elektrik idaresi normal prosedurde sözleşmeyi kimle yapmışsa borcu da ondan isteyecektir.Fakat bu uyguluma ile ev sahipleri borcunu ödemeden giden kiracılar sebebiyle büyük mağduriyetler yaşamaktadır..Yargıtay son kararlarından birinde elektrik idaresi gibi tekel niteliğinde kurumların sözleşme yapmak zorunda olduğunu bunun da akit serbestisine istisna teşkil edeceğine dair bir karar verdi.davada evsahibi elektrik idaresine husumet yöneltmiş, ilk derece mahkemesi davalının kiracı olması hususunda davayı reddetmiş ama yargıtay yukarıdaki gerekçeyle davayı kabul etmişti.
-----------------------------------------------------

T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/5997
K. 2004/6790
T. 14.6.2004
• BAŞKASINA AİT BORCU ÖDEMEK ( Davacının Davalı Kurumun Dürüstlük Kuralı Dışı Davranışı Sonucu İstemeyerek Kiracısına Ait Elektrik Borcunu - Ödediği Meblağı Geri İsteyebileceği )
• ELEKTRİK BORCU ( Davacının Davalı Kurumun Dürüstlük Kuralı Dışı Davranışı Sonucu Kiracısına Ait Elektrik Borcunu İstemeyerek Ödemesi - Ödediği Meblağı Geri İsteyebileceği )
• SÖZLEŞME YAPILMASININ ZORUNLU KILINDIĞI DURUMLAR ( Elektrik Abone Sözleşmesi - Bir Başkasının Borcunu Ödeme Şartına Bağlanmasının Dürüstlük Kuralına Aykırı Düşeceği )
• ELEKTRİK ABONE SÖZLEŞMESİ ( Bir Başkasının Borcunu Ödeme Şartına Bağlanmasının Dürüstlük Kuralına Aykırı Düşeceği - Ödenen Meblağın Sebepsiz Zenginleşme Yolu İle Geri Verilmesinin Dava Edilebileceği )
• SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ( Elektrik Abone Sözleşmesinin Bir Başkasının Borcunu Ödeme Şartına Bağlanması - Dürüstlük Kuralına Aykırı Düşeceği/Bu Yol İle Geri Verilmesinin Dava Edilebileceği )
818/m.61,62
ÖZET : Kural olarak borçlu olmadığı şeyi rızasıyla ifa eden kimse ancak bu ifanın hataen yapıldığını kanıtlaması koşuluyla iadesini isteyebilir. Somut olayda ise davacı davalı kuruma dava dışı üçüncü kişinin borcunu davalının dürüstlük kuralı dışı davranışı sonucu ödemiş olması bu kuralın istisnası teşkil eder. Bunun sonucu olarak da davacı ödediği meblağı geri isteyebilir.
DAVA : Dava dilekçesinde 1.043.470.000 lira alacağın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : I ) İDDİA, SAVUNMA VE YEREL MAHKEME KARARININ ÖZETİ:
Davacı, kiracısına ait elektrik borcunu ( istemeyerek ) ödemek zorunda kaldığını iddia ederek sözü edilen bedelin tahsilini istemiş, davalı taraf; davacının kendi kiracısı olan eski aboneye karşı rücu davası açabileceğini savunmuş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı kurum tarafından temyiz edilmiştir.
II ) YASAL DAYANAKLAR
Borçlu olmadığı şeyi rızasıyla ifa eden kişi, ancak yanılarak bu ifada bulunduğunu ispat ederse, iadeyi sağlayabilir. ( BK. mad. 62 ).
Borç olmadan ifa edilen şeyin hata ile ifa şartı gerçekleşmediği takdirde BK. mad. 62 uyarınca geri istenemediği durumlarda BK. mad. 61 uyarınca da iade talep edilemez. O halde:
BK. mad. 62'ye göre, istirdat ancak borçlu bulunulmayan bir şeyin iradi olarak tediyesi ( ifası ) halinde hataya tabi kılınmıştır. İradı olmayan bir tediye, hatta edada bulunan kimse edada bulunduğu zaman borcun olmadığını bilse bile, istirdat edilebilir ( Andreas von Tuhr: Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, c.1-2, çev. Cevat Edege, Ank. 1983, sh. 425; Oğuzman Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, İst. 1995, sh, 719; Öz Turgut; Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, İst. 1990, sh. 91 vd; Reisoğlu Seza: Sebepsiz iktisap Davasının Genel Şartları, Ank. 1961, sh. 158 ).
III ) GEREKÇE VE SONUÇ
Burada davacı taraf, davalıya ""kendi çıkarı için"" dava dışı üçüncü kişinin borcunu eda etmiştir. O halde davalıya ( alacaklıya ) ""edim zenginleşmesi"" istemi yöneltebilir. Zira davacı, borçlunun borcunu, ona karşı herhangi bir kişisel edim borcunu yerine getirme niyeti olmaksızın ve onun açık ya da varsayılı oluru bulunmaksızın, kendi isteğiyle kapatmıştır. Alacaklıya, ""kendisi için"" bir borç ödememiştir. Edim ( ifa ) ile izlediği amaç, alacaklıya ( davalıya ) yöneliktir. Zira iktisap, davacının ( fakirleşenin ) ifa amacıyla yaptığı işten değil de davalının ( zenginleşenin ) davranışından kaynaklanmıştır ( Öz, sh. 94 ).
Kamu hukuku kuralları uyarınca kamu hizmeti görmekte olan kamu idareleri veya müesseseleri veya bunlara bağlı teşekküller ya da imtiyaz yolu ile bu hizmetleri yürüten işletmeler ( Devlet Demir Yolları, Türkiye Denizcilik İşletmeleri, PTT, Belediye Otobüs ve Su İşletmeleri, Türkiye Elektrik Kurumu vs. ) şartlarına uygun şekilde başvuran her kişi ile sözleşme yapmakla yükümlüdürler ( Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, c-1, Ank.1991, sh. 373 vd; Tunçomağ Kenan: Türk Borçlar Hukuku, l, Genel Hükümler, 6. bası İst. 1976, sh. 241 vd; Oğuzman/Öz, sh. 133 ). Aksine davranış halinde Kamu Hukuku kurallarına göre şikayet veya dava yollarına başvurulabilir. Kaldı ki, bir çok halde bir tekel durumu da sözkonusu olduğu için özel hukuk esaslarına da dayanılabilir.
Dürüstlük kuralının bir sözleşme yapılmasını zorunlu kıldığı durumlarda, bu sözleşmeyi yapmaktan kaçınma ya da uyuşmazlık konusu olayda olduğu üzere bir başkasının borcunu ödeme şartına bağlamak dürüstlük kuralına aykırı düşer. Bu durumdan zarar gören taraf sözleşmenin yapılması için dava açabileceği gibi, sözleşmenin yapılmaması yüzünden uğradığı zararın tazmin edilmesini ya da ödemek zorunda bırakıldığı meblağın nedensiz zenginleşme yolu ile geri verilmesini dava edebilir. Zira, tekel durumundaki davalı, sözleşme yapma serbestisini kötüye kullanmış bulunmaktadır.
O halde yukarıdaki gerekçelerle davalı tarafın temyiz itirazları reddedilmeli ve sonucu itibariyle doğru bulunan yerel mahkeme kararı onanmalıdır.
SONUÇ : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ( ONANMASINA ), 14.6.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.