Yeni Anayasa Taslağı İle Getirilen Yenililikler – Kişisel Bilgilerin Korunması Hakkı

1982 Anayasa’sında ayrıca vurgu yapılmayan kişisel bilgilerin korunması hakkı, Türkiye’nin de taraf olduğu “Birleşmiş Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesi’nde” şu şekilde düzenlenmiştir:

Alıntı: Birleşmiş Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesi Madde 17 Mahremiyet hakkı 1. Hiç kimsenin özel ve aile yaşamına, konutuna veya haberleşmesine keyfi veya hukuka aykırı olarak müdahale edilemez; onuru veya itibarı hukuka aykırı saldırılara maruz bırakılamaz. 2. Herkes bu tür saldırılara veya müdahalelere karşı hukuk tarafından korunma hakkına sahiptir.

Bu sözleşmenin kurduğu denetim mekanizmasını yürütmekten sorumlu İnsan Hakları Komitesi’nin, 16 No’lu genel yorumunda 17. Maddenin sınırları şu şekilde belirtilmiştir:

Alıntı: http://www.istabip.org.tr/hukuk/pr042007.asp

Alıntı: Kamu otoritelerinin, özel kişi veya kurumların bilgisayarlarında, data bankalarında veya benzeri cihazlarda kişisel bilgileri toplaması veya saklaması hukuki düzenlemeye tabi tutulmalıdır. Devletler, bir kimsenin özel hayatına dair bilgilerin hukuken bu bilgilere sahip olma ve kullanma yetkisine sahip olmayanların eline geçmesini ve bu bilgilerin Sözleşme’nin amaçlarına aykırılık teşkil edecek şekilde kullanılmasını engellemek için etkili tedbirler almalıdır. Özel hayatın gizliliğinin en etkili şekilde korunabilmesi için, her birey otomatik data dosyalarında kendisiyle ilgili bilgiler saklanmışsa bu bilgilerin ne tür bilgiler olduğunu ve ne amaçla saklandığını öğrenme hakkına sahiptir. Ayrıca her birey hangi kamu otoritelerinin veya özel kişilerin veya kurumların bu dosyaları kontrol altında tuttuğunu veya tutabileceğini öğrenebilmelidir. Söz konusu dosyaların, yanlış kişisel bilgilere yer vermesi halinde veya bu bilgilerin hukuka aykırı şekilde toplanması veya kullanılması halinde her birey düzeltme veya bilgilerin ortadan kaldırılmasını talep etme hakkına sahiptir.

Uluslararası sözleşmelerdeki düzenlemeye paralel olarak gündemdeki Anayasa taslağının 20.maddesi şu şekilde kaleme alınmıştır:


Kişisel bilgilerin korunması

Madde 20 - (1) Herkes, kendisiyle ilgili kişisel bilgi ve verilerin korunması hakkına sahiptir.
(2) Bu bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen meşru bir sebebe dayalı olarak kullanılabilir. Herkes, kendisi hakkında toplanmış olan veya kayıtlarda yer alan bilgilere erişme, bunlarda düzeltme yaptırma ve bu bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenme hakkına sahiptir.


Madde gerekçesinde ise:

Alıntı: Uluslararası insan hakları metinlerinde yer almakla birlikte önceki anayasalarımızda olmayan kişisel bilgi ve verilerin korunması hükmü, Devlet organları ve özel kuruluşlar elindeki kişisel bilgilerin daha etkin korunmasını sağlamak amacıyla Anayasaya konulmaktadır.

Sizce mevcut Anayasa’mızın 20.maddesi*, kişisel bilgilerin korunması hakkını da kapsadığından böyle bir hükmün Anayasa’da düzenlenmesi gereksiz mi olmuştur yoksa kişisel bilgilerin korunması hakkının ayrıca düzenlenmesi gerekli olduğundan taslakta bu hususun ele alınması isabetli mi olmuştur?

* T.C. 1982 Anayasa’sı Madde 20: Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.

Saygılarımla.