T.C. YARGITAY
19.Hukuk Dairesi

Esas: 2002/9072
Karar: 2002/7563
Karar Tarihi: 28.11.2002

MENFİ TESPİT DAVASI - YASAYA UYGUN DÜZENLENMİŞ BONO - CİRO SİLSİLESİNDE KOPUKLUK OLMAMASI - BANKANIN KÖTÜNİYETLİ HAMİL OLMASI - DAVANIN REDDİ GEREĞİ

ÖZET: Bonoların ciro yoluyla davalı bankaya geçtiği ve ciro silsilesinde kopukluk bulunmadığı anlaşıldığından ve davalı bankanın kötü niyetli hamil olduğu da usulen kanıtlanamadığından tüm senetler yönünden davanın reddi gerekirken kambiyo senetlerine ilişkin temel ilkelere uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

(6762 S. K. m. 688) (1086 S. K. m. 409)

Dava: Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı Esbank vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Karar: Davacı vekili, G. İnşaat Yapı Ltd. Şti. ve onun sahibi olan davalı T. Özsoy'un İstanbul Beylikdüzünde G. Kent isimli bir site kuracağından bahisle ilanlar verip daireleri pazarlamaya başladığını, müvekkilinin de bu dairelerden satın almak amacı ile oniki adet senedi davalı T. Özsoy'a teslim edip üç adedini ödediğini ancak, T. Özsoy'un yurt dışına kaçtığını ve G. İnşaat Yapı Ltd. şirketi adı altında bir tüzel kişiliğin bulunmadığının öğrenildiğini, bu arada senetlerin ciro yolu ile diğer davalı Esbank A.Ş'ye verildiğini, oysa senetlerdeki ciro zincirinin tekemmül etmediğini, davalı bankanın senetleri kötü niyetle iktisap ettiğini belirterek oniki senetten dolayı müvekkilinin borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı banka vekili, dava konusu senetlerin diğer davalı G. Eğitim Kurumları Ltd. Şti'nin müvekkilinden aldığı krediye karşılık rehin cirosu ile devir ve teslim edildiğini, müvekkilinin iyi niyetli hamil olduğunu, lehtar ile keşideci arasındaki ilişkiyi bilmesine imkan olmadığını, senet lehtarı olan G. İnşaat Ltd. Şti. adı altında bir tüzel kişiliğin mevcut olmamasının senedin geçerliliğini etkilemeyeceğini öne sürerek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, dava konusu senetlerin borçlusunun davacı, lehtarının ise fiilen mevcut olmayan G. İnşaat Yapı Ltd. Şti. olduğu ve davalı G. Özel Eğitim Ltd. Şti. tarafından rehin cirosu ile diğer davalı bankaya devir ve teslim edildiği, davalı bankanın müdebbir bir tacir gibi davranıp senet lehtarı G. İnşaat Ltd. Şti.'nin hukuken mevcut olup olmadığının tesbiti için gereken dikkat ve özeni göstermediği gerekçesiyle davanın davalı bankanın portföyünde bulunmayan 23.2.1998 tarih 310.000.000.TL'lık senet yönünden reddine, diğer senetler yönünden davanın kabulü ile davacının borçlu olmadığının tespitine, diğer davalı T. Özsoy hakkındaki davanın HUMK. nun 409. maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına karar verilmiş, hüküm davalı banka vekilince temyiz edilmiştir.

TTK. nun 688. maddesinde bonoda bulunması gereken zorunlu unsurlar belirtilmiştir. Bunlardan biri de <lehtar> dır. Dava konusu bonolarda anılan yasa hükmüne uygun olarak lehtar gösterilmiştir. Bonoda gösterilen lehtarın gerçekte mevcut olmaması, bononun geçerliliğini etkilemeyeceği gibi senedi ciro yoluyla eline geçiren hamilin, bonoda lehtar olarak gösterilen kişinin gerçekte var olup olmadığını araştırma yükümlülüğü de bulunmamaktadır. Hamilin yükümlülüğü ciro silsilesinde kopukluk olup olmadığını incelemekten ibarettir. Ciro silsilesinde şeklen kopukluk yoksa senedi ciro yoluyla eline geçiren kişi yetkili hamil durumundadır ve bu durum hak sahipliğine karine oluşturur.

Somut olayda TTK. nun 688. maddesine uygun şekilde düzenlenen bonoların ciro yoluyla davalı bankaya geçtiği ve ciro silsilesinde kopukluk bulunmadığı anlaşıldığından ve davalı bankanın kötü niyetli hamil olduğu da usulen kanıtlanamadığından tüm senetler yönünden davanın reddi gerekirken kambiyo senetlerine ilişkin temel ilkelere uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı banka vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 28.11.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.(¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları