Verdiğim ilk cevap hamile yazılı çekin, çeki elinde bulunduran hamil tarafından bankaya ibraz edilme hali ile ilgilidir.
Şimdi "
|
|
|
|
|
|
son ciranta çeki bankaya ibraz etmiş ve çek karşılıksız çıkmış. Ancak müvekkilim çeki bankaya ibraz eden kişi değil ve cirantalar arasında ismi yok.
|
|
 |
|
 |
|
denildiğine göre;
Halen geçerliliğini muhafaza eden aşağıdaki HGK. kararı bu durumu açıklamaktadır.Somut olayda çek ciranta tarafından bankaya ibraz edildiğinden , müvekkil kişi çeki bankaya ibrazından sonra eline geçirmiş demektir.Müvekkilin yetkili hamil sayılabilmesi için lehine alacağın temlikini sağlayan bir cironun bulunması gerekir.Aksi halde yetkili hamilin haklarını kullanıp çek borçluları hakkında icra takibi yapamaz.Diye düşünüyorum.
T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 1996/12-136
K. 1996/288
T. 24.4.1996
• ÇEK HAMİLİ ( İbraz işleminden sonra )
• YETKİLİ HAMİL
• CİRO ( Çekin bankaya ibrazından sonra )
• ALACAĞIN TEMLİKİ
• HAMİLE YAZILI ÇEK ( Yetkili hamil )
6762/m.705,702,703 (not: yeni TTK. 793,790,791)
ÖZET : Hamile yazılı çekin bankaya ibrazından sonra, alacaklının çekde hak sahihi olabilmesi için TTK.nun 705.(yeni TTK.793) maddesi uyarınca adına alacağın temliki sonucunu doğuran, bir cironun bulunması şarttır.
DAVA : Taraflar arasındaki "şikayet ve itiraz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ereğli Konya İcra Tetkik Merciince şikayete dayanan davanın kabulüne dair verilen 20.12.1994 gün ve 1994/105-131 sayılı kararın incelenmesi davalı alacaklı vekili tarafından istenilmesi üzerine;
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin2.5.1995 gün ve 1995/6078-6785 sayılı ilâmı:
( ... Çek hamiline düzenlenmiştir. T.T.K.nun 703. maddesine göre hamiline yazılı bir çek üzerine yapılan bir ciro cirantayı, müracaat hakkına dair hükümler gereğince mesul kılarsa da, senedin mahiyetini değiştirerek onu emre yazılı bir çek haline getirmez. Bu durumda takip yapan lehine senette bir ciro olmasa dahi çeki elinde bulunduran alacaklı yetkili hamil sayılır. Merciin alacaklının yetkili hamil olmadığından bahisle takibin iptaline karar vermesi isabetsizdir Sair itirazlar incelenerek sonucuna göre bir karar vermek gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadakı kağıtlar okunduktan sonra gereğı görüşüldü:
İcra takibinin dayanağı, hamiline keşide edilen 238.000.000 liralık çektir. Çek arkasının incelenmesinde, takip alacaklısı Mehmet Yılmaz'ın ciro silsilesi içerisinde yer almadığı görülmektedir. Çekin Berben Ekspres Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi tarafından bankaya ibraz edildiği, dosyada mevcut 7.12.1994 tarihli banka cevabı yazısından anlaşılmaktadır. Takip dayanağı çekin ibrazdan sonra alacaklının eline geçtiği ise, alacaklı vekilinin 15.11.1994 tarihli duruşmada alınan beyanı ile de sabittir.
Bu durumda çek, hamiline düzenlendiği için, icra tetkik mercii hakimliğinin, cirosu kabil çeklerle ilgili T.T.K.nun 702. maddesine(yeni TTK.m.790) dayalı, ciro silsilesinin düzenli olmasına yönelen gerekçesi yerinde olmadığı gibi ibrazdan sonra, takip alacaklısına geçtiğinden, alacaklı T.T.K.nun 703.(yeni TTK.m.791) maddesinden de istifade edemez. Zira,
hamile yazılı bir çekin, bankaya ibrazından sonra, ciro edilmeksizin başkasına elden devri olanaksızdır. İbraz işleminden sonra, alacaklının çekte hak sahibi olabilmesi için, T.T.K.nun 705 nci maddesi(yeni TTK.m.793) uyarınca adına alacağın temliki sonucunu doğuran bir cironun bulunması şarttır.
Hal böyle olunca takip alacaklısı Mehmet Yılmaz yetkili hamil değildir. 0 itibarla, direnme kararı açıklanan değişik gerekçe ile onanmalıdır.
SONUÇ : Davalı-alacaklı-vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ( ONANMASINA ) 17.4.1996 gününde yapılan ilk görüşmede çoğunluk sağlanamadığı için, yapılan ikinci görüşmede oybirliği ile karar verildi.(Kazancı)