Ceza Muhakemeleri Kanununun 2/1-g. maddesinde “İfade alma: Şüphelinin kolluk görevlileri veya Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturma konusu suçla ilgili olarak dinlenmesini” ifade ettiği belirtilmiştir.
Ceza Muhakemeleri Kanununun 231/4.maddesinde “Hüküm fıkrası herkes tarafından ayakta dinlenir.” Hükmü yer almaktadır. Bu hüküm haricinde bu kanunda “ayakta ifade almak” hatta “ayakta” ibaresi bile geçmemektedir.
Ayrıca yasanın “İfade ve Sorgunun Tarzı” başlıklı 147.maddesinde de ayakta dinlenme, ayakta ifade vermek veya ayakta ifade almak gibi bir yasa hükmü yoktur.
Aksine yasanın “İfade Alma ve Sorguda Yasak Usuller” başlıklı 148/1.maddesinde “Şüphelinin ve sanığın beyanı özgür iradesine dayanmalıdır. Bunu engelleyici nitelikte kötü davranma,….yorma, … gibi bedensel veya ruhsal müdahaleler yapılamaz.” Hükmü yer almaktadır.
Paralel hükümler Yakalama, Gözaltına Alma Ve İfade Alma Yönetmeliğinin 23. ve 24.maddelerinde yer almakta, ayakta ifade almak gibi bir husus ise, yönetmelikte geçmemektedir.
Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün, Yakalama, Gözaltına Alma Ve İfade Alma Mevzuatının Uygulanması Ve İnsan Hakları İhlallerinin Önlenmesine ilişkin B.03.0.CİG.0.00.00.05/010.06.02/2-01/01/2006 ve 3 nolu Genelgesinde de, ayakta ifade almak gibi bir hususun düzenlenmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda ayakta saatlerce ifade alma yetkisini düzenleyen başka bir kanun mu var?
Yoksa sadece iç düzenleme ve kural getiren üçüncü kişilere yükümlülük getirmesi mümkün olmayan bir düzenleyici işlem mi var?
Yoksa, yasal dayanağı olmayan bir uygulama mı var? Eğer böyle ise, bunun bir geçmişi ve alışkanlık yaratan bir tarihinin ve kaynağının olması gerekir.
Bu hususta bilgi paylaşımında bulunur ve yorum yaparsanız sevinirim.
Saygılar…