MEDYADA YER ALAN ÇOCUKLARA YÖNELİK HABERLERİN
OLUMSUZ ETKİLERİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA HAZIRLANAN
ÇALIŞMA DEVLET BAKANI ÇUBUKÇU, TARAFINDAN MEDYA
TEMSİLCİLERİNE GÖNDERİLDİ
Devlet Bakanı Nimet Çubukçu, çocuklarla ilgili medyada yer
alan haberlerin olumsuz etkilerinin önlenmesi amacıyla hazırlanan
çalışmayı medya temsilcilerine gönderdi.
Çubukçu, çalışmayla birlikte kendi görüş ve düşüncelerini de bir mektup
aracılığıyla temsilcilere ulaştırdı.
Mektubunda, çocukların her türlü sömürüden ve suçtan korunması, sağlıklı
ve mutlu bir ortamda yetişmesi için çaba harcadıklarını anlatan Çubukçu,
bu süreçte medya temsilcilerinin desteğinin önemli olduğunu vurguladı.
Basın toplumun iç dinamiklerini harekete geçirmekte ve kamuoyu
oluşturmakta en güçlü araçlardan biri olduğunu ifade eden Çubukçu, bu
çerçevede çocuklarla ilgili sorunların çözümünde basınla yapılan iş
birliğinin, mücadelenin en önemli ayaklarından birini oluşturduğuna
yürekten inandığını bildirdi.
Çubukçu, mektubunda şunları kaydetti:
''Çocuklarımızı, gençlerimizi aramıza alarak, onlara ait olma duygusunu
vermek yerine sürekli kötü örneklerle öne çıkarmak ve böyle bir sonuç
amaçlanmamış olsa bile teşhir edilmelerine yol açmak çocuklarımız üzerinde
telafisi mümkün olmayan yaralar açabilmektedir. Aynı zamanda bu tür
haberlerin toplumun yapıcı değil, yıkıcı hoşnutsuzluğunu beslemesi ve
kamuoyuna duyarsızlaştırıcı bir etki yapması da sorunun bir diğer
boyutudur.''
Bakan Çubukçu, UNICEF ile Uluslararası Gazeteciler Federasyonu tarafından
desteklenen eğitim programı kapsamında hazırlanan medya ve çocuk haklarına
ilişkin ''Gazeteciler tarafından gazeteciler için hazırlanan bir kaynak''
başlıklı çalışmayı da medya temsilcilerine ulaştırdı.

MEDYA ÇOCUK VE ETİK HABERCİLİK

Çubukçu'nun mektubuyla birlikte gönderilen çocuklarla ilgili medyada yer
alan haberlerin olumsuz etkilerinin önlenmesi amacıyla hazırlanan
çalışmada, gazetecilere yasal ve psikolojik açıdan hatırlatmalar yapıldı.
Çocukların ve gençlerin yetişkinlerin sahip oldukları bütün haklara sahip
olduğunun vurgulandığı çalışmada, ''bir haberin ulaşabileceği yeri
sınırlamanın neredeyse imkansız hale geldiği günümüzde, çocuklar ve
gençlerle ilgili habercilik de onların hakları çerçevesinde ele
alınmalıdır'' denildi.
Kimi durumlarda çocuklar hakkında haber yapılmasının ilgili çocukları veya
başkalarını ''damgalama riski'' altına sokabileceğine işaret edilen
çalışmada, muhabirlerin bu gibi durumlarda kuşkulu ve titiz davranmaları
istendi.
''Aynı yetişkinler gibi çocuklarda kendilerine saygı ve anlayışla
davranılmasını isterler'' denilen çalışmada, şunlar kaydedildi:
''Ama çocukların durumu yetişkinlerle aynı değildir. Onların hayli
kırılgan bir dünyası olabilir. Dolayısıyla zaman zaman çocuklara özel
yardım ve koruma sağlanması gerekir.
Öncelikle medyanın çocuklara da hakları olan bireyler olarak yaklaşması
gerekmektedir. Böylesi bir bakışla da onlara tanıdığı haklara saygılı ve
çocuk haberlerinin etik ilkelere uygun haberler olarak yazılması
gerekir.''
Çalışmada çocuklara yönelik haberlerle ilgili yasal durumlar hakkında da
bilgi verildi.

HABER DİLİNE DİKKAT EDİLMELİ

Haberlerin diline özen gösterilmesi gerektiğinin vurgulandığı çalışmada,
''çocuk çeteleri'', ''yine tinerci'' gibi tanımlamanın habere konu
olanları daha da toplum dışına itebileceği vurgulandı.
Çalışmada çocuklarla ilgili haber yapılırken dikkat edilmesi gereken
ilkelerde sıralandı.
Her çocuğun özel yaşamının, gizlilik hakkının, görüşlerini iletme,
kendilerini etkileyecek kararlara katılma ve potansiyel olanlar dahil her
türlü zarardan korunma haklarına özel önem verilmesinin istendiği
çalışmada, çocukların yaş ve olgunluk düzeylerinin de gözetilmesi
gerektiği belirtildi.
Çalışmada ''Çocuklarla Görüşme Yaparken Gözetilecek Noktalar'' başlığı
altında ise şunlara dikkat edilmesi istendi:
-Travmatik olaylarla ilgili olarak çocuğun acılarını depreştirecek
sorular, tutumlar ve yorumlardan kaçının.
-''Canlandırma'' yaptırmayın. Çocuklardan kendi öykülerinin bir parçası
olmayan şeyler anlatmalarını ya da hareketlerde bulunmalarını istemeyin.
-Gerek çocuğun gerekse yanındaki yetişkinin bir muhabirle konuştuklarını
bilmesini sağlayan. Görüşmenin amacını ve nasıl kullanılacağını görüşme
yapılan çocuğa da açıklayın.
-Her türlü görüşme, video kaydı ve mümkünse belgesel fotoğraflar için
çocuğun ve yanındaki yetişkinin iznini alın.
-Çocuklarla nerede ve nasıl görüşüleceği konusunda titiz olmak gerekir.
Görüşmeci ve foto muhabiri sayısı sınırlı tutulmalıdır. Çocuğa kendini
rahat hissedeceği, görüşmeci dahil başka hiç kimsenin zorlaması olmadan
öyküsünü serbestçe anlatabileceği bir ortam sağlayın ve bunu ona
hissettirin.

ÇOCUKLARLA İLGİLİ HABERLERDE GÖZETİLECEK KURALLAR

Çalışmada, çocuklarla ilgili haberlerde gözetilecek kurallarda belirtildi.
Bu bölümde, ''Hiçbir çocuğun daha fazla damgalanmasına izin vermeyin; ek
fiziksel ve psikolojik zarar, yaşam boyu istismara, kendi çevresinde
ayrımcılığa veya dışlanmaya maruz kalma gibi durumlar dahil olmak üzere
çocuğun olumsuz tepkilere uğramasına yol açabilecek kategorileşmelerden
veya betimlemelerden kaçının'' denildi.
Cinsel istismar veya sömürüye maruz kalan, fiziksel veya cinsel istismar
olayının faili olan, HIV virüsü taşıyan, AIDS'li veya AIDS yüzünden ölen,
suç teşkil eden bir fiilden dolayı suçlanan veya mahkum olan çocukların
adının değiştirilmesi ve yüzünün gizlenmesinin istendiği çalışmada, bazı
durumlarda ise çocuğun isminin ve görüntüsünün kullanılmasının çocuğun
yararına olabileceği, ancak bu durumların birbirinden çok iyi ayırt edilmesi gerektiği bildirildi.


KAYNAK: A.A