Mesajı Okuyun
Old 22-05-2008, 16:56   #1
ekinheval

 
Varsayılan SERBEST MESLEK MAKBUZU -Maliye Bakanlığı yazısı

İcra dairesinin yazısı üzerine Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının cevabi yazısıdır.
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelir Dairesi Başkanlığı
Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı

SAYI :B.07.1.GİB.0.03.43/4365-197 09.04.2008



Ücretli olarak bir işverene tabi (banka, kurum vb) tabi olan avukatların icra dairelerinden çalıştıkları işveren adına tahsil ettikleri vekalet ücretinin ödenmesinde serbest meslek makbuzu düzenlenip düzenlenmeyeceği, icra dairelerince ödenen vekalet ücretinin borçlunun şirket olması halinde düzenlenecek serbest meslek makbuzunda KDV ve Stopaj uygulanıp uygulanamayacağı hususlarında tereddüde düşüldüğü belirtilerek Başkanlığımız görüşünün istenildiği anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, 193 sayılı GVK’nun 65. maddesinde “her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest Meslek faaliyeti sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye ve ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” Hükmü yer almıştır.

Avukatlık Kanunun 164 ile 166’ncı maddelerinde, avukatlık ücreti tanımlanmakta ve kaynakları itibariyle, sözleşmeye bağlı olarak iş sahibinden sağlanan vekalet ücreti ile dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenen vekalet ücreti olmak üzere iki ayrı vekalet ücretinden söz edilmektedir.

1136 sayılı Avukatlık Kanunun 4667 sayılı Kanunla değişik 164’üncü maddesinin son fıkrasında “.. Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez.” denilmektedir.

Dava sonunda kararla tarifeye dayanılarak karşı/alacaklı taraf avukatına ödenen vekalet ücreti,
a-)Mahkeme veya icra veznesinin düzenlediği makbuz imzalanarak nakden,
b-)Bizzat karşı/borçlu tarafın, mahkeme veya icra dairesinin tespit ettiği vekalet ücretini elden (nakden) veya banka havalesi ile ödemesi,
c-) Mahkeme veya icra dairesinin, yargılama giderleri ile birlikte davayı kazanan müvekkile herhangi bir şekilde ödeme yapması ve müvekkilin de karşı/borçlu taraftan alınan vekalet ücretini avukata ödemesi, şekillerinde tahsil edilebilmektedir.

Gelir Vergisi Kanunun 94 üncü maddesinin 1. fıkrasında kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır.

Buna göre dava sonunda mahkeme ilamına göre veya icra takibi sonucu verilen kararla avukatlık tarifesine dayanılarak karşı tarafa yüklenilecek vekalet ücretinin GVK’nun 65 ve 66. md’lerine göre serbest meslek erbabı olan avukatlara ödenmesi halinde, GVK’nun 94’üncü md’si ve 2006/11449 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uyarınca sorumlularca %20 nispetinde gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekir.

Diğer taraftan, karşı taraf aleyhine hükmedilen vekalet ücretin ödemelerinin doğrudan avukatlara değil de icra müdürlüklerine yapıldığı durumda icra müdürlüklerine ödeme yapıldığı sırada ödemeyi yapan borçlu tarafından vekalet ücreti ödemesinden gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Bununla birlikte serbest meslek faaliyeti yapmakla beraber, bu faaliyetini hizmet akdi çerçevesinde (işverene bağımlı olarak) yapanlar, serbest meslek makbuzu düzenlemeyeceklerdir. Ancak bu faaliyet, bir işverene bağlı olmaksızın kişisel sorumluluk atında kendi nam ve hesabına yapılıyorsa serbest meslek makbuzunun düzenlenmesi icap etmektedir.

Davayı kaybeden tarafın, mahkeme veya icra dairesinin tespit ettiği vekalet ücretini alacaklı tarafa doğrudan nakden ödemesi halinde, alacaklıyı temsil eden avukatın ücretli olmaması kaydıyla, ödeme yapan tarafın GVK’nun 94/1 kapsamında sayılan kişilerden olması halinde, yapılan vekalet ücreti ödemesi üzerinden gelir vergisi tevkifatının yapılması gerekir.

İşverene bağlı olarak ücretli çalışan avukatın (ücretli çalıştığını ispat edici vesikalarla icra dairesine kanıtlaması halinde) kurum adına icra dairelerinden tahsil edecekleri vekalet ücreti için serbest meslek makbuzu düzenlemesine gerek bulunmamaktadır. Ancak , ücretli olarak çalışan avukatın kurumunun gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması halinde icra dairesinden avukatı vasıtasıyla yapmış olduğu tahsilat için borçlu adına fatura düzenlemesi gerektiği tabiidir. Ayrıca, ücretli olarak çalışan avukatın kumrunun gelir vergisi veya kurumlar vergisi mükellefi olmamamsı halinde tahsil edilecek vekalet ücretinin ödendiğine ilişkin icra dairelerince verilecek belge ile gelir kaydedilmesi mümkün bulunmaktadır.

Mahkeme kararı gereğince veya icra kanalı ile avukata ödenen vekalet ücreti serbest meslek faaliyeti kapsamında katma değer vergisine tabi olup, avukat tarafından düzenlenecek serbest meslek makbuzunda ayrıca katma değer vergisi hesaplanacaktır. Ancak, mahkeme kararında “KDV hariç” şeklinde bir ifadenin yer almaması halinde vekalet ücretine katma değer vergisi dahil kabul edilecek ve iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle tespit edilen katma değer vergisi avukat tarafından düzenlenecek serbest meslek makbuzunda gösterilecektir.

Öte yandan, mahkemelerce hükmolunacak vekalet ücreti ödemelerinin davayı kazanan gelir ya da kurumlar vergisi mükellefi olan işverenlere yapılması halinde, yapılan bu ödemenin Gelir Vergisi Kanunu uyarınca ticari yada serbest meslek faaliyeti kapsamında olduğundan yapılan vekalet ücreti ödemesi katma değer vergisine tabi olacak, mahkeme kararında “KDV hariç” yada “KDV dahil” ibaresinin yer alıp almadığı dikkate alınarak yukarıda açıklamalara göre işlem yapılacaktır.

Borçlu (ödemeyi yapan) tarafından davayı kazanan adına icra dairelerine vekalet ücreti ödemesi yapılırken vekalet ücreti tutarı üzerinden tevkifat yapılıp yapılmadığının icra dairesince tespit edilerek alacaklı tarafa bildirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca avukatın davayı kazanan tarafın ücretlisi olması halinde, ticari veya serbest meslek kazancı kapsamında borçludan tahsil edilen vekalet ücreti, Gelir Vergisi Kanunun 61. 94 ve 103 maddeleri kapsamında ücret olarak avukata ödenecektir.

Gelir İdaresi Grup Başkanı