T.C. Danistay

10.Dairesi
Esas: 1995/7280
Karar: 1997/6040
Karar Tarihi: 22.12.1997


ATEŞLİ SİLAHLARLA İLGİLİ YÖNETMELİĞİN BİR KISMININ İPTALİ İSTEMİ - HARÇ VE KART BEDELİNİN ALINMASI İŞLEMİ DAYANAĞININ YÖNETMELİK OLDUĞU - YÖNETMELİKTE VE YÖNETMELİĞE GÖRE ALINAN HARÇ VE KART BEDELİNİN HUKUKA UYGUN OLDUĞU

ÖZET: Avukat olan davacıya silah ruhsatı verilmesi sırasında harç ve kart bedeli alınması işleminin dayanağı olan Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin dava konusu edilen kısımlarında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Bu itibarla mevzuatın verdiği yetkiye dayanılarak alınan harç ve kart bedelinin geri ödenmesine olanak bulunmamaktadır.

(6183 S. K. m. 6, 7) (2709 S. K. m. 124) (Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik m. 7, 8, 85)

İstemin Özeti: Avukat olan davacı, 91/1779 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin harçsız silah ruhsatı verilebilecek kamu görevlilerini düzenleyen kısmı ile kart bedeli alınmasını öngören kısmının; avukatların da kamu görevlisi olduğundan kapsama alınması gerektiği iddiasıyla iptalini ve kendisinden alınan 2.143.000 lira harç ile 5.000.000 lira kart bedelinin alındığı tarihten itibaren uygulanacak en yüksek faizle birlikte davalıya ödetilmesini istemektedir.

Savunmanın Özeti: 6136 sayılı Yasa'nın 7. maddesi ve bu yasanın uygulanma esaslarını gösteren yönetmeliğin 8. maddesinde belirtilen görevlilerden harç alınmayacağı öngörüldüğünden yasal düzenlemeye uygun yönetmelik maddesinin iptaline olanak olmadığı, bakanlığın 14.04.1994 tarih ve b.05.1.EGM.011.03.04.94 sayılı tamimine dayanılarak kart bedeli alınmasında da hukuka aykırılık olmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakimi H.Ö.'nün Düşüncesi: 6136 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde silah taşıma ruhsatı verilebilecek kişiler belirtilmiş, maddenin 1., 2., 3. ve 4. bendlerinde sayılan kişilerin taşıyacakları veya bulunduracakları ateşli silahların taşınmasına veya bulundurulmasına yetki veren kayıt ve belgelerin harca tabi olmadığı, bunların dışındakilerden Harçlar Kanununun hükümlerine göre bir defaya mahsus olmak üzere harç alınacağı hükme bağlandığından, bu düzenlemeye koşut olarak hazırlanıp yürürlüğe konulan yönetmelik hükmünü yasaya aykırı şekilde değiştirir nitelikte karar verilerek avukatların da kapsama alınmasına olanak olmadığından yönetmeliğin harca ilişkin bölümlerinde ve davacıdan harç alınması işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Davanın kart bedeline ilişkin kısmına gelince;

6136 sayılı Yasa'nın 6. maddesinin son fıkrasında ruhsatların renk, şekil, muhtevası ile diğer hususların yönetmelikte belirleneceği, yönetmeliğin 85. maddesinde de ruhsatların renk, şekil ve muhtevası ile diğer hususların genel müdürlükçe tesbit edileceği hükme bağlanmıştır.

Aktarılan yasa hükmünde ilgililerden harç yanında kart bedeli de alınacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Aynı şekilde yönetmelikte de kart bedeli alınması öngörülmemiştir.

Bu itibarla yönetmelikte yasaya aykırı bir düzenleme olmadığından hukuka aykırılık görülmemektedir.

Aktarılan bu duruma göre davanın yönetmeliğin iptaline ilişkin kısmı ile ödenen harcın geri ödenmesine ilişkin kısmının reddi gerekmektedir.

Ancak yasada öngörülmediği halde kart bedeli alınması hukuka aykırı olduğundan alınan bedelin davacıya geri ödenmesi gerektiğinden davanın bu kısmının kabulü gerekmektedir.

Danıştay Savcısı M.İ.D.'nin Düşüncesi: Dava; Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkındaki Yönetmelik'in 7. ve 8. maddesinde sayılanlar dışında kalanların taşıma ve bulundurma ruhsat harcına tabi olduklarına ilişkin hükmünün iptali ve anılan hükme dayanılarak davacıdan alınan 2.143.000 TL. ruhsat harcı ile 5.000.000 TL. kart ücreti toplamı 7.143.000 TL.nın tahsili istemiyle açılmıştır.

6136 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde silah taşıma ruhsatı verilebilecek kişiler belirtilmiş, anılan maddenin 1 ila 4 numaralı alt bendlerinde sayılan kişilere bu kanun hükümleri gereğince verilen taşıma ve bulundurma ruhsatlarının harca tabi olmadığı hükme bağlanmıştır.

6136 sayılı Kanunun uygulanmasını gösteren 91/1179 sayılı "Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik"in 8. maddesinde ise anılan yasaya uygun ve paralel olarak harçsız silah ruhsatı verilebilecek kamu görevlileri tek tek belirtilmiş, avukatlar ise ruhsatları harca tabi olan meslek mensuplarının gösterildiği 9. maddede yer almıştır.

Anayasa'nın 124. maddesine göre yönetmelikler; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin; kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılan objektif düzenleyici tasarruflar olup; dayanağı olan yasa ve tüzük hükümlerini aşan hükümler ihtiva edemezler.

Dava konusu yönetmelik hükmü, 6136 sayılı yasaya uygun olup, anılan yasayı aşan hüküm ihtiva etmediği, davacının yargısal bir kararla anılan yönetmelik hükmü kapsamı dışına çıkarılmasının hukuken mümkün olmadığı cihetle, davanın iptale yönelik kısmının reddi gerekmektedir.

Davacıdan alınan harç bedeli ile kart ücretinin iadesi istemine gelince; iadesi istenen harç yasaya uygun yönetmelik hükmü gereği tahsil olunduğu cihetle, anılan harcın davacıya iadesi mümkün olmadığı gibi, kart bedeli de belirli bir hizmet ve masraf karşılığı alındığı cihetle, anılan bedelin de iadesine imkan bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, hukuki dayanaktan yoksun olduğu saptanan davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.

Türk milleti adına hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü: Avukat olan davacı, 91/1779 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin harçsız silah ruhsatı verilebilecek kamu görevlilerini düzenleyen kısmının ve kart bedeli alınmasına olanak sağlayan hükümlerinin avukatların da kamu görevlisi olduğundan kapsama alınması gerektiği iddiasıyla iptalini ve kendisinden alınan 2.143.000 lira harç ile 5.000.000 lira kart bedelinin alındığı tarihten itibaren uygulanacak en yüksek faizle birlikte davalıya ödetilmesi istemiyle dava açmıştır.

6136 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde silah taşıma ruhsatı verilebilecek kişiler belirtilerek, maddenin 1., 2., 3. ve 4. bendlerinde sayılan kişilerin taşıyacakları veya bulunduracakları ateşli silahların taşınmasına veya bulundurulmasına yetki veren kayıt ve belgelerin harca tabi olmadığı hükme bağlanmış, maddenin harç alınmayacağı belirtilen ilgili bendlerinde avukatlara yer verilmemiştir. Yasa'nın 6. maddesinde de ruhsatların renk, şekil muhtevası ile diğer hususların yönetmelikte belirtileceği öngörülmüştür.

91/1779 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesinde harca gerek kalmaksızın silah taşıyabilecekler belirtildikten sonra 9. maddesinde de harca tabi diğer kamu görevlileri sayılmış, bu maddenin (Ş) bendinde de avukatlara yer verilmiştir. Ayrıca yönetmeliğin 85. maddesinde ruhsatların renk, şekil ve muhtevası ile buna ait diğer hususların genel müdürlükçe tesbit edileceği hükme bağlanmıştır.

Aktarılan yasa hükmüyle harç alınmayacak kamu görevlilerinin açıkça belirtilmesi ve bu kapsama avukatların alınmaması karşısında, bu yasaya dayalı olarak çıkarılan ve yasayı aşar bir hüküm de içermeyen yönetmelikte de avukatların harç alınmayacaklar arasına alınmamasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Yasa hükmü karşısında, yargı kararıyla yönetmeliğin iptal edilerek avukatların harç alınacaklar kapsamı dışına çıkarılması da olanaksızdır.

Bu nedenle, söz konusu düzenlemelere dayanılarak, işlem tarihinde yürürlükte olan Harçlar Kanununun Genel Tebliğinde öngörülen miktarda davacıdan harç alınmasında da hukuka aykırılık yoktur.

Davanın kart bedeline ilişkin kısmına gelince; ruhsatların renk, şekil ve muhtevası ile buna ait diğer hususların Emniyet Genel Müdürlüğünce tesbit edileceğini öngören yönetmeliğin 85. maddesi de Yasa'nın 6. maddesine dayalı olduğundan ve yasaya aykırı başka bir hüküm de içermediğinden hukuka uygun bulunmaktadır.

Yasa ve yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanıp, 14.04.1994 tarihli Bakanlık oluruyla da uygun görülen listede belirlenen miktarda davacıdan kart bedeli alınmasına ilişkin işlemde de hukuka aykırılık görülmemektedir.

Açıklanan nedenlerle, davanın yönetmeliğin harca ilişkin kısmına yönelik bölümüyle, alınan harcın iadesine ilişkin bölümünün reddine oybirliği ile, davanın Yönetmeliğin kart bedeline ilişkin kısmına yönelik bölümünün reddine esasta oybirliği ile gerekçede oyçokluğuyla, alınan kart bedelinin iadesine ilişkin bölümünün reddine oyçokluğuyla 22.12.1997 tarihinde karar verildi.

AZLIK OYU

Dairemiz kararında kart bedeli alınmasının dayanağı olarak 6136 sayılı Yasa'nın 6. ve Yönetmeliğin 85. maddesi gösterilmiştir.

Ancak 6136 sayılı Yasanın 6 ncı maddesindeki düzenleme ruhsatların renk, şekil ve muhtevası ile buna ilişkin diğer hususları kapsamaktadır. Başka bir deyişle düzenleme herhangi bir mali yüküm getirmemektedir. Dolayısıyla yönetmelik, yasaya uygun olarak, kart bedeli adı altında bir yüküm getirmediğinden, bu yönüyle hukuka uygun olup, davanın yönetmeliğe ilişkin kısmının bu gerekçeyle reddi gerekmektedir.

Bu duruma göre, işlem tarihinde ruhsatlara ilişkin olarak 1 yıl için 428.600 lira, 5 yıl için 2.143.000 lira harç alınırken, kartın maliyet bedeli olabilecek bir miktarın çok üstünde kart bedeli adı altında tahsil edilen 5.000.000 liranın hukuki bir dayanağı bulunmadığından yasal faiziyle birlikte davacıya geri ödenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle yönetmeliğin 85 inci maddesinin 6136 sayılı Yasanın 6 ncı maddesinin verdiği yetkiyi genişletmediği ve kart ücreti alınmasına olanak sağlar bir hüküm içermediği nedeniyle davanın yönetmeliğe ilişkin kısmının reddine gerekçe yönünden; yasal dayanağı bulunmaksızın davacıdan kart bedeli alınmış olması nedeniyle bu bedelin iadesi gerekeceğinden davanın bu bölümüne de esas yönünden katılmıyoruz.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı