Mesajı Okuyun
Old 09-07-2008, 15:45   #18
Zeki

 
Varsayılan

DONATAN

1-TARİFİ
  • TTK MADDE 946 Donatan gemisini deniz ticaretinde kullanan gemi sahibine denir.
  • Kendisinin olmayan bir gemiyi kendi adına deniz ticaretinde bizzat veya kaptan marifetiyle kullanan kimse üçüncü şahıslarla olan münasebetlerinde donatan sayılır.Malik, geminin işletmesinden dolayı gemi alacaklısı sıfatıyla bir talepte bulanan kimseyi, bu işletme malike karşı haksız ve alacaklıda kötü niyet sahibi olmadıkça, hakkını istemekten menedemez.
YARGITAY KARARI-1293
  • Üçüncü kişinin “tali taşıyan” sıfatıyla davacı yük sahibi ile navlun sözleşmesi yapmış olmasına karşı donatan ziya ve hasardan sorumlu olur.
2-MESULİYETİ
1-Gemi Adamlarını Kusurlarından Dolayı;
  • TTK MADDE 947 Donatan, gemi adamlarından birinin vazifesini yaparken işlediği kusur neticesinde üçüncü şahıslara verdiği zararlardan dolayı mesuldür; şu kadar ki, donatının yükle ilgili şahıslara karşı olan mesuliyeti, taşıyanın gemi adamlarının kusurundan doğan mesuliyet derecesindedir.
AÇIKLAMA
Donatanın mesuliyetinde bahsedebilmek için;
  • Zarar, gemi adamlarından biri vazifesini yaparken meydana gelmelidir
  • Gemi adamı kusurlu olmalıdır
  • Üçüncü kişi zarara uğramış olmalıdır
  • Fiil ve zarar arasında illiyet bağı bulunmalıdır
Donatanın yükle ilgili şahıslara karşı sorumluluğunuda;
  • Geminin sevki esnasında teknik kusur sonucu meydana gelen zarardan donatan mesul değildir
  • Donatan, yükle ilgili olarak aldıkları kusurlu önlemler sunucu yüke gelen zararlarda sadece malın piyasa değeri ile sorumludur.Eğer taşıtan malın cinsini, değerini bilerek konşimentoya yanlış yazarsa donatan yükle ilgili her türlü sorumluluktan muaf olacaktır.
YARGITAY KARARI 1294-1295
  • Gemi adamının bir kaza sonucu ölümünde donatan , onun mirasçılarına karşı şahsen sorumlu olur.
  • Gemi adamlarının birisinin kusuru ile üçüncü kişiye verilen zarardan donatanın sınırlı ayni sorumluluğu vardır.
YARGITAY KARARI 1296-1297
  • Gemi adamının kusurundan doğan zarardan dolayı üçüncü kişilerin açacağı tazminat davasında bk.55 uygulanmaz.
  • BK.Madde 55 - Başkalarını istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam ettiği kim- selerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şukadar ki böyle bir zararın vukubulmaması için hal ve maslahatın icab ettiği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsabile zararın vukuuna mani olamıyacağını ispat ederse mesul olmaz. İstihdam eden kimsenin, zamin olduğu şey ile zararı ika eden şahsa karşı rücu hakkı vardır.
  • Donatanın istihdam eden sıfatıyla sorumluluğu vardır.
YARGITAY KARARI 1298-1299
  • Geminin deniz altındaki kabloyu hasara uğratmasında donatanlar müteselsilen sorumlu olurlar.
  • Gemilerin çarpışması sonucu gemi dışında üçüncü şahıslara ait malın zarar görmesi halinde donatalar, müteselsilen ve fakat gemi ve navlun ile sınırlı olmak üzere sorumlu olurlar.
Donatanın Kusursuz Sorumluluğu;
  • Donatan TTK.947. maddesi uyarınca gemi adamlarının kusuru nedeniyle üçüncü şahısların uğradıkları zarardan sorumlu olduğu gibi, gemi adamları kusurlu olmasa dahi BK.55. maddesine göre istihdam eden sıfatıyla sorumlu olur.Bu nedenle zararla fiil arasında illiyet rabıtası varsa ve donatan BK.Daki kurtuluş beyyinesini de ispat edememiş ise, zarardan sorumludur.(Yargıtay kararı 1300)
3.MESULİYETİN MAHİYETİ
A)MAHDUT AYNİ MESULİYET
  • TTK MADDE.948. Aşağıdaki hallerde donatan üçüncü şahsın alacağından dolayı ancak gemi ve navlun ile mesuldür;
1. Alacak ; kaptanın hususi bir vekaletle değil sırf kaptan sıfatıyla haiz olduğu kanuni salahiyete istinaden yaptığı hukuki muamelelerden doğmuş ise;
2.Alacak ; donatan tarafından aktedilmiş olupta ifası kaptana düşen bir mukavelenin yerine getirilmemesinden yahut noksan veya fena ifasından doğmuş ise;
3.Alacak ; gemi adamlarından birinin kusurundan doğmuş ise.
- İkinci bentte yazılı hallerde; mukavelenin ifa edilmemesinin yahut noksan veya fena ifa edilmesinin gemi adamlarından birinin kusurundan mütevellit olup olmadığına bakılmaz.
- Birinci fıkranın 1 ve 2 numaralı bentlerinde yazılı hallerde ; donatan mukavelenin ifasında bizzat kusurlu olur veya mukavelenin ifasını ayrıca tekeffül etmiş bulunursa birinci fıkranın hükmü tatbik olunmaz.(açıklama)
YARGITAY KARARI 1301-1302
  • Donatanın sınırlı sorumluluğu sigorta tazminatının geminin yerine geçmesi.
Açıklama; olayda gemi batmış ve navlun da bulunamamışsa , donatan batan geminin sigortacısından tazminat alıp almadığı araştırılmalı , eğer almış ise tazminat geminin yerine geçecektir.
  • Sınırlı ayni sorumluluk müşterek donatanlar arasında teselsül.(açıkla)
YARGITAY KARARI 1304-1305-1306
  • Müşterek donatanların üçüncü şahıslara karşı pay oranında sorumlulukları vardır.Ayrıca paydaşın rücu hakkı vardır.
  • Üçüncü şahsa verilen zarardan dolayı donatanların müteselsilen sorumlu olmaları ve sınırlı sorumludur.
  • Taşımada müşterek donatanların sorumluluğu;
Taşıma sırasında malın hasara uğraması halinde müşterek donatanlar alacaklıya karşı müteselsilen ve fakat sınırlı sorumludur

B)GAYRİ MAHDUT MESULİYET
  • TTK MADDE . 949Donatan, gemi adamlarının hizmet ve iş mukavelelerinden doğan alacaklarından yalnız gemi ve navlun ile değil şahsen de mesuldür.
4.SALAHİYETLİ MAHKEME
  • TTK MADDE .950. Donatan aleyhine, bu sıfatla, her hangi bir alacaktan dolayı, şahsen veya yalnız gemi ve navlun ile mesul olduğuna bakılmaksızın, geminin bağlama limanı mahkemesinde dava açabilir.
BAZI KELİMELER VE KISALTMALAR
  • Rücu; bir kişinin, hukuken diğerinin yerine geçerek üçüncü kişilere karşı onun haklarını ve sorumluluklarını devralması durumu.
  • Müteselsilen; Zincirleme olarak.
  • Salahiyette; yetki
  • Mahdut; sınırlı
  • Teselsül; Birbirine bağlı, birbiri ile ilgili şeylerin oluşturduğu dizi, sıra, silsile
  • Mesuliyet; sorumluluk
TTK : Türk Ticaret Kanunu
BK : Borçlar Kanunu

Hazırlayan: Fatih ÇELİK (KTÜ Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü 2008 Mezunu)