İSKENDERUN’DA BATAN M/V ULLA ADLI GEMİDE BULUNAN
KROM (6) ELEMENTİ HAKKINDA BİLGİ NOTU

Krom kayalarda, hayvanlarda, bitkilerde, toprakta ve volkanik toz ve gazlarda bulunan bir elementtir. Doğada bulunan en yaygın formları krom (0), krom (3) ve krom (6)’dır. Tatsız ve kokusuz bir elementtir.

Krom (3) çevrede doğal olarak bulunur ve insanın besin olarak ihtiyacı olan bir elementtir. Krom (6) ve krom (0) ise endüstriyel proseslerde açığa çıkar. Kömür ve petrolün yakılmasıyla da açığa çıkar.Krom metali de denen krom (0) çelik yapımında kullanılır. Krom (6) ve krom (3) kromajlamada, boya yapımında ve deri tabaklamada kullanılır.

Suya, havaya ve toprağa karışan krom genellikle krom (3) ve krom (6) formundadır. Havada ince partiküller içinde bulunur ve çökelerek suya ve toprağa karışır.Toprakta sıkıca bağlanır ve az miktarda suda erir. Toprağa bulaştığında yeraltı sularına da karışabilir.

Balıklar tarafından sudan alınarak depolanması yüksek miktarda değildir.

Krom insanlar tarafından yiyeceklere bulaşması ya da suda bulunması durumunda sindirim yoluyla, havada bulunduğu takdirde solunum yoluyla veya cilde teması halinde cilt yoluyla alınabilir. Kromlu atıkların depolandığı yerlerde yaşayan insanların yüksek miktarlarda kromu solunum, sindirim veya cilt yoluyla maruz kaldıkları bilinmektedir.

Krom (6)’nın solunması burunda akıntı, kanama, hatta burun içinde yara ve delinmelere yol açabilecek düzeyde sorunlara yol açabilir.

Büyük miktarda krom (6) sindirim yoluyla alınırsa mide rahatsızlıklarına, ülserlere, sara nöbeti benzeri krizlere, böbrek ve karaciğer hasarına, hatta ölüme yol açabilir.

Ciltle teması durumunda krom (6) ciltte yaralara neden olabilir. Kroma karşı aşırı duyarlığı olan kişilerde alerjik reaksiyonlara, ciltte kızarma, kaşınma ve şişmeye neden olabilir.

Krom (6)’nın uzun süre maruz kalınması sonucu akciğer kanserine yol açtığı bilinmektedir. Krom (6), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ABD Çevre Koruma Kurumu (EPA) ve benzeri kuruluşlar tarafından kanserojen olarak sınıflandırılmıştır. Çocuklar da aynı sağlık riskleriyle muhtemelen daha ciddi bir şekilde karşılaşabilirler.

Krom (6)’ya maruz kalmaktan korumak için öncelikle başta çocuklar olmak üzere krom (6) atığının bulunduğu yere yaklaşılmaması, krom (6) bulaştığı düşünülen su ve besinlerin tüketilmemesi gerekmektedir.

Krom (6)’ya maruz kaldığı düşünülen kişilerden idrar, kan veya saç örneği alınarak laboratuarda incelenebilir.

Besin, su ve havada bulunmasına izin verilen krom miktarları genellikle işyerleri düşünülerek belirlenmiştir, ancak içme suyunda litrede 100 mikrogramdan fazla bulunmaması gerektiği özellikle vurgulanmaktadır.

İskenderun’da batan M/V ULLA adlı geminin taşıdığı Krom (6)’nın denize, topğrağa ve içme sularına karışması durumunda insanların maruz kalmaması için gerekli önlemler gecikmeden alınmalıdır.

Dr. Ümit ŞAHİN

Halk Sağlığı Uzmanı

Çevre İçin Hekimler Derneği Başkanı