T.C. DANIŞTAY
5.Dairesi

Esas: 1990/861
Karar: 1990/906
Karar Tarihi: 07.05.1990

ÖZET: Askerlik hizmeti sonunda göreve dönmek isteyenlerin terhis tarihinden itibaren otuz gün içinde başvurmaları halinde en geç otuz günlük sürede göreve başlatılması gerekirken davacı hakkında aksine tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık görülmediğinden davalı idarenin temyiz isteğinin reddi gerekir.

(657 S. K. m. 83) (233 S. KHK. Geç. m. 5)

İstemin Özeti: ....... İdare Mahkemesinin 19.12.1989 günlü, E: 1989-388, K:1989-719 sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteğinden ibarettir.

Savunmanın Özeti: Cevap verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi: C.K.

Danıştay Savcısı: N.G.

Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.

Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü:

Karar: Dava, davalı idarede sözleşmeli personel olarak çalışmakta iken askere giden davacının askerlik dönüşü göreve alınması yolundaki isteğinin reddine ilişkin işlemin iptali isteğiyle açılmıştır. ....... İdare Mahkemesinin 19.12.1989 günlü, E:1989-388, K: 1989-719 sayılı kararıyla; uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargının görev alanında olduğu, davacıyla davalı idare arasında düzenlenen hizmet sözleşmesinin 15. maddesinde, sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 657 sayılı Yasanın ve Türkiye Taş Kömürü Kurumunda halen çalışan kadrolu memurlara uygulanan yönetmelik hükümlerinin uygulanacağının belirtildiği, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 5. maddesinin 6. fıkrasında da, bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen personel yasası yürürlüğe girinceye kadar bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilmeyen hususlarda mevcut hükümlerin uygulanmasına devam olunacağı hükmünün yer aldığı, sözleşmeli personelin askerlik dönüşünde yeniden göreve başlatılması konusunda davacıyla idare arasında düzenlenen hizmet sözleşmesinde ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede bir hüküm bulunmadığı bu nedenle olaya 657 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanması gerekeceği, anılan Yasanın 83. maddesinde Devlet Memuru iken muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlardan askerlik görevini tamamlayarak memuriyete dönmek isteyenlerin, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumlarına başvurmaları halinde kurumlarının başvuru tarihinden itibaren en çok 30 gün içinde ilgilileri göreve başlatmak zorunda olduklarının hükme bağlandığı, sözü edilen maddeyle askerlik hizmetini tamamlamak üzere silah altına alınanların terhislerinden sonra eski kurumlarına dönmeleri kendi isteklerine bırakılmasına karşın kurumlara bu kişileri göreve alıp almama konusunda takdir yetkisi tanınmadığı gibi kurumların bu durumda olanları göreve başlatmak zorunda bulunduklarının herhangi bir duraksamaya yer bırakmayacak açıklıkta ortaya konulduğu, her ne kadar davalı tarafça davacının Başbakanlığın tasarruf tedbirleri genelgesi çerçevesinde göreve yeniden alınmasının mümkün olmadığı ileri sürülmekte ise de, 657 sayılı Yasada öngörülen hüküm karşısında bu konuyla ilgili olmayan bir genelgeye dayalı iddianın yerinde görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

Davalı idare, davacının hizmet sözleşmesinin 4/c maddesinde, muvazzaflık dışında silah altına alınan personelin izinli sayılacağı hükmünün yer aldığı belirtilen haller dışında ve dolayısıyla muvazzaf askerlik hizmeti sırasında ilgililerin izinli sayılamayacaklarının sözleşme taraflarınca kabul edildiğini, diğer yandan kurum çalışanları yönünden yürürlükte olan Türkiye Kömür İşletmeleri Personel Yönetmeliğinin 106. maddesi uyarınca askerlik hizmetini yapmak için silah altına alınan personelin kurumla ilişiğinin kesileceğini, aynı yönetmeliğin 108. maddesinde de muvazzaflık dışında silah altına alınanların izinli sayılacağının belirtildiği, bunun dışında askere gidenlerin terhisten sonra kurumda görevlendirileceklerine dair bir hükmün yer almadığını, bu durumda askerlik dönüşü göreve alınma konusunda gerek hizmet sözleşmesinde gerek adı geçen yönetmelikte hüküm bulunduğundan olayda 657 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanamayacağını ve belirtilen hükümler nedeniyle muvazzaf askerlik hizmetini bitirenlerin tekrar göreve başlatılmasının mümkün olmadığını ileri sürmekte ve anılan kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.

233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 5. maddesi yardımıyla Türkiye Taş Kömürü Kurumunda iş akdine dayalı işçi olarak çalışanlar dışında kalan personele uygulanmakta bulunan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ve Müesseseleri Personel Yönetmeliğinin 107. maddesinde muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlardan terhislerini takiben tekrar kuruna girmek isteyenlerin, muvazzaf askerlik için ayrıldıkları sırada iktisap ettikleri kadroya öncelikle atanacakları hükme bağlanmış olup, bu madde 657 sayılı Yasanın 83. maddesinin 16.5.1982 günlü, 2670 sayılı Yasanın 26. maddesiyle değiştirilmesinden önceki şekline paralel hüküm taşımaktadır.

657 sayılı Yasanın 83. maddesinde de muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlardan askerlik görevini tamamlayıp eski görevine dönmek isteyenlerin, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumlarına başvurmaları, kurumların da bu kişilerin başvuru tarihinden itibaren en çok 30 gün içinde göreve başlatmak zorunda oldukları belirtilmiştir.

Buna göre, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ve Müesseseleri Personel Yönetmeliğinin 107. maddesinde askerlik hizmeti nedeniyle kurumdan ayrılanlardan terhislerinden sonra kuruma dönmek isteyenlerin göreve alınmaları ilke olarak kabul edildiğinden, sözü geçen maddenin 657 sayılı Yasanın 83. maddesi ışığında yorumlanmak suretiyle askerlik hizmeti sonunda göreve dönmek isteyenlerin terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde başvurmaları halinde en geç 30 günlük sürede göreve başlatılması gerekirken davacı hakkında aksine tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık görülmediğinden davalı idarenin temyiz isteğinin reddi ile usul ve hukuka uygun bulunan ....... İdare Mahkemesinin 19.12.1989 günlü, E:1989/388, K: 1989/719 sayılı kararının belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle onanmasına 07.05.1990 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************