T.C.
YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/4094
K. 2002/6518
T. 3.6.2002
• ALACAK DAVASI ( Kendin Evini Kendin Yap Projesine Katılan Davacının Proje Bedelini Ödemesine Karşın Projenin İptali ile Ödenen Paranın Munzam Zararla İstenmesi )
• MUNZAM ZARAR ( Kendin Evini Kendin Yap Projesine Katılan Davacının Proje Bedelini Ödemesine Karşın Projenin İptali ile Ödenen Paranın Munzam Zararla İstenmesi )
• YERİ BELİRLENEMEYEN TAŞINMAZIN RAYİÇ BEDELİNİN TESBİTİ ( Ortalama Değer Konusunda Bilirkişi İncelemesi Yaptırılıp İkame Değerinin Belirlenmesinin Gerekmesi )
• KEŞİF ( Dava Konusu Yerin Bedelinin Keşif Yapılarak Belirlenmesinin Gerekmesi )
818/m.1,19
ÖZET : Üçüncü şahsın açtığı bir başka dava dosyasındaki veriler ve rakamlar eldeki davaya esas alınamayacağından, mahallinde bilirkişi marifetiyle keşif yapılarak tarafların beyanlarından ve dosyadaki bilgi ve belgelerden dava konusu taşınmazın yeri belirlenmeli; belirlenemiyorsa taşınmazın bulunduğu etap üzerinde ortalama değer konusunda, bilirkişiye inceleme yaptırılıp; dava tarihi itibariyle ikame değeri belirtilmeli; belirlenen değere, davacının ödediği miktarın da dahil olduğu nazara alınmalı; ve taleple bağlı kalınmak suretiyle hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir.

DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşuldu düşünüldü.

KARAR : Davacı, davalı belediyenin başlattığı kendi evini kendin yap 2. Etap projesine katıldığını, kendisine tahsis edilen 10 numaralı parselin 1/2 hissesinin bedeli olan 8.500.000.-TL.nı ödediğini, ancak projenin sonradan iptal edildiğini, ödemiş olduğu 8.500.000.-TL.nın arsanın raiç değeri olduğunu ileri sürerek arsa bedeli olarak ödediği 8.500.000.-TL ile munzam zarar olarak 6.000.000.000.-TL.nın faiziyle birlikte tahsilini istemiştir.

Davalı, idari yargı yerinin görevli olduğunu, projenin iptalinin zorunlu nedenlerden kaynaklandığını, davacının ödediği bedeli kendisine bildirilmesine rağmen almadığını savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; bilirkişi raporu benimsenmek suretiyle 5.163.457.817.TL.nın faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2- Mahkemece, mahallinde keşif yapılmaksızın düzenlenen ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacısı ayrı olan üçüncü şahsın açtığı bir başka davadaki karar esas alınarak, o davanın açıldığı tarih olan 6.9.1999 tarihinde taşınmazın raiç değerinin 2.500.000.000.-TL olduğu, 6.9.1999 tarihinden davanın açıldığı tarihe kadar DİE toptan eşya endekslerinin 2.500.000.000.-TL bedele uygulanması suretiyle dava konusu arsanın dava tarihindeki bedeli bulunmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki eldeki davanın davacısı olmadığı başka bir dava dosyasındaki veriler ve rakamlar bu davaya esas alınamaz. Kaldıki davalıda bu tür bir hesaplamaya itirazda bulunmuştur. Her ne kadar, bilirkişi dava konusu taşınmazın neresi olduğunun bilinemediğini bildirmiş ise de, mahallinde keşif yapılamadığı için, bilirkişinin bu beyanının denetlenmesi olanağı bulunmamaktadır. Dava konusu taşınmazın 2. etapta bulunduğu hususunda taraflar arasında uyuşmazlık yoktur. Mahkemece taşınmazın bulunduğu 2. Etapta uzman bilirkişi marifetiyle keşif yapılarak davacı ve davalıdan dava konusu taşınmazı göstermeleri istenmeli, tarafların beyanlarından ve dosyadaki bilgi ve belgelerden taşınmazın bulunduğu yerin neresi olduğunun belirlenememesi halinde, 2. Etap üzerinde ortalama değer konusunda bilirkişi incelemesi yaptırılıp dava tarihi itibariyle ikame değerinin belirlenmesi, belirlenen bu değere davacının ödediği 8.500.000.TL.nın da dahil olduğu düşünülerek ve taleple bağlı kalınarak hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmelidir. Mahkemenin bu yönü, göz ardı ederek, eksik ve hüküm kurmaya elverişli bulunmayan bilirkişi raporuna itibar ederek yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırıdır. Bozmayı gerektirir.

SONUÇ : Yukarıda ( 1 )numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalının diğer temyiz itirazlarının reddine, ( 2 )numaralı bent gereğince temyiz olunan hükmün davalı yararına ( BOZULMASINA ), peşin harcın istek halinde iadesine, 3.6.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi.