Keşidecisi bir şirket te olsa ortada karşılıksız çıkmış tek bir çek var.Bunu da bir insan (temsilci) imzalamış.Böyle bir çekle ilgili savcılığa verilecek şikayet dilekçesinde şüpheli (sanık) bölümünü nasıl ifade edeceğiz ki, “bunu bir avukat yazmamış!” denmesin.
“Bu suçun, organ veya temsilcisi tarafından tüzel kişi yararına işlenmesi halinde, özel hukuk tüzel kişisi hakkında da, birinci fıkra uyarınca para cezasına hükmolunur” (m.16)
Demek ki, karşılıksız çek gerçek kişiye ait ise, sadece çek bedeli kadar para cezasına hükmolunur ve bu para cezası ödenmezse, günlüğü 100 YTL den hapse çevrilir.
Eğer karşılıksız çek bir şirket (temsilcisi ) tarafından keşide edilmişse, bu takdirde iki ayrı para cezası verilecektir:1-Çeki imzalayan şirket temsilcisine çek bedeli kadar para cezası; 2-Çekin keşidecisi Şirkete da ayrıca çek bedeli kadar para cezasına hükmolunacaktır.Tabi bu son halin gerçekleşmesi için çok dikkatli olmak gerekmektedir.Sayın Olcayk ve Sayın Ergin’in açıklamaları sayesinde bunu öğrendim.Önce şikayet dilekçesi yazarken, sonra da iddianamenin kabulü dikkatle izlenmelidir.
Karşılıksız çıkan ve keşidecisi bir şirket olan bir çek her daim bir temsilci tarafından imzalanmış olduğuna göre, bu çek her daim şirket yararına düzenlenmiş sayılmayacak mıdır? Yoksa, şirkete ait karşılıksız çekin şirket yararına düzenlenmediği haller de var mıdır? Bunun ayrıca ispatı mı gerekir, şirkete de ceza vermek için?Böyle bir halde artık şirkete para cezası verilemeyecek midir?
Şirket adına çeki imzalayan temsilciye verilen (çek bedeli kadar olan) para cezasının infazını öğrendik:Ödenmediğinde günlüğü 100 YTLden hapse çevrilecek ve temsilci gerekirse 800 gün hapis yatacaktır.(Karşılıksız çek suçundan verilen para cezası 80 milyarı aşmayacağından)
Peki tüzel kişiye verilen para cezasının infazı nasıl olacaktır.Sayın Ergin de yukarıda belirtmiş:kanunda bir hüküm yok.Ergin’in görüşüne göre bu ceza hapse çevrilemeyecek ; ancak 6183’e göre tahsili düşünülebilecektir;bu bir görüş,fakat yasal dayanağı da yok görünüyor.
Öte yandan infaz savcılığı, “Mahkemelerce hükmedilen para cezalarının ne şekilde infaz edileceğine dair CUK’da genel kural var:günlüğü …Çünkü liradan hapse çevrilir.Şirket de sağ, ölmemiş. Bir para cezasının hapse çevrilmemesi için kanunda özel hüküm (Basın Kanununda olduğu gibi) olması lazım.Önüme gelen ve infazı istenen kararda ,’hapse çevrilmez veya 6183’e göre tahsil edilir’ diye bir açıklık ta yok. Öyleyse genel kural uyarınca, bu para cezası hapse çevrilebilir” derse ne olur?