T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 2000/21-1158
K. 2000/1188
T. 27.9.2000
• EMRE MUHARRER SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİ ELİNDE HACZİ ( İstihkak Davası - Ciro Yapılmamış Olması )
• CİRO VE TESLİM ŞARTI ( Emre Muharrer Senedin Devrinde - Cirosuz Senedin Başkasının Elinde Haczedilmesi Nedeniyle İstihkak Talebi )
• İSTİHKAK TALEBİ ( Cirosuz Zilyedin Elinde Haczedilen Emre Muharrer Senetlerden Doğan )
• SENET HACZİ ( Emre Muharrer Senetlerin Cirosuz Üçüncü Kişi Zilyedin Elinde Haczedilmesi - İstihkak Talebi )
• ADİ SENET NİTELİĞİ ( Tanzim Tarihi Bulunmayan Senet - Alacağın Temliki Hükümlerine Göre Hakkın Devredilebilmesi )
• ALACAĞIN TEMLİKİ HÜKÜMLERİNE GÖRE DEVİR ŞARTI ( Üçüncü Kişi Elindeki Tanzim Tarihsiz -Adi Senet Niteliğindeki- Senedin Haczinde )
• TANZİM TARİHİ BULUNMAYAN SENEDİN ADİ SENET NİTELİĞİ ( Alacağın Temliki Hükümlerine Göre Devredilebilmesi - Lehdarı Olmayan Kişinin Elinde Haciz )
2004/m.96,97
6762/m.557
818/m.162,165
ÖZETavacı 3. kişi, sözlü yapılan sözleşme ile borçluya devrettiği işyerinde bulunan senetlerinin üzerine konulan haczin kaldırılmasını istemektedir.

Bu durumda, Davacının lehtarı durumunda olduğu ve borçluya ciro kaydını taşımayan senetler üzerindeki istihkak talebinin kabulü ile haczin kaldırılması; lehdarı borçlu olan senetlere karşı ileri sürülen istihkak talebinin ise reddi gerekir.

DAVA : Taraflar arasındaki "istihkak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Yozgat İcra Tetkik Mercii Hakimliğince davanın reddine dair verilen 25.3.1998 gün ve 1997/119 E. - 1998/30 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine,

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi'nin 2.3.1999 gün ve 1999/502 E. - 1999/1333 K. sayılı ilamı:

( ... Davacı 3. kişi sözlü yapılan sözleşme ile borçluya devrettiği işyerinde bulunan senetlerinin üzerine konulan haczin kaldırılmasını istemiştir.

Merci Hakimliğince senetlerin borçlunun elinde haczedilmiş bulunması gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Uyuşmazlık İİK.'nun 96 ve onu izleyen maddelere dayalı 3. kişinin istihkak davasına ilişkindir.

Senet haczi davacı 3. kişi tarafından borçluya devredilen işyerinde 25.11.1997 tarihinde yapılmıştır. Taraflar arasında yazılı bir devir sözleşmesi yoktur. Mahcuz 119 adet senetten 99 adedi TTK.nun 688 maddelerinde yazılı unsurları taşıyan bono nitelikli emre yazılı senet olup lehdarı davacı 3. kişidir. Emre yazılı senetlerde oluşan hakkın 3. kişilere devri için ciro ve teslim koşuldur. ( TTK.madde 557 ) Borçlu bonoların zilyedi ise de lehdar davacı 3. kişi tarafından ciro edilmediğinden borçlu bu bonoların hak sahibi değildir.

Öte yandan diğer 20 adet senette tanzim tarihi bulunmadığından bunların bono olmayıp adi senet niteliğindedir. Adi senette oluşan hakkın devri için BK.162-165 maddelerinde öngörülen şekilde alacağın temliki geçerlik koşuludur. Senetlerde alacağın temlikine yönelik bir beyan bulunmadığından borçlu bu senetlerin de maliki değildir.

O halde, 3. kişinin davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken reddi usul ve yasaya aykırı olup kararın bu nedenle bozulması gerekirken yanlışlıkla onandığı görüldüğünden davacının karar düzeltme isteğinin kabulü ile hükmün bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, 3 kişinin istihkak iddiasına ilişkindir.

Mahkemenin "senetlerin borçlu davalının işyerinde haczedilmesi nedeniyle davalıya ait olacağı" gerekçesiyle davanın reddine dair verdiği karar yukarıda açıklanan nedenlerle Özel Daire'ce bozulmuş, mahkeme önceki kararında direnilmiştir.

Dosyada mecut, 25.11.1997 tarihinde borçlunun işyerinde haczedilen senetlerin asıllarının incelenmesinde; 18.11.1997 tanzim tarihli, 16.12.1997 vade tarihli 15.500.000,- TL., 16.1.1998 vade tarihli 100.000.000,- TL. 16.2.1998 vade tarihli 96.500.000,- TL., 16.3.1998 vade tarihli 96.500.000,- TL. ve tanzim tarihi bulunmayan 30.1.1998 vade tarihli 37.000.000,- TL., 5 adet senette lehdarın davalı Mustafa Kayhan olduğu, haczedilen diğer senetlerde ise lehdarın davacı 3 kişi olduğu senetlerde ciro ve temlik işlemlerinin mevcut olmadığı görülmüştür.

Açıklanan bu durum karşısında;

1. Lehdarı davalı borçlu Mustafa Kayhan olan 5 adet senet için mahkemenin red kararı yerinde olup, bu senetlere ilişkin direnme kararı onanmalıdır.

2. Yukarıda belirtilen sentler dışındaki senetlerin lehdarı davacı 3. kişi olduğundan bu senetler yönünden Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken; önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile,

1. Yukarıda 1 numaralı bentte belirtilen 5 adet senet yönünden verilen direnme kararının ONANMASINA,

2. Yukarıda 2 numaralı bentte belirtilen nedenlerle, 1 numaralı bentte sayılan senetler dışındaki lehdarı davacı 3. kişi olan senetler yönünden verilen direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA,

Kazancı Yay.