T.C.
YARGITAY
HUKUK DAİRESİ 4
Esas No.
1995/9668
Karar No.
1996/908
Tarihi
06.02.1996
818-BORÇLAR KANUNU/41/44/55/86/56
HAKSIZ EYLEM
BİNA SAHİBİNİN SORUMLULUĞU
HAYVAN VE YAPI MALİKİNİN SORUMLULUĞU
KUSURSUZ SORUMLULUK
KURTULUŞ BEYYİNESİ
MÜTERAFİK KUSUR
HAYVAN İDARE EDENİN SORUMLULUĞU
KÖPEK ISIRMASI
ÖZET
HAYVAN İDARE EDENİN SORUMLULUĞU KUSURA DAYANMAYIP, TIPKI ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞUNDA OLDUĞU GİBİ BİR SEBEP SORUMLULUĞUDUR. BU NEDENLE, HAYVANLARIN VERDİKLERİ ZARARDAN DOLAYI, HAYVAN İDARE EDENİN TAZMİNATA MAHKUM EDİLEBİLMESİ İÇİN, ZARAR GÖRENİN, HAYVAN İDARE EDENİN KUSURUNU AYRICA KANITLAMASI GEREKMEZ. AKSİNE, HAYVAN İDARE EDEN KİŞİ, ANCAK BK.NUN 56. MADDESİNDE İFADE EDİLEN "KURTULUŞ BEYYİNESİ"Nİ KANITLAYABİLDİĞİ TAKDİRDE SORUMLULUKTAN KURTULABİLİR. ZARAR GÖRENİN, ZARARIN DOĞUMUNA VEYA ÇOĞALMASINA BİRLİKTE SEBEP OLMASI HALİNDE İSE, HAYVAN İDARE EDENİN SORUMLULUK DERECESİ, ZARAR GÖRENİN KUSURUNUN ŞEKLİ VE DERECESİNE GÖRE YA AZALTILIR, YA DA TAMAMEN ORTADAN KALKAR.
DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine ilişkin hükmün davacı avukatı tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine; tetkik hâkimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği görüşüldü:
KARAR : Davacı, davalıya ait köpeğin ısırması sonucu maddi ve manevi zarara uğradığını ileri sürerek tazminat isteminde bulunmuş; davalı köpeğin iki yıldır bakıcısının idaresinde olduğundan husumetin ona yöneltilmesi gerektiğini, davacının kendi fiili ile zararın doğumuna yol açması nedeniyle Borçlar Kanununun 44. maddesi karşısında sorumlu olamayacaklarını savunmuş; mahkemece, davalının tüm önlemleri almış olduğu için doğan zarardan sorumlu olamayacağı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Hayvan idare edenlerin sorumluluğunu düzenleyen Borçlar Kanununun 56. maddesine göre; "Bir hayvan tarafından yapılan zararı o hayvan kimin idaresinde ise o kimse hal ve maslahatın icap ettiği bütün dikkat ve itinayı yaptığını yahut bu dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamayacağını ispat etmedikçe tazmine mecburdur". Hayvan idare etmekten ( hayvanı idaresi altında bulundurmaktan ) amaç, ondan iktisaden ve fiilen yararlanmaktır. Hayvandan sadece zevk için yararlanmak amacıyla onu eli altında bulunduran da hayvan idare edendir. Buna mukabil, hayvanın bakıcısı, hayvandan iktisaden faydalanmak maksadıyla onun zilyedi olmadığı ve sadece yardımcı sayıldığı için ( hayvanı idare eden ) sayılamaz. Onun için bakıcı Borçlar Kanunu md. 56'ya göre sorumlu değildir; kişisel kusurları varsa ancak BK. 41. maddesi gereğince sorumlu olabilir. Hayvanın gözetimi ehil bir yardımcı kişiye bırakılsa ve bu yardımcı kişinin özen ödevine aykırı davranışı ( kusuru ) sonucu hayvan bir zarara sebebiyet verse; bu durumda da hayvan idare edenin bir kusurundan söz edilemeyeceği halde, o zarardan sorumludur. ( Çünkü hayvan idare edenin sorumluluğu kusura dayanmaz; onun sorumluluğu ( tıpkı adam çalıştıranın sorumluluğunda olduğu gibi ) bir sebep sorumluluğudur. Bu bakımdan hayvanların verdikleri zarardan dolayı onu idaresinde bulunduranın tazminatla mahkum edilebilmesi için, zarar görenin, o kimsenin ayrıca kusurunu ispat etmesi gerekmez. Aksine, hayvan idaresi altında bulunan kişi BK. md. 56'da tanınmış olan ( kurtuluş beyinnesini ) ispat edebildiği takdirde ancak sorumluluktan kurtulabilir. Borçlar Kanununun 44. maddesindeki, zarar görenin zararın doğumuna veya çoğalmasına birlikte sebep olması hallerinde hayvan idare edenin sorumluluk derecesi zarar görenin kusurunun şekli ve derecesine göre ya azaltılır, veyahutta tamamen ortadan kalkar. İnceleme konusu olaya gelince: Davacının olay günü saat 24:00 sıralarında davalıya ait bahçe içerisinde bulunan K...... Bar'ın bahçe kapısından bara girmek amacıyla bahçeye ve oradanda bara girmek istediği anda, davalının maliki olduğu kurt köpeğinin saldırısı ve ısırmasına maruz kalarak yaralandığı tartışmasızdır. Köpeğin bakıcısının o civarda kapıcılık yapan Senayi olduğu, köpeği işyerinin içine bıraktığı ve köpeğe su vermek için aşağıya indiği ve işyerinin kapısının da o anda açık olduğu, davacının barın kapısından içeri girdiğinde köpeğin saldırısına maruz kaldığı adı edilenin ifadesi ile anlaşılmaktadır. Gerçi olay sırasında barın kapalı olduğu ve buna rağmen davacının bara girmek istediği anlaşılmakta ise de; bahçe kapısının açık olması ve saldırgan bir köpeğin kapısı açık bara bırakılması bakıcının özensizliğini ( kusurunu ) gösterir. Bakıcının bu kusurlu davranışından ise köpeğin sahibi olan davalı da hukuken sorumludur ( BK. md. 55,56 ). Öte yandan, davacının çalışır halde olmayan bara girmek istemesi ve bu konuda özensiz davranması şeklinde tezahür eden kusurlu hareketi ise ( davalının sorumluluğunun niteliği itibariyle ) illiyet bağını kesecek boyutta kabul edilemez. Ancak zarardan indirim nedeni olabilir.
Açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden davanın tümden reddedilmiş olması yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda yazılı nedenlerle ( BOZULMASINA ) ve davacı yararına takdir edilen 6.000.000 lira duruşma avukatlık parasının davalıya yükletilmesine ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine, 6.2.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi. 6.2.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.