Tasfiye, AŞ. malvarlığının paraya çevrilmesi, alacakların tahsil edilmesi, borçların ödenmesi ve bu arada olumlu bir fark kalmışsa, bunun tasfiye artığı olarak ortaklara dağıtılması ve kooperatif kaydının sicilden silinmesi prosedürüdür.
Tasfiye işlemleri şu ilkeler ışığında yürütülür :
1. Sicil kaydı silininceye kadar, kooperatifin hak ve fiil ehliyeti yani şirket tüzel kişiliği devam eder. Bunun sonucu olarak, kooperatifin hukuki ilişkileri tasfiyeden etkilenmez.
2. Kooperatif organları tasfiye sonrasında varlıklarını sürdürürler, ancak tasfiyenin niteliği gereği yetki ve görevlerinde bazı daralma ve azalmalar görülür .
3. Tasfiye işlemleri özel bir organ tarafından yürütülür. İflas nedeniyle infisah eden şirketlerde tasfiye iflas yönetimince yerine getirilir.
6. Kooperatif faaliyeti kural olarak tasfiye amacı ile sınırlı olarak devam eder.
Tasfiye işlemleri genel olarak tasfiye memurlarınca yürütülür. Tasfiye memurlarının nitelik ve nicelikleri ile ilgili olarak ne KoopK. ne de TTK'nda herhangi bir düzenleme yoktur. Tasfiye işleri tek bir kişiye bırakılabileceği gibi, birden çok tasfiye memuru da seçilebilir.
Tüzel kişiler arasından da seçilebilen tasfiye memurları, esas sözleşme ile ismen veya bir başka şekilde belirlenebileceği gibi, genel kurul kararı ile de seçilebilir. Eğer ana sözleşme ile belirlenmemiş ve GK. da tasfiye memuru seçmemiş ise, tasfiye işleri YK. tarafından yürütülmelidir (TK.m.441/I ; KoopK.m.98). Seçilen tasfiye memurları YK tarafından ticaret siciline tescil edilir (TK.m.441/II ; KoopK.m.98).
Tasfiye memurları nasıl seçilmiş olurlarsa olsunlar, her zaman GK.ca azledilebilirler (TK.m.442/I ; KoopK.m.98). Mahkemece azledilme ise sadece pay sahiplerinin başvurusu üzerine ve haklı sebeplerin varlığı halinde mümkündür. Tasfiye memurlarının ücret almaları asıldır. Yani ana sözleşmede veya genel kurul kararında tasfiye memurlarının ücret almasına ilişkin herhangi bir düzenleme yoksa, bu mutad bir ücret ödeneceği anlamına gelir. Ücret ödenmemesi, ancak bu yönde açık bir düzenlemenin varlığı halinde mümkündür.
Tasfiye memurları öncelikle bir envanter çıkarıp bilanço düzenleyerek GK.un onayına sunar (TK.m.444/I ; KoopK.m.98). Böylece şirketin malvarlığı durumu ve muhtemel satış fiyatlarına göre malvarlığının değeri bulunmuş olur. Görev ve yetkileri tasfiye halinde de devam eden denetçiler, tasfiye memurlarınca hazırlanan bu tasfiye bilançosu ile ilgili olarak hazırlayacakları raporu GK'a sunarlar.
Sonra kooperatif alacaklıları ilan yolu ile alacaklarını bildirmeye çağrılır. kooperatif defter ve belgelerinden alacaklı oldukları anlaşılanlar ve ikametgahı bilinen kişiler taahhütlü mektupla; diğer alacaklılar ise ilan yoluyla alacaklarını bildirmeye davet edilir (TK.m.445/I ; KoopK.m.98). Ayrıca tasfiye memurları, ortakların borçları da dahil olmak üzere tüm kooperatif alacaklarını takip ve tahsil ederler.
Sahipleri bilinen ve herhangi bir ihtilafa konu olmayan muaccel kooperatif borçları ödenir. Müeccel (vadeli) veya ihtilaflı borçları karşılayacak tutarda bir para notere tevdi edilir (TK.m.445/III ; KoopK.m.98). Eğer alacaklılara yeterli güvence verilmiş veya tasfiye bakiyesinin bölüşülmesi alacakların ödenmesinden sonraya ertelenmiş ise tevdi zorunluluğu yoktur. Varlığı kesin olduğu halde sahibi başvurmayan alacakların notere tevdi edilmesi zorunludur (TK.m.445/II ; KoopK.m.98).
Başlanmış işler bitirilir, yürütülmesi gereken günlük işlere devam edilir. Kooperatif borçlarının ödenebilmesi için kooperatif aktifleri tasfiye memurlarınca paraya çevrilir. Yalnız aktifler toptan satılacaksa GK.nın iznini almaları gerekir (TK.m.443/II ; KoopK.m.98).
Borçlar ödendikten sonra tasfiye artığı kalırsa aksi öngörülmedikçe ortaklara dağıtılır. Ancak alacaklılara yapılan çağrıdan bir yıl geçmedikçe tasfiye artığı dağıtılamaz. Bununla birlikte alacaklılara teminat verilmişse mahkeme tasfiye artığının dağıtılmasına karar verebilir.
Tasfiye süresince her yıl sonu bir ara bilançosu, tasfiye bitince de son ve kesin bilanço düzenlenir (TK.m.446/son ; KoopK.m.98). Tasfiye işlemleri tamamlandığında kooperatif sicilden terkin edilir ve tüzel kişiliği böylece sona erer.