Açıklama
Adalet Bakanlığı'nın kadınlara isterse eşlerinin soyadıyla birlikte kızlık soyadlarını kullanmasına olanak tanıyan 1 Ocak 2002 tarihli yeni Türk Medeni Kanunu'nu tekrar değiştirme girişimine karşı kadın örgütleri Türkiye genelinde imza kampanyası başlattı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)'nin "kadınlar isterse sadece kızlık soyadlarını özgürce kullanabilir" kararı uyarınca Adalet Bakanlığı yeni bir medeni yasa tasarısı hazırlayarak, kadınların eşinin soyadı ile kendi soyadını birlikte kullanmasına olanak sağlayan düzenleme iptalini, yerine kadınlara; "ya kızlık soyadını ya da kocanın soyadını taşımasını zorunlu kılan" yeni bir tasarı hazırlamıştı. Ancak Bakanlık, kadınların yoğun tepkisi karşısında tasarıyı geri çekmişti. Şu anda soyadı ile ilgili belirsizliğin sürmesi karşısında, "SOYADI AYRIMCILIĞININ ÖNLENMESİ İNSİYATİFİ adı altında biraraya gelen çok sayıda kadın kuruluşu ve çeşitli mesleklerden kadınlar, yaşadıkları tedirginliği ve önerilerini izmir Gazeteciler Cemiyeti Lokali'nde bir basın toplantısı ile dile getirdiler.
Bu arada soyadı ile ilgili değişiklik tasarısında görevli komisyonda kadın temsilcilerinin de yer alması talebiyle imza kampanyası da başlatan kadınlar ve örgütleri, basın ve kamuoyu adına yaptıkları ortak açıklamayı 94 imzalı bir dilekçe ile TBMM Adalet Komisyonu Başkanlığı'na da gönderdiler.
"SOYADI AYRIMCILIĞININ ÖNLENMESİ İNSİYATİFİ" olarak yapılan ortak açıklamada şöyle denildi:
Biz aşağıda imzası bulunan kişi, kurum ve kuruluşlar olarak Medeni Yasanın soyadını düzenleyen maddesinin değişikliğine dair görüşlerimizi -evlilik adı- aşağıdaki gibi açıklıyoruz. Düzenleme yapılırken kadın örgütlerinin de içinde bulunacağı bir komisyonun Bakanlık bünyesinde oluşturulmasını, (bu çalışmada bizlerin de görev alacağını taahhüt ediyoruz-) her türlü ayrımcılıktan uzak, tüm talepleri dikkate alan, kazanılmış hakları koruyarak tam eşitliği sağlayıcı bir düzenleme yapılmasını istiyoruz.
Soyadı konusu tartışılırken bu noktaya nereden gelindiği dikkate alınmalıdır. Kadın hakları savunucularının taleplerini ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Türk Hükümeti aleyhine karar verdiği, Tekeli -Ünal/TÜRKİYE davasının yasal değişikliği zorunlu kılan karar içeriğiyle birlikte dikkate alınmalıdır. Yoksa adil bir çözüm üretmek olanaklı görünmemektedir.
* AİHM kararı iç hukuka uyarlanmalı ama seçimlik haklar da dikkate alınmalıdır. Anayasa, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine aykırı olan bu düzenleme değiştirilmelidir.
* Soyadı kavramı namus anlayışını da etkilediğinden, benim soyadımı taşıyorsun, öyleyse benim namusumsun anlayışını değiştirecek şekilde yasal düzenleme yapılmalıdır. Bu konu, dolayısıyla çocuğun da soyadının düzenlemesi bakımından gereklidir. Yapılacak değişiklik NÜFUS VE SOYADI yasasına ilişkin bir düzenlemeyi de içermelidir.
* Düzenleme kapsamında nüfus kütüklerinin erkeğin kaydına göre tutulmasının adil olmadığını düşünüyoruz. Nüfus kütüklerinin evlenmeyle değiştirilmeksizin kişisel nüfus kütüğüne geçilmesini istiyoruz.
* İsim ve soy isim insanların kimliğiyle ilgili olup kişilik haklarını doğrudan ilgilendirmektedir. Seçilmemiş ve zorunlu kullanılan soyadları özellikle kadınların toplumsal hayatta olumsuz etkilenmesine sebep olmaktadır.
* Düzenlemelerin tüm talepleri içeren seçimlik hakka dayanması, 'soyadının düzeltilmesi ' davalarında da azalmayı sağlayacaktır.
* Yapılacak düzenlemelerde Almanya ve Hollanda'daki yasal hükümler örnek alınabilir. Yani eşler dilerse sadece evlenmeden önce sahip olduğu kendi soyadını veya dilerse sadece eşinin soyadını ya da dilerse kendi soyadını hem de eşinin soyadını birlikte kullanma olanağına sahiptir. Ayrıca çifte soyadı kullanıldığı durumlarda eşler, soyadları sırasını da diledikleri gibi belirleyebilirler.
Burada örnek olarak sunduğumuz düzenlemeler son derece demokratiktir. Kadınlara bu haklar tanınırken erkeklere de eşlerinin soyadını seçebilme hakkını tanımaktadır. Taraflar arasında evli kadın evli erkek ayrımı yapmayan, kadın ve erkeği, yani ailenin her bir bireyini koruyan özgürlükçü bir düzenlemedir.
Biz aşağıda imzası bulunanlar, Türk Medeni Yasasının 187. maddesinin ve çocukların soyadını düzenleyen 321.maddesinin aşağıdaki gibi olması gerektiğini düşünüyoruz.
Tasarının oluşturulması ve yasalaşması sürecinde her türlü katkıyı sunacağımızı taahhüt ediyoruz.
Yasal değişiklik önerilerimiz
Tarafımızdan önerilen metin
Evlilik adı
Madde 187:
1) Eşler evlenmeden önce kullandıkları soyadlarını değiştirmek zorunda değildir.
2) Eşlerden biri dilerse, diğerinin soyadını seçebilir.
3) Ya da dilerse, eşinin soyadını kendi soyadı ile birlikte seçeceği sıralamaya göre kullanabilir.
4-) Boşanma sonrasında taraflar isterse evlilik soyadını kullanmaya devam edebilir.Diğer tarafın rızasına gerek yoktur.
5-) Bir kişinin ikiden fazla soyadı olamaz.Evlenen kişi seçim hakkını iki soyadı oluşturacak şekilde yukarıdaki fıkralara uygun biçimde kullanır.
6) Soyadının kullanımına ilişkin seçim, evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus
idaresine yazılı başvuru ile yapılır.
Tarafımızdan önerilen metin
Çocuğun Soyadı
MADDE 321:Çocuk anne ve babasının soyadını alır'
1)Evlilik içinde, anne baba ortak bir soyadı kullanıyorsa, Çocuk da ortak soyadını kullanır.
2)Evlilik içinde anne-baba kendi soyadlarını kullanıyor ise çocuk hem annenin hem babanın soyadını alır. Bu soyadlarının sıralamasını taraflar kendileri kararlaştırabilirler. Eğer bir anlaşma olmazsa soyadları alfabetik sıralamaya göre kullanılır.
3)Reşit olan çocuk anne ya da babasının soyadlarından birini ya da her ikisini seçebilir.
4)Evlilik dışı doğan çocuk annesinin soyadını alır.
5)Evlilik dışı çocuğun tanınması, babalığa hükmedilmesi veya babanın talebi halinde, annenin muvafakati ile babanın kendi soyadını çocuğa vermesi yoluyla sağlanabilir.
6)Bir kişinin ikiden fazla soyadı olmaması kuralı gereğince seçim yapılmalıdır.
Yaşamın her alanında kadınların özgürce yer almaları ve kendi kaderlerini tayin ederek, barış ve adalet içinde, kadınlara yönelik ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına katkı amacındadır. Kamuoyunun, TBMM Adalet KOMİSYONU BAŞKANLIĞININ dikkatine sunarız.
SOYADI AYRIMCILIĞININ ÖNLENMESİ İNSİYATİFİ ADINA ÇAĞIRICILAR:
Soyadı Ayrımcılığının Önlenmesi İnsiyatifi 'adına
AİHM Tekeli-Ünal / TÜRKİYE davası yürütücüleri:
Av.Ayten ÜNAL TEKELİ -532 235 84 19
Av.Aydan DEMİREL ERSEZEN 532 235 27 21
Av.Mine ÖZTÜRK ' 532 554 00 24
Kazete - Özgür Kadının Sesi adına Berrin G.DELİKÇİ-532 631 73 91
İzmir Kadın Kuruluşları Birliği (24 örgüt) adına dönem sözcüsü Yıldız BELGER
MEDENİ YASANIN 187.VE 321.MADDESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK TAM EŞİTLİK
SAĞLAYICI YASA TEKLİFİYLE İLGİLİ İMZA LİSTESİ
KURUMLAR
1) İzmir Kadın Kuruluşları Birliği <üye kuruluşlar: Türk Kadınlar Konseyi
Der. İzmir Şb,Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği İzmir Şb, Türk Kadınlar
Birliği (Bornova- Karşıyaka- Urla Şubeleri), Kadın Haklarını Koruma Derneği
İzmir Şubesi, Türk Anneler Derneği (İzmir- Buca Şubesi ), Kader İzmir
Şubesi, Türk Hemşireler Derneği İzmir Şubesi, Türk Amerikan Kadınları Kültür
ve Yardım Derneği,
Girişimci Kadın Derneği, Ege Kadın Dayanışma Vakfı, Ev Kadınları Turistik El
Sanatları Derneği,
İzmir Sekreterler Derneği, Soroptimist Klüpleri Derneği (Alsancak-Göztepe-
İzmir- Karşıyaka- Kordon), Türk Kadınları Dünyası Dostluk ve Dayanışma
Derneği- Yeni Asır Kadın Dünyası,İzmir Şoförler ve Otomobilciler Odası Kadın
Kolu, Kemalpaşa Kadın Platformu>
2) İzmir Yerel Gündem 21
3) KAZETE 'Özgür Kadının Sesi'
4) Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi.
5) Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Vakfı
6) Yerel Gündem 21 Kadın Sığınma Evi Çalışma Grubu
7) Filmmor Kadın Kooperatifi
8) Van Kadın Derneği
9) Çanakkale Kadın Danıyma Merkezi
10) ELDER (Çanakkale)
11) KA DER Genel Merkezi
12) UÇAN SÜPÜRGE
13) Başkent Kadın Platformu
14) Türk Kadınlar Birliği (Adalar Şubesi)
15) Kırkoruk Şiddete Karşı Kadın Kooperatifi
16) Mor Çatlı kadınlar
17) KADAV'lı Kadınlar
18) DİKASUM (Diyarbakır)
19) Çiğli Belediyesi Kadın Danışma Merkezi
20) AMARGİ
21) Diyarbakır Barosu Kadın Komisyonu
22) Bartın Kadın Dayanışma Derneği
23) Selis Kadın Danışmanlık merkezi
24) İzmir ili Strateji Araştırma ve Planlama ve Yönetimiş Merkezi
25) İzmir Kadın Dayanışma Derneği
26) Kadın Dayanışma Vakfı (Ankara)
27) Bağlar Belediyesi Kardelen Kadın Evi (Diyarbakır)
28) Ankaralı Feministler
29) TOGEDER (Ankara)
30) KA.DER Antalya Temsilciliği
31) İstanbul Barosu Kadın Hakları Uygulama Merkezi
32) Bursa Günyüzü Kadın Dayanışma Kooperatifi
33) Türk Kadınlar Birliği Genel Merkezi
34) KADER Ankara Şubesi
35) Şahmaran Kadın Dayanışma
36) Bağlar Kadın Kooperatifi
37) Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi
38) Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Derneği
KİŞİLER
1) Av. Ayten ÜNAL TEKELİ
2) Av. Aydan DEMİREL ERSEZEN
3) Av. Mine ÖZTÜRK
4) Av. Muhterem ÖZSÜZER
5) Av. Nilgün TORTOP
6) Av. Sıla ÇADIRCIOĞLU
7) Av. Çiğdem ÖZMEN
8) Av. Azra SİRAY
9) Av. Gülşen DURMAZ
10) Av. Mehmet Nur TERZİ
11) Av. Hülya GÜLBAHAR (Istanbul)
12) Şirin TEKELİ
13) Berrin GÜRÇAY DELİKÇİ
14) Antropolog Dr. Mihri İNAL ÇAKIR (ABD )
15) Av.Şerife YAVUZOĞLU (CHP İstanbul İl Meclisi üyesi)
16) Av.Dilek GEZER
17) Begüm YAVUZ
18) Av.Özlem KAVUŞAK SUNALER
19) Nurhayat KIZILKAN
20) Elif ŞAFAK
21) Ayşe DURUKAN
22) Oya COŞKUN
23) İrem ÇAĞLAR
24) Reddiye ÖZMUHALİF
25) Nahide YARAN
26) Burçin BELGE
27) Prof. Dr. Yakın ERTÜRK (ODTÜ Öğretim üyesi)
28) Prof.Dr. Feride ACAR (ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi)
29) Doç.Dr. Kadriye BAKIRCI (İTÜ İş ve Sosyal Güvenlik Öğ. Üyesi)
30) Prof.Dr. Şemsa ÖZAR (Istanbul)
31) Av.Yasemin ÖZ
32) Av. Ayten AĞIRDEMİR (Istanbul )
33) Yrd. Doç. Dr. Şerife YALÇINKAYA (EÜ Edebiyat Fak.)
34) Av. Bahar Eylem İYİDOĞAN ULUHAN
35) Prof.Dr.Neşe ÖZGEN (EÜ Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı öğ.üyesi)
36) Dr. Gülsim DOLGUN
37) Dr.Oya ODYILDIZ
38) Fatma GÜNDOĞAN
39) Canan CAN
40) Av.Esin KARAT SOYDAN
41) Av.Özlem YILMAZ
42) Necla ÇORUH DEVECİOĞLU (Diş hekimi)
43) Musa DEVECİOĞLU
44) Fergül YÜCEL
45) Fatma KÖKSAL
46) Zozan ÖZGÖKÇE
47) Semra AYDIN
48) Gülden ANLI
49) Nükhet SİRMAN
50) İpek ÇALIŞLAR
51) Av.Habibe YILMAZ KAYAR
52) Prof.Dr. Zerrin TOPRAK KARAMAN (DEÜ İktisadi İdari Bilimler Fak.Öğ.
Üyesi)
53) Doç Dr.İlkim KAYA (DEÜ Müh. Fak.Öğ. üyesi)
54) Doç.Dr. Huriye KURUOĞLU (EÜ İletişim Fakültesi Öğ. Üyesi)
55) Doç.Dr. Gülgün TOSUN ERDOĞAN (EÜ İletişim Fak. Öğ. üyesi)
56) Gönül SARAY ALPHAN (Eski milletvekili)
57) F. Çiğdem AYDIN (SHP MYK ÜYESİ)
58) Funda EKİN
59) Nazlı ÖKTEN
60) Arzu CUR
61) Meltem ARIKAN
62) Suna PARLAK (Demokratik Özgür Kadın Hareketi)
63) Banu ÖCAL DALGIÇ
64) Av.Fahrettin FİLİZ
65) Av. Sevgi ALPŞEN BİNBİR
66) Prof.Dr. Melek GÖREGENLİ
67) Av.Şenay TAVUS
68) Emel DENİZASLANI
69) Engin DEMİR
70) Yıldız BELGER
71) Seyhan EKŞİOĞLU
72) Hidayet ŞEFKATLİ TUKSAL
73) Handan ÇAĞLAYAN
74) Sevinç ERYILMAZ DİLEK
75) Özlem DEĞERLİ
76) Şengül KIYAK
77) Yıldız ATAKAN
78) Nilgün KARAİSMAİLOĞLU
79) Gülsen ÖZKAN
80) Av.Ayşe MARMARA
81) Gül İNANÇ
82) Nükhet İZMİROĞLU
83) Gülşen ÖRENEL
84) Dilek ÖZEN
85) Sevim GÜLÜNAY
86) Çiğdem ERDOĞAN
87) Ahmet DELİKÇİ
88) Fatma Nevin VARGÜN
89) Deniz YONUCU
90) Ceren DELİKÇİ
91) Cansu TEKELİ
92) Av.Ayla EĞİT
93) Av.Özgül FIRLANGEÇ
94) Emel YUTKULU YILMAZ
95) Derya FIRLANGEÇ
96) Av.Şengül ÇAĞDAŞ AKBULUT
97) Zeynep ERSOY
98) Filiz AYLA
99) Gamze KARADA
100) Ayşegül ARIKAN
101) Av. Sevda KÖKSOY KÜEY
102) Tuğba BENLİ ÖZENÇ
103) Zelal YALÇIN
104) Selma ACUNER
105) Sevgi UÇAN ÇUBUKÇU
106) Şeyda TALU
107) Av. Meral DANIŞ BEŞTAŞ
108) Türkan GÜNAY
109) Yıldız ECEVİT
110) Gülfer AKKAYA
111) Ayla ÖNDER
112) Yasemin GECEGÖRÜR
113) Aysun SAYIN
114) Ayşe GÜL ALTINAY
115) Hale BOLAK BOROTAV
116) Naile UZUN
117) Nilgün ERÇİL
118) Ayşe BİLGE DİCLELİ
119) Seval GÜLSOY
120) Nazmiye HALVAŞİ
121) Fatma ERGÜN
122) Gültan KIŞANAK
123) Gülriz ÖZYILDIRIM
124) Av. Fatma HOŞGÖR
125) Av. Ayşen ERDOĞAN
126) Ayşegül KANAT
127) Kumru BİLİCİ
128) Özlem ÖZMEN
129) Nilgün YURDALAN
130) Oya YAMAÇ ŞENTÜRK
131) Ayşen HADİMİOĞLU
132) Özdeş BODUR
133) Güneş BODUR
134) Nil MUTLUER
135) Sibel AKBAŞ
136) Arzu F.GÜNGÖR
137) Yalçın ÇIDAMLI
138) Gönül DİNÇER
139) Serpil ÇAKIR
140) Özlem ASLAN
141) Nurcan EPÖZDEMİR
142) Meside ŞAHİN
143) Hülya SAPMAZ ÖZKAN
144) Fulya BAYRAKTAR
145) Gülser ÖZTUNALI KAYIR
146) Şermin UTKU
147) Çiçek DOĞU
148) Simten COŞAR
149) Av. Asuman TOKGÖZ SUCU
150) L. Nilgün AKLAR
151) Berrin ŞEKER CİVİL
152) Av. Sema KENDİRCİ
153) Av. İclal KÜÇÜKKIRCA TAPARLI
154) Av. Abdullah ENGİN
155) Av. Canan ALPER
156) Av. Arzu MERCAN
157) Av. Mahmut DİKMEN
158) Av. Arzu Ayşe İŞSEVEN
159) Nur MARDİN
160) Fatma DEMİRCİ
161) Aynur HAYRULLAHOĞLU
162) Feride EROĞLU
163) Mukadder CANKOÇAK
164) İlknur ÜSTÜN
165) Leyla ONOMAY -Şair
166) Sanem KULAK
167) Şölen ŞANLI
168) Esmeray ÖZADİKTİ
169) Esin DÜZEL
170) Ufuk SEZGİN
171) Meltem ÖZ
172) Sevinç ÜNAL
173) Şirin BOZER
174) Tezer TOKSARI
175) Ayşe Ülkü ÖZAKIN
176) Semahat SEVİM
177) Nuran KIZILKAN
178) Hicran KARABUDAK
179) Hilkat KURT
180) Gülçin GÜLÇEK
181) Sara TUFAN
182) Meliha DEVECİ
183) Yaşar ÖZTÜRK
184) Perihan AKAY
185) Necla AKGÖKÇE
186) Gönül DİNÇER
187) Nesrin AVŞAR
188) Özge BURGUT
189) Senem GÖKÇE
190) Nuriye DURAN ÖZSOY
191) Leman YURTSEVER
192) Eren KESKİN
193) Elçin ÇELİK
194) Esin SUEKİNCİ
195) Berna VARDAR
196) Av. Sema DURAL
197) Cevahir COŞKUN
198) Arzu ATAN
199) Hacer KUBAT
200) Av. Fatma GÜL KARAPIÇAK
http://www.kazete.com.tr kazete@kazete.com.tr