Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri YÖNETMELİĞİ ( Madde 17 ve madde Ek 2)

Sadece evli kişilere ait üreme hücreleri kullanılarak homolog yapay döllenmeye izin vermektedir. Yönetmelik evli bir kadına ait yumurta ile kocası dışındaki bir erkeğin spermi ile yapılan heterolog yapay döllenmeye, soruda geçtiği gibi evli olmayan bir kadına bir erkeğin sperminin uygulanmasına kısacası embriyo nakli,sperm bağışı, yumurta bağışı ve taşıyıcı anneliğe Türk hukukunda izin verilmemektedir.

EK : 2
HASTA SEÇİM KRİTERLERİ
ÜYTE uygulanacak olanların;
1- Evli çift olması,
2- Sadece kendilerine ait üreme hücrelerinin kullanılması,
3- Evli çiftlerin bu Yönetmelik'te öngörülen tedavi yöntemleri dışındaki mevcut tedavi yöntemleri ile çocuk sahibi olamadıklarının belgelenmiş bulunması.

Evli olmayan kadınların da anne olma özlemi ve bunun ötesindeki hakkı kuşkusuz korunmaya layık değerlerdir. Fakat bu konuda objektif bir değerlendirme yapıldığında çocuğun haklarının da gözetilmesi gerektiği kanısındayım.


Çocuk hakları sözleşmesi Madde:7 de Çocuğun mümkün olduğu ölçüde ana-babasını bilme ve onlar tarafından bakılma hakkına sahip olduğu açıklanmıştır. Özellikle hücrelerin sperm bankasından alınması halinde bankalar donörün kimliğini gizli tutacaklarından çocuk babasının kim olduğunu öğrenemeyecektir.
Ayrıca çocuğun genetik haritasını , soyağacını bilmesi, hangi kalıtımsal hastalığa maruz kalabileceği konusunda bilgi sahibi olup ona göre önlem alması , bedensel ve ruhsal sağlığı yönünden önem göstermektedir. Sorun soybağı ve miras açısından çözülmesi zor karmaşık hukuki sorunları da peşinden getirmektedir. Özellikle spermler sperm bankasından alınmış veya sperm kokteyi kullanılmışsa ortaya çıkan hukuki problemler daha da karmaşık hale gelecektir. Erkeğin kimliği bilinmediğinden kadının kardeşinden ,amcasından belki de babasından çocuk dünyaya getirme ihtimalleri üzerinde doktrinde durulmaktadır.

Bu ve buna benzer sakıncalara hukuken ve teknik açıdan çare bulunmadıkça şimdilik evli olmayan kadınların bir erkeğin spermiyle hetolog ( yapay ) döllenme yoluyla çocuk sahibi olmalarına izin verilmesinin hukuk açısından imkansız gibi olduğunu söyleyebilirim.

Etraflı bilgim olmamakla beraber Avrupa ülkelerinde de bu şekildeki yapay döllenmeye izin verildiğini de sanmıyorum. "Yurt dışında da heteroloğ (yapay ) döllenmeye yalnız evli çiftler arasında sağlık nedeniyle izin verilir." ( Rona Serozan, Çocuk Hukuku 2005 sh: 183) şeklindeki bilgi de bunu göstermektedir.
(ABD .de olabilir. Bu ülkede donörün kimliği 18 yaşına geldiğinde çocuğa açıklanmakta. Fakat internet vasıtasıyla babasını arayan çocukların giderek artması çocukların yaşadığı dramı ortaya koymaktadır.) .

Saygılarımla.