Merhaba;

Konuyla ilgili internette arama yapan ve fikir almak isteyen meslektaşlara yardımcı olmak açısından iki adet kararı paylaşmak istiyorum.

Düşüncem tabii ki aralarında bir aile ilişkisi mevzu bahis olmadığından kadının Asliye Hukuk Mahkemelerinde eşini hasım göstermeden genel kişilik hakları ve kurallarına göre dava açabilmesidir.

Fakat uygulamada sanıyorum ki aşağıda sizlere sunduğum iki kararın ışığında Aile Mahkemelerinde ve kocayı hasım göstererek dava açmak daha hızlı sonuç verebilecektir. İyi Çalışmalar dilerim...

Kararlar:
a)YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ, E. 2009/8404, K. 2010/10496, T. 31.5.2010
“……………………….• BEKARLIK SOYADINI KULLANMA TALEBİ ( Davacının Boşandığı Eşinin Soyadını Taşımak İçin İzin Aldığı Ancak Kendi Soyadını Kullanmayı Talep Ettiği - Nüfus Kayıt Düzeltme Davası Olmadığı/Boşanılan Eşin Soyadını Taşıma İzninin Kaldırılması Davası Olduğu )

• NÜFUS KAYIT DÜZELTME DAVASI ( Davacının Boşandığı Eşinin Soyadını Taşımak İçin İzin Aldığı Ancak Kendi Soyadını Kullanmayı Talep Ettiği - Nüfus Kayıt Düzeltme Davası Olmadığı/Boşanılan Eşin Soyadını Taşıma İzninin Kaldırılması Davası Olduğu )

• BOŞANILAN EŞİN SOYADINI TAŞIMA İZNİNİN KALDIRILMASI DAVASI ( Davacının Boşandığı Eşinin Soyadını Taşımak İçin İzin Aldığı Ancak Kendi Soyadını Kullanmayı Talep Ettiği - Husumetin Sağ İse Boşandığı Eşine Değilse Mirasçılarına Yönlendirileceği )

• HUSUMET ( Davacının Boşandığı Eşinin Soyadını Taşımak İçin İzin Aldığı Ancak Kendi Soyadını Kullanmayı Talep Ettiği - Husumetin Sağ İse Boşandığı Eşine Değilse Mirasçılarına Yönlendirileceği )

4721/m.173

ÖZET : Davacı boşandığı eşinin soyadını kullanmak için izin almış ise de bu soyadını artık kullanmak istemediği için soyadının kızlık soyadı ile değiştirilmesi istemiyle açtığı davada husumeti Nüfus Müdürlüğüne yöneltmiştir.

Dava bu niteliği ile; nüfus kayıt düzeltim davası değil; "boşanılan eşin soyadını taşıma izninin kaldırılması davası" niteliğindedir. Kaldırma davasını kocanın açacağı belirtilmişse de; kadının bu hakkından vazgeçmesi her zaman olanaklı olduğundan; kadının da boşandığı kocasını, ölü ise kocasının yasal mirasçılarını hasım göstererek dava açmasına da yasal bir engel yoktur. Bu nedenle husumetin sağ ise istemcinin boşandığı eşine ölü ise mirasçılarına yöneltilerek delillerinin sorulup gösterildiği takdirde toplanıp değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekir.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Davacı A. ile eşi T. Ö. 22.01.1963 tarihinde kesinleşen karar ile boşanmışlardır. Davacı Çorum 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1995/494 karar sayılı ilamı ile boşandığı eşinin soyadı olan Ö. soyadını kullanmak için izin almış ise de bu soyadını artık kullanmak istemediği için soyadının kızlık soyadı olan Ö. olarak değiştirilmesi istemiyle açtığı davada husumeti Antalya Nüfus Müdürlüğüne yöneltmiştir.

Dava bu niteliği ile; nüfus kayıt düzeltim davası değil; Türk Medeni Kanununun 173. maddesine temas eden "boşanılan eşin soyadını taşıma izninin kaldırılması davası" niteliğindedir. Anılan madde hükmünde, bu kaldırma davasını kocanın açacağı belirtilmişse de; kadının bu hakkından vazgeçmesi her zaman olanaklı olduğundan; kadının da boşandığı kocasını, ölü ise kocasının yasal mirasçılarını hasım göstererek dava açmasına da yasal bir engel yoktur.

Bu nedenle husumetin sağ ise istemcinin boşandığı eşi T. Ö.’ya ölü ise mirasçılarına yöneltilerek delillerinin sorulup gösterildiği takdirde toplanıp değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken; yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır………..”

b)Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas Sayısı: 2011/51, Karar Sayısı: 2012/32, Karar Günü: 1.3.2012, Resmi Gazete Tarihi: 21 Temmuz 2012, Resmi Gazete Sayısı: 28360

“……………..boşanan kadına soyadı kullanımına dair verilen iznin kaldırılmasını sadece kocanın talep edebileceği belirtilmişse de anılan düzenlemenin amacının boşanan kadının dava hakkını engellemek değil koşulların değişmesi halinde bu durumdan doğrudan etkilenecek olan kocaya imkan tanınması için öngörülmüş olduğu açıktır. Ayrıca soyadının vazgeçilemez, devredilemez, kişiye sıkı surette bağlı bir kişilik hakkı oluşu, anılan fıkrada kadınların dava açmalarını engelleyici bir kısıtlama bulunmaması ve bu davayı da sadece kocanın açabileceğine dair emredici bir hüküm bulunmaması karşısında kocasının soyadını kullanmaya izin alan kadının, koşulların değişmesi, menfaatinin kalmaması veya haklı nedenlerin varlığı halinde verilen bu iznin kaldırılmasını Türk Medenî Kanunu'nun 173. maddesi uyarınca isteyebileceği de ortadadır. Nitekim Yargıtay içtihatlarında da boşanan kadının, soyadı kullanımına dair verilen iznin kaldırılmasını isteyebileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla boşanan kadının, “boşandığı kocasının soyadını taşımaya izin” kararının kaldırılmasını isteyebilecek olması dikkate alındığında…”

Av. Sinem Yüce