|
|
|
|
|
|
Gönül isterki herkesin yeşil pasaportu olsun.  
|
|
 |
|
 |
|
Esasında gönül isterki normal bir TC pasaportu heryerde ve her ülkede gerekli saygıyı görsün ve kimsenin de hususi (yeşil) pasaport ihtiyacı kalmasın.
Türkiye'de avukatlar dahil pekçok meslek grubunun niçin yeşil pasaport kapsamına girmeye çalıştığı bence oldukça açık: Hemen her ülke normal pasaport sahibi Türk vatandaşlarına vize engeli çıkarıyor ve hususi (yeşil) pasaport ile hem bu engel, hem de yüksek pasaport harçları sorunu aşılabiliyor. Tabii hal böyle olunca herkes yeşil pasaport ister.
Oysa yeşil pasaportun aslında bir amacı var: o pasaport adı üstünde "Özel" (hususi) bir pasaport ve amacı da görevi nedeniyle sıklıkla yurtdışı seyahat yapmak durumunda olan "özel" kamu görevlilerinin yurtdışı çıkış işlemlerini kolaylaştırmak. Tüm dünyada bu pasaportlar bu amaçla veriliyor. Pekçok ülkenin bu pasaport için vize şartı aramama nedeni de zaten amacın bu olması ve pasaport sahibinin de görevi (mesleği değil görevi) itibariyle "özel" bir kişi olması.
Ancak bu kanun değişikliği teklifi bir yana, Türkiye'de mevcut kanuni düzenlemede dahi bu amaç çoktan aşılmış durumda. Türk kanun koyucu normal bir Türk pasaportu sahibi olmanın yurtdışı seyahatlarinde çıkardığı "güçlüklerin" farkında olduğundan, özel pasaportu ilgili ilgisiz neredeyse tüm devlet memurlarına veriyor. Örneğin meslekte 15 yılını doldurmuş bir ilkokul öğretmeni de hususi pasaportu mevcut kanuna göre kayıtsız şartsız alabiliyor. İlkokul öğretmeninin sıklıkla resmi yurtdışı seyahati yapması görevinin bir parçası bile değil ama artık amaç bu da değil, amaç uzun süreli devlet hizmetini bir tür "ödüllendirme" haline gelmiş durumda.
Tabii hal böyle olunca ve Türkiye önüne gelen devlet memuruna hususi pasaport dağıtmaya başlayınca, diğer ülkeler de bu defa özel olması ve seyahatleri kolaylaştırması gereken bu pasaportu Türkiye verince değersiz kabul etmeye başlıyor. Mesela ABD ve İngiltere yeşil pasaport sahibi dahi olsa Türk Vatandaşlarından yine de normal pasaport sahibi gibi vize istiyor. Hadi onları geçelim, Bulgaristan da yeşil pasaportlu Türk vatandaşlarına önceden vize alınma şartı koşuyor. Hususi pasaportun amacına aykırı bu vize uygulamalarının sebebi, Türkiye'de hususi pasaportun "amacına aykırı" dağıtılması.
Avukatlara verilmek istenmesi de bu amaca aykırılığın bir devamı. Normal şartlar altında bir avukat hayatında kaç kez
görevi icabı yurtdışı seyahati yapacaktır ki, görevi icabı yapılacak seyahatlari kolaylaştırma amacına sahip özel bir pasaport sahibi olmalıdır?
Tabii bu soruyu böyle sorarken, bunun devamını da getirmek gerek: Bir hakim, savcı, kıdemli başçavuş, yazı işleri müdürü, ilkokul öğretmeni, icra memuru, tarım bakanlığında personel şefi hayatında kaç kez "görevi icabı" yurtdışı seyahati yapacaktır ki, mevcut kanunla onlara bu imkan tanınmıştır?
Dolayısıyla ortada iki seçenek var: Ya pasaport kanununu düzeni zaten baştan bozuktur, hususi pasaport hususiyetini yitirmiş bazı meslekler için ödül haline gelmiştir, o zaman diğer bazı mesleklere de ödül şeklinde dağıtılabilir şeklinde düşünebilir ve yeşil pasaportu, avukatlara, doktorlara, mühendislere, mimarlara, mali müşavirlere vs. de vermeye başlayabiliriz. Ki bu durumda tabii ABD, İngiltere, Bulgaristan'dan sonra Mozambik, Nijerya, Papua Yeni Gine'de "Siz verin verin, yalnız bizden vize almadan yeşil değil, fosforlu pasaport verseniz biz sizi sınırdan sokmayız" diyebilir. Ya da, yeşil pasaportu daha amacına uygun hale getirip, gerçekten görevi icabı sıkça yurtdışı seyahati yapmak durumunda olan görevlilere tahsis edebilir ve böylece dünya ile aynı standarda gelebiliriz.
Takdir kanun koyucunun... Ve onun takdiri üzerine vize takdiri de diğer ülkelerin..