23 NİSAN 1920 – 13 EYLÜL 1920

Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920'de İstanbul'da toplanır. Ancak 140 civarındaki mebusun üçte biri, çeşitli nedenlerle Meclis'e katılamazlar. Büyük çoğunluğu Milli Mücadele taraftarlarından oluşan meclis, Misak-ı Milli beyannamesini kabul eder.
16 Mart 1920'de bir İngiliz askeri birliği Meclis'i basarak, bazı mebusları tutuklar. Bunun üzerine 18 Mart'ta toplanan mebuslar, YASAMA DOKUNULMAZLIĞININ ortadan kalktığı gerekçesiyle MECLİSİ SÜRESİZ TATİL ETME ve ANKARA'DA TOPLANMA KARARI ALIRLAR.

İLK MECLİS – 23 NİSAN 1920 / „SARAYIN VEKİLLERİ - MİLLETİN VEKİLLERİ „ :

Osmanlı Mebusan Meclisi üyelerinden 92'sinin yeni meclise katılımıyla toplam 378 milletvekilinden oluşan Meclis, zamanla üç temel gruba ayrılmıştı :
“KALPAKLILAR”, yeni bir devlet ve hükümet kurma düşüncesi içinde olanlar,
“SARIKLILAR”, Şeriat hükümlerinin idareye hakim olmasını isteyenler,
“FESLİLER”, Osmanlı'nın korunmasını düşünenler.

13 EYLÜL 1920 –“GAYE” ve Hükümet Programı :

23 Nisan 1920’de kurulan Meclisin çıkardığı 29 Nisan 1920 tarih ve 2 numaralı Hıyanet-i Vataniye “VATANA İHANET” Kanunu’nun (*) 1. maddesinden anlaşılacağı üzere GAYE vatanı, HİLAFET VE SALTANATI KURTARMAK idi.
5 Eylül 1920 (1336) tarihli Nisabı Müzakere Kanunu’nun 1. Maddesine göre de “Büyük Millet Meclisi, HİLÂFET VE SALTANATIN, vatan ve milletin istihlâs ve istiklâlinden ibaret olan gayesinin husulüne kadar şeraiti âtiye dairesinde müstemirren inikat ” edecek idi.
Bu dönemde “MECLİS HÜKÜMETİ” esas alınmıştır. Kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir. “Yasama, yürütme, yargı gücü milletindir”. “Milli egemenlik kayıtsız şartsız milletindir”. “Meclisin üstünde bir güç yoktur” ifadeleriyle, İstanbul hükümeti yok sayılmış, ulusun ve vatanın kaderine el koyulmuştur.

Geçici bir devlet başkanı tanınması, ya da padişah kaymakamı tanıması kabul edilemezdi. Önce en yaşlı üye sınıfıyla ŞERİF BEY (**) geçici başkanlığa getirildi. Daha sonra yapılan seçimlerde MUSTAFA KEMAL MECLİS’İN İLK BAŞKANI oldu. Meclis Başkanı aynı zamanda Hükümet Başkanı idi.

Mustafa Kemal’in Meclise “13 Eylül 1920’de bir ANAYASA TASARISININ GEREKÇESİ olarak sunduğu HÜKÜMET PROGRAMINDA ise, Büyük Millet Meclisi hükümetinin amacının, HALKA DAYANAN BİR HÜKÜMET KURMAK, halkı emperyalist ve kapitalist düşmanlardan korumak, halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına dayanan bir idare sistemini gerçekleştirmek olduğunu” ifade edilmiştir.

DEVAM EDECEK…

(*) Ülkemizde VATANA İHANET SUÇU ilk kez Büyük Millet Meclisi tarafından 29 Nisan 1920'de çıkarılan 2 numaralı Hıyanet-i Vataniye Kanunu ile düzenlenmiştir. 25 Şubat 1925'te Hıyanet-i Vataniye Kanunu'na eklenen bir madde ile "DİNİ VE MUKADDESATI SİYASİ AMAÇLARA ESAS VE ALET ETMEK MAKSADIYLA CEMİYET KURANLAR" da vatan hainliği kapsamına alınmış ve idamla cezalandırılmıştır. Kanun 12 Nisan 1991 tarih ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu düzenlemesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.

(**)http://www.cakilli.gov.tr/sayfa.asp?idx=87