|
|
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
AHMET EROĞLU VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2013/9418)
Karar Tarihi: 9/9/2015
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
Başkan
:
Burhan ÜSTÜN
Üyeler
:
Nuri NECİPOĞLU
Hicabi DURSUN
Kadir ÖZKAYA
Rıdvan GÜLEÇ
Raportör Yrd.
:
İsmail Emrah PERDECİOĞLU
Başvurucular
:
1. Ahmet EROĞLU
2. Şerife ULAĞ
3. Necati EROĞLU
4. Nedim Mahmut EROĞLU
5. Fatma ŞAHİNER
6. Emine EROĞLU
7. Fatma ŞAHİNER
8. Mahmut ERGÜN
9. İsa EROĞLU
10. Hatice PEHLİVAN
11. Ahmet Bayram EROĞLU
12. Cemil EROĞLU
13. Ayşe ERGÜN
14. Ayşe ÖZTOSUN
15. Kafiye YAMAN
16. Süleyman EROĞLU
17. Teslime ARSLAN
18. Aydın TAŞKIN
19. Hacer ŞENER
20. Ayşegül Şener DEMİR
21. Bayram ŞAHİNER
22. Hacer ŞEN
23. Ayşe YÜCESAN EROĞLU
24. Ayşe KURNAZ
25. Hamide KORKMAZ
26. Gül Emine ŞENER EROĞLU
27. Emine YAŞAR
28. Esat ŞAHİNER
29. Mehmet Ali EROĞLU
30. Medine ÇELİK
31. Hacer YILMAZ
32. Emine ARSLAN
33. Erdoğan TÜRKMEN
34. Fatma EROĞLU
35. Hacer ATİK
36. Hamide HASANOĞLU
37. Mehmet HASANOĞLU
38. Mustafa Kemal EROĞLU
39. Zeynep VURAL
40. Necip ŞAHİNER
41. Zeynep YILDIRIM
42. Ayşe ARSLAN
43. Veli AYDIN
44. Medine EROĞLU
45. Selma TAŞKIN
46. Kafiye ŞEN
47. Cemile ÖZDEK
48. Hanife SÖZEN
Teslime SÖZEN mirasçıları
49. Tahir SÖZEN
50. Bayram SÖZEN
51. Dursun Hatun SÖZEN
52. Birol SÖZEN
53. Yaşar SÖZEN
54. Serpil SÖZEN
55. Aydın SÖZEN
56. Fatma SÖZEN
Mustafa ŞAHİNER mirasçıları
57. Zeynep ŞAHİNER
58. Zeki ŞAHİNER
59. Seçkin ŞAHİNER
60. Murat ŞAHİNER
61. Ali ŞAHİNER
62. Muhammet ŞAHİNER
Ahmet YILMAZ mirasçıları
63. Fadime YILMAZ
64. Yaşar YILMAZ
Vekilleri
:
Av. Erhan BORA
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, 11/4/1986 tarihinde açılan tapu iptali ve tescil davasının makul sürede sonuçlanmaması ve uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde ihtiyati tedbir bulunması nedeniyle, adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru, 20/12/2013 tarihinde Anayasa Mahkemesine doğrudan yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvuruda, Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.
3. 6/5/2014, 14/5/2014 ve 1/10/2014 tarihlerinde, aralarında konu bakımından hukuki bağlantı bulunan 2013/9419, 9420, 9421, 9423, 9426, 9427, 9429, 9431, 9586, 9587, 9588, 9590, 9591, 9592, 9593, 9594, 9595, 9596, 9624, 9625,9626, 9627, 9628, 9629, 9630, 9631, 9632, 9633, 9634, 9677, 9678, 9679, 9680, 9681, 9682, 9683, 9684, 9685, 9686 ve 2014/4171, 4173, 4174, 4177, 4180, 4182, 4442, 4443, 4444, 4446, 4447 ve 4448 numaralı bireysel başvuru dosyalarının, 2013/9418 numaralı bireysel başvuru dosyası ile birleştirilmesine, incelemeye 2013/9418 numaralı başvuru dosyası üzerinden devam edilmesine karar verilmiştir.
4. Komisyon tarafından 24/7/2014 tarihinde, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.
5. Bölüm Başkanı tarafından 17/10/2014 tarihinde, kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir
6. Adalet Bakanlığına (Bakanlık), başvuru konusu olay ve olgular bildirilmiş, başvuru belgelerinin bir örneği görüş için gönderilmiştir. Bakanlığın 14/11/2014 tarihli yazısında, Anayasa Mahkemesinin önceki kararlarına ve bu kapsamda sunulan görüşlerine atfen, başvuru hakkında görüş sunulmayacağı bildirilmiştir. Bakanlık ayrıca başvuruculardan Teslime Sözen'in 25/12/2013 tarihinde, Mustafa Şahiner'in 19/5/2014 tarihinde, Ahmet Yılmaz'ın 29/5/2014 tarihinde vefat ettiklerinin tespit edildiğini bildirmiştir.
7. Vefat eden başvurucuların mirasçıları Anayasa Mahkemesine sundukları 8/4/2015 ve 10/4/2015 tarihli dilekçeleri ile murisleri tarafından yapılmış olan bireysel başvuruları devam ettirdiklerini, başvuru dosyasındaki ihlal iddialarına katıldıklarını beyan etmişlerdir.
III. OLAY VE OLGULAR
A. Olaylar
8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve UYAP aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde olaylar özetle şöyledir:
9. Başvurucuların murisleri ve diğer bir kısım davacılar tarafından Maliye Hazinesi aleyhine 1951 yılında Bafra Asliye Hukuk Mahkemesinde muarazanın ve müdahalenin meni davası açılmıştır.
10. Taşınmazların bulunduğu yerde kadastro çalışmalarının başlaması üzerine dava dosyası Bafra Tapulama Mahkemesine gönderilmiştir.
11. Anılan Mahkemece 26/3/1971 tarihli ve E.1966/361, K.1971/118 sayılı kararla kadastro tutanaklarının doldurulması için dosyanın Bafra Tapulama Müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmiştir.
12. Kadastro çalışmalarının tamamlanıp kesinleşmesinden sonra taşınmazlar başvurucuların murisleri ve arkadaşları adlarına tespit ve tapuya tescil edilmiştir.
13. Yapılan tescil üzerine Maliye Hazinesi, 11/4/1986 tarihinde başvurucuların murisleri ve diğer bir kısım davacılar aleyhine Bafra Asliye Hukuk Mahkemesinde tapu iptali ve tescil davası açmış, tescili yapılan taşınmazların evveliyatının orman, çalılık olduğunu, bu gibi yerlerin Tapulama Kanunu gereğince zilyetlikle iktisaba konu olamayacağını ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile taşınmazların Maliye Hazinesi adına tescil edilmesini ve dava sonuçlanıncaya kadar tapu kayıtları üzerine ihtiyati tedbir konulmasını talep etmiştir.
14. Bafra ilçesinde iki ayrı Asliye Hukuk Mahkemesi kurulması üzerine yargılamaya Bafra 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde devam edilmiştir.
15. Bir süre Bafra 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen dava, Ondokuz Mayıs ilçesinde adliye teşkilatının kurulması üzerine, 1993 yılında Ondokuz Mayıs Asliye Hukuk Mahkemesine devredilmiştir.
16. Ondokuz Mayıs Asliye Hukuk Mahkemesi, 15/4/2010 tarihli ve E.2003/72, K.2010/57 tarihli kararı ile davanın reddine karar vermiştir.
17. Temyiz incelemesi sonucu Yargıtay 20. Hukuk Dairesi, 8/3/2013 tarihli E.2012/9582, K.2013/2445 sayılı ilamı ile ilk derece mahkemesinin kararını onamıştır.
18. Onama kararı, taraflara tebliğ aşamasında olup karar henüz kesinleşmemiştir.
B. İlgili Hukuk
19. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 30. maddesi, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 716. maddesi
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
20. Mahkemenin 9/9/2015 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucuların 20/12/2013 tarihli ve 2013/9418 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucuların İddiaları
21. Başvurucular, 11/4/1986 tarihinde Bafra Asliye Hukuk Mahkemesinde murisleri aleyhine açılan tapu iptali ve tescil davasında makul sürede yargılama yapılmadığını, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerindeki ihtiyati tedbirin devam ettiğini, uzun süren dava nedeniyle taşınmazları üzerindeki tasarruf yetkilerinin kısıtlandığını belirterek adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşler, tazminat talebinde bulunmuşlardır.
B. Değerlendirme
22. Başvuruculardan Nedim Mahmut Eroğlu tarafından yapılan 2013/9686 numaralı ve 2014/4448 numaralı başvurular, 2013/9418 numaralı bireysel başvuru dosyasında birleştirilmiştir (bkz. § 3). Bununla birlikte Anayasa Mahkemesince yapılan incelemede her iki başvuru dosyasının, başvuru konusu olaylar ve ihlal iddiaları kapsamında da aynı içerikte oldukları, dolayısıyla 2014/4448 numaralı başvurunun mükerrer olduğu anlaşılmıştır.
1. Kabul Edilebilirlik Yönünden
a. Başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu'nun 2014/4448 Numaralı Bireysel Başvuru Dosyası Dışındaki Diğer Bireysel Başvuru Dosyalarındaki İhlal İddiaları
23. Başvuru formları ve eklerinin incelenmesi sonucunda açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
b. Başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu'nun 2014/4448 Numaralı Bireysel Başvuru Dosyasındaki İhlal İddiaları
24. Başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu, 11/4/1986 tarihinde Bafra Asliye Hukuk Mahkemesinde murisi aleyhine açılan tapu iptali ve tescil davasında makul sürede yargılama yapılmadığını, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerindeki ihtiyati tedbirin devam ettiğini, uzun süren dava nedeniyle taşınmazı üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlandığını belirterek adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
25. Anayasa Mahkemesince yapılan incelemede başvurucuları aynı olan 27/12/2013 tarihli ve 2013/9686 numaralı başvuru ile 1/3/2014 tarihli ve 2014/4448 numaralı başvurunun, başvuru konusu olaylar ve ihlal iddiaları yönünden aynı oldukları tespit edilmiştir (bkz. § 22). Dolayısıyla tarih itibarıyla daha sonra yapılan 2014/4448 numaralı başvurunun mükerrer olduğu anlaşılmıştır.
26. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Başvuru hakkının kötüye kullanılması" kenar başlıklı 51. maddesi şöyledir:
"Bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığı tespit edilen başvurucular aleyhine, yargılama giderlerinin dışında, ayrıca ikibin Türk Lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasına hükmedilebilir."
27. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) "Bireysel başvuru formu ve ekleri" başlıklı 59. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
".
(2) Başvuru formunda aşağıdaki hususlar yer alır:
.
ı) Başvurucunun Mahkeme önünde devam eden bir başka başvurusu varsa numarası.
.
Başvurucuların, adreslerinde veya başvuruyla ilgili koşullarda herhangi bir değişiklik meydana geldiğinde bunu Mahkemeye bildirmeleri zorunludur."
28. İçtüzük'ün "Başvuru hakkının kötüye kullanılması" kenar başlıklı 83. maddesi şöyledir:
"Başvurucunun istismar edici, yanıltıcı ve benzeri nitelikteki davranışlarıyla bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığının tespit edilmesi hâlinde başvuru reddedilir ve yargılama giderleri dışında, ilgilinin ikibin Türk Lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına karar verilir."
29. İlgili düzenleme vasıtasıyla, genel hukuk teorisinde bir kamu düzeni kuralı olarak ele alınan ve genel olarak bir hakkın açıkça öngörüldüğü amaç dışında ve başkalarını zarara sokacak şekilde kullanılmasının hukuk düzenince himaye edilmeyeceğini ifade eden hakkın kötüye kullanılmasının, bireysel başvuru alanında özel olarak ele alındığı görülmektedir. Bu bağlamda bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı olan ve Mahkemenin başvuruyu gereği gibi değerlendirmesini engelleyen davranışların, başvuru hakkının kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi mümkündür (Mehmet Güven Ulusoy, [GK], B. No: 2013/1013, 2/7/2015, § 31; S.Ö., B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 28).
30. Bu kapsamda özellikle, Mahkemeyi yanıltmak amacıyla kasten gerçek olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte bilgi ve belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi sürecinde vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Mahkemenin bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla bireysel başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir üslup kullanılması ile söz konusu başvuru yolu kapsamında ihlalin tespiti ile ihlal ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin amaçla bağdaşmayacak surette içeriksiz bir başvuruda bulunulması durumunda başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilecektir (Mehmet Güven Ulusoy, § 32; S.Ö., § 29).
31. Somut olayda 2013/9418 numaralı bireysel başvuru dosyasında birleştirilen 2013/9686 ve 2014/4448 numaralı bireysel başvuru dosyalarının, aynı başvurucu (Nedim Mahmut Eroğlu) tarafından sunulduğu ve anılan dosyalarda yer verilen başvuru konusu olaylar ile ihlal iddialarının da aynı olduğu tespit edilmiştir (bkz. § 25). Dolayısıyla başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu, hukuki sebepleri ve maddi olayları aynı olan bir konuda hem 27/12/2013 tarihinde hem de 1/3/2014 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuş ancak bireysel başvuru formunda "IV-A-Başvurucunun Anayasa Mahkemesi önünde devam eden bir başka başvurusu varsa numarası:" ifadesi yer aldığı hâlde bu kısımda herhangi bir açıklama ya da bildirime yer vermemiş, söz konusu başvurular yapıldıktan sonra da mükerrer tazminat ödenmesine yol açabilecek bu hususa ilişkin olarak Anayasa Mahkemesine herhangi bir bilgilendirmede bulunmamıştır.
32. Açıklanan nedenle başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu tarafından yapılan 2014/4448 numaralı bireysel başvurunun mükerrer olduğu; başvurucunun, İçtüzük'ün 59. maddesinin (2) numaralı fıkrasının (ı) bendi ile (5) numaralı fıkrasında belirtilen yükümlülüğüne açıkça aykırı olarak mükerrer tazminat ödenmesine yol açabilecek bu hususta Anayasa Mahkemesine herhangi bir bildirimde bulunmadığı anlaşıldığından başvurunun, "başvuru hakkının kötüye kullanımı" nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.
33. Başvurucu aleyhine, başvuru hakkının kötüye kullanılması nedeniyle 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve İçtüzük'ün 83. maddesi uyarınca takdiren 500,00 TL disiplin para cezasına hükmedilmesi gerekir.
2. Esas Yönünden
34. Başvurucular, 11/4/1986 tarihinde murisleri aleyhine Bafra Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan tapu iptali ve tescil davasının makul sürede sonuçlanmadığını ve bu sürede taşınmazı kullanamadığını belirterek, adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
35. Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (Sözleşme) ortak koruma alanı dışında kalan bir hak ihlali iddiasını içeren başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi mümkün olmayıp (Onurhan Solmaz, B. No: 2012/1049, 26/3/2013, § 18) Sözleşme metni ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarından ortaya çıkan ve adil yargılanma hakkının somut görünümleri olan alt ilke ve haklar, Anayasa'nın 36. maddesinde yer verilen adil yargılanma hakkının da unsurlarıdır. Anayasa Mahkemesi de Anayasa'nın 36. maddesi uyarınca inceleme yaptığı birçok kararında, ilgili hükmü Sözleşme'nin 6. maddesi ve AİHM içtihadı ışığında yorumlamak suretiyle Sözleşme'nin lafzi içeriğinde yer alan ve AİHM içtihadıyla adil yargılanma hakkının kapsamına dâhil edilen ilke ve haklara, Anayasa'nın 36. maddesi kapsamında yer vermektedir. Somut başvurunun dayanağını oluşturan makul sürede yargılanma hakkı da yukarıda belirtilen ilkeler uyarınca adil yargılanma hakkının kapsamına dâhil olup ayrıca davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılmasının yargının görevi olduğunu belirten Anayasa'nın 141. maddesinin de Anayasa'nın bütünselliği ilkesi gereği, makul sürede yargılanma hakkının değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulması gerektiği açıktır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 38 ve 39).
36. Davanın karmaşıklığı, yargılamanın kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun, davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar, bir davanın süresinin makul olup olmadığının tespitinde göz önünde bulundurulması gereken kriterlerdir (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).
37. Anayasa'nın 36. maddesi ve Sözleşme'nin 6. maddesi uyarınca, medeni hak ve yükümlülüklere ilişkin uyuşmazlıkların makul sürede karara bağlanması gerekmektedir. Başvuru konusu olayda, Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açılan tapu iptali ve tescil davasının söz konusu olduğu görülmekle, 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı mülga Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile 6100 sayılı Kanun'da yer alan usul hükümlerine göre yürütülen somut yargılama faaliyetinin, medeni hak ve yükümlülükleri konu alan bir yargılama olduğu hususunda kuşku yoktur (Güher Ergun ve diğerleri, § 49).
38. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin makul süre değerlendirmesinde sürenin başlangıcı, kural olarak, uyuşmazlığı karara bağlayacak yargılama sürecinin işletilmeye başlandığı, başka bir deyişle davanın ikame edildiği tarih olup somut başvuru açısından bu tarih 11/4/1986'dır.
39. Başvuruya konu tapu iptali ve tescil davası; başvurucuların, miras bırakanlarından intikalle takip etmekte oldukları bir uyuşmazlık olup bu yönüyle makul süre değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, mirasçıların yargılamaya katıldığı an değil, somut olayda murisler açısından değerlendirmeye esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013, § 51).
40. Sürenin bitiş tarihi ise çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde yargılamanın sona erme tarihidir. Ancak devam eden yargılamalara ilişkin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasını içeren başvuruların, yargılama faaliyetinin devamı sırasında da yapılabilmesi olanağı bulunduğundan değerlendirmeye esas alınacak sürenin bitiş anı başvurunun karara bağlandığı tarihtir (Güher Ergun ve diğerleri, § 52).
41. Başvuruya konu yargılama sürecinin incelenmesinde, yargılamanın konusunun başvurucuların murislerine ait taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile Maliye Hazinesi adına tapuya tescili istemi olduğu, Bafra Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davanın yargılama sürecinde dava dosyasının önce Bafra 2. Asliye Hukuk Mahkemesine, ardından Ondokuz Mayıs Asliye Hukuk Mahkemesine devredildiği, Ondokuz Mayıs Asliye Hukuk Mahkemesinin 15/4/2010 tarihli kararı ile davanın reddine hükmedildiği, temyiz incelemesi sonucu Yargıtay 20. Hukuk Dairesinin, 8/3/2013 tarihli ilamı ile Mahkeme kararının onandığı, onama ilamının taraflara tebliğ aşamasının devam ettiği, ilk derece mahkemesi kararının henüz kesinleşmediği anlaşılmıştır.
42. 6100 sayılı Kanun'un öngördüğü yargılama usullerine tabi mahkemeler nezdindeki yargılamaların, makul sürede tamamlanmadığı yönündeki iddialar daha önce bireysel başvuru konusu yapılmış ve Anayasa Mahkemesi tarafından, özellikle yargılamada sürati temin etmeye hizmet eden özel usul hükümlerinin nazara alınmadığı göz önünde bulundurularak makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği yönünde karar verilmiştir (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 34-64).
43. Başvuruya konu tapu iptali ve tescil davasının incelenmesinde; hukuki meselenin çözümündeki güçlük, yargılamanın niteliği, maddi olayların karmaşıklığı, delillerin toplanmasında karşılaşılan engeller gibi kriterler dikkate alındığında başvuruya konu yargılamanın karmaşık nitelikte olduğu anlaşılmışsa da somut başvuru açısından, daha önce verilen kararlar dışında farklı karar verilmesini gerektirecek bir yön bulunmadığı ve yirmi dokuz yılı aşkın bir süredir devam eden yargılama sürecinde makul olmayan bir gecikmenin olduğu sonucuna varılmıştır.
44. Açıklanan nedenlerle, başvurucuların Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
45. Başvurucular ayrıca, uzun süren yargılama ve ihtiyati tedbir nedeniyle taşınmazlarını kullanamadıklarını belirterek mülkiyet haklarının ihlal edildiğini iddia etmişlerse de başvurucuların, makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği yönünde yukarıda yer verilen tespitler ışığında ve taşınmazın mülkiyetine yönelik davanın devam ettiği dikkate alındığında mülkiyet haklarının ihlal edildiği yönündeki iddialarının bu aşamada ayrıca değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.
3. 6216 Sayılı Kanunun 50. Maddesi Yönünden
46. Başvurucular, adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğinin tespitini ve her bir başvurucu için 40.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesini talep etmişlerdir.
47. 6216 sayılı Kanun'un "Kararlar" kenar başlıklı 50. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:
"Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmayan hâllerde başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel mahkemelerde dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü mahkeme, Anayasa Mahkemesinin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden karar verir."
48. Başvurucuların tarafı olduğu uyuşmazlığa ilişkin yirmi dokuz yılı aşkın yargılama süresi nazara alındığında yargılama faaliyetinin uzunluğu sebebiyle, yalnızca ihlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucu Teslime Sözen'in mirasçıları Tahir Sözen, Bayram Sözen, Dursun Hatun Sözen, Birol Sözen, Yaşar Sözen, Serpil Sözen, Aydın Sözen, Fatma Sözen'e ayrı ayrı net 500,00 TL; başvurucu Mustafa Şahiner'in mirasçıları Zeynep Şahiner, Zeki Şahiner, Seçkin Şahiner, Murat Şahiner, Ali Şahiner, Muhammet Şahiner'e ayrı ayrı net 600,00 TL; başvurucular Ahmet Eroğlu, Necati Eroğlu, Nedim Mahmut Eroğlu, Emine Eroğlu, İsa Eroğlu, Ahmet Bayram Eroğlu, Cemil Eroğlu, Süleyman Eroğlu, Ayşe Yücesan Eroğlu, Gül Emine Şener Eroğlu, Mehmet Ali Eroğlu, Mustafa Kemal Eroğlu, Kafiye Şen'e ayrı ayrı net 1.550,00 TL; başvurucular Hatice Pehlivan, Ayşe Ergün, Medine Çelik, Hacer Atik'e ayrı ayrı net 1.700,00 TL; başvurucu Mahmut Ergün'e net 1.850,00 TL; başvurucular Fatma Şahiner, Ayşe Öztosun, Ayşe Arslan'a ayrı ayrı net 2.500,00 TL; başvurucular Emine Yaşar, Erdoğan Türkmen, Fatma Eroğlu, Zeynep Yıldırım, Cemile Özdek'e ayrı ayrı net 2.850,00 TL; başvurucular Kafiye Yaman, Aydın Taşkın, Hacer Şener, Bayram Şahiner, Esat Şahiner, Hacer Yılmaz, Zeynep Vural, Necip Şahiner, Veli Aydın, Medine Eroğlu, Selma Taşkın'a ayrı ayrı net 3.350,00 TL; başvurucular Emine Arslan, Hamide Hasanoğlu, Mehmet Hasanoğlu'na ayrı ayrı net 4.000,00 TL; başvurucu Ahmet Yılmaz mirasçıları Fadime Yılmaz ve Yaşar Yılmaz'a ayrı ayrı net 10.000,00 TL; başvurucular Şerife Ulağ, Fatma Şahiner, Teslime Arslan, Ayşegül Şener Demir, Hacer Şen, Ayşe Kurnaz, Hamide Korkmaz, Hanife Sözen'e ayrı ayrı net 19.950,00 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
49. Başvurucular; Hanife Sözen, Zeynep Yıldırım, Cemile Özdek, Ayşe Arslan, Medine Eroğlu, Medine Çelik, Hacer Şen, Kafiye Yaman, Veli Aydın, Hacer Yılmaz, Selma Taşkın tarafından ayrı ayrı yapılan ve dosyalardaki belgeler uyarınca tespit edilen 206,10 TL ve diğer başvurucular tarafından ayrı ayrı yapılan ve dosyalardaki belgeler uyarınca tespit edilen 198,35 TL harçtan oluşan yargılama giderinin başvuruculara ayrı ayrı ödenmesine ve tüm başvuruculara 1.500,00 TL vekâlet ücretinin müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.
50. Başvuruya konu yargılamanın yirmi dokuz yılı aşkın süredir devam ettiği ve bu hususun makul sürede yargılanma hakkını ihlal ettiği gözetilerek anayasal bir hakkın ihlal edildiği açık olan bir yargılama dosyasında hukuka, adalete ve mahkemeye güven ilkesinin gördüğü zararın devam etmesinin önlenmesi amacıyla yargılamanın mümkün olan en kısa sürede sonuçlandırılmasını teminen kararın bir örneğinin ilgili Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu'nun 2014/4448 numaralı mükerrer bireysel başvurusunun "başvuru hakkının kötüye kullanılması" nedeniyle REDDİNE,
B. Başvurucuların, makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği yönündeki iddialarının KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
C. Başvurucuların, Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma haklarının İHLAL EDİLDİĞİNE,
D. Başvurucu Teslime Sözen'in mirasçıları Tahir Sözen, Bayram Sözen, Dursun Hatun Sözen, Birol Sözen, Yaşar Sözen, Serpil Sözen, Aydın Sözen, Fatma Sözen'e ayrı ayrı net 500,00 TL; başvurucu Mustafa Şahiner'in mirasçıları Zeynep Şahiner, Zeki Şahiner, Seçkin Şahiner, Murat Şahiner, Ali Şahiner, Muhammet Şahiner'e ayrı ayrı net 600,00 TL; başvurucular Ahmet Eroğlu, Necati Eroğlu, Nedim Mahmut Eroğlu, Emine Eroğlu, İsa Eroğlu, Ahmet Bayram Eroğlu, Cemil Eroğlu, Süleyman Eroğlu, Ayşe Yücesan Eroğlu, Gül Emine Şener Eroğlu, Mehmet Ali Eroğlu, Mustafa Kemal Eroğlu, Kafiye Şen'e ayrı ayrı net 1.550,00 TL; başvurucular Hatice Pehlivan, Ayşe Ergün, Medine Çelik, Hacer Atik'e ayrı ayrı net 1.700,00 TL; başvurucu Mahmut Ergün'e net 1.850,00 TL; başvurucular Fatma Şahiner, Ayşe Öztosun, Ayşe Arslan'a ayrı ayrı net 2.500,00 TL; başvurucular Emine Yaşar, Erdoğan Türkmen, Fatma Eroğlu, Zeynep Yıldırım, Cemile Özdek'e ayrı ayrı net 2.850,00 TL; başvurucular Kafiye Yaman, Aydın Taşkın, Hacer Şener, Bayram Şahiner, Esat Şahiner, Hacer Yılmaz, Zeynep Vural, Necip Şahiner, Veli Aydın, Medine Eroğlu, Selma Taşkın'a ayrı ayrı net 3.350,00 TL; başvurucular Emine Arslan, Hamide Hasanoğlu, Mehmet Hasanoğlu'na ayrı ayrı net 4.000,00 TL; başvurucu Ahmet Yılmaz mirasçıları Fadime Yılmaz ve Yaşar Yılmaz'a ayrı ayrı net 10.000,00 TL; başvurucular Şerife Ulağ, Fatma Şahiner, Teslime Arslan, Ayşegül Şener Demir, Hacer Şen, Ayşe Kurnaz, Hamide Korkmaz, Hanife Sözen'e ayrı ayrı net 19.950,00 TL manevi TAZMİNAT ÖDENMESİNE,
E. Başvurucular Hanife Sözen, Zeynep Yıldırım, Cemile Özdek, Ayşe Arslan, Medine Eroğlu, Medine Çelik, Hacer Şen, Kafiye Yaman, Veli Aydın, Hacer Yılmaz ve Selma Taşkın tarafından ayrı ayrı yapılan ve dosyalardaki belgeler uyarınca tespit edilen 206,10 TL harçtan oluşan yargılama giderinin AYRI AYRI BAŞVURUCULARA ÖDENMESİNE,
F. Başvurucular Ahmet Eroğlu, Necati Eroğlu, Nedim Mahmut Eroğlu, Emine Eroğlu, İsa Eroğlu, Ahmet Bayram Eroğlu, Cemil Eroğlu, Süleyman Eroğlu, Ayşe Yücesan Eroğlu, Gül Emine Şener Eroğlu, Mehmet Ali Eroğlu, Mustafa Kemal Eroğlu, Kafiye Şen, Hatice Pehlivan, Ayşe Ergün, Hacer Atik, Mahmut Ergün, Fatma Şahiner, Ayşe Öztosun, Emine Yaşar, Erdoğan Türkmen, Fatma Eroğlu, Aydın Taşkın, Hacer Şener, Bayram Şahiner, Esat Şahiner, Zeynep Vural, Necip Şahiner, Emine Arslan, Hamide Hasanoğlu, Mehmet Hasanoğlu, Şerife Ulağ, Fatma Şahiner, Teslime Arslan, Ayşegül Şener Demir, Ayşe Kurnaz ve Hamide Korkmaz tarafından ayrı ayrı yapılan ve dosyalardaki belgeler uyarınca tespit edilen 198,35 TL harçtan oluşan yargılama giderinin BAŞVURUCULARA AYRI AYRI ÖDENMESİNE,
G. Başvurucu vefat eden Teslime Sözen tarafından yapılan 198,35 TL harçtan oluşan yargılama giderinin mirasçıları Tahir Sözen, Bayram Sözen, Dursun Hatun Sözen, Birol Sözen, Yaşar Sözen, Serpil Sözen, Aydın Sözen, Fatma Sözen'e; başvurucu vefat eden Mustafa Şahiner tarafından yapılan 198,35 TL harçtan oluşan yargılama giderinin mirasçıları Zeynep Şahiner, Zeki Şahiner, Seçkin Şahiner, Murat Şahiner, Ali Şahiner, Muhammet Şahiner'e; başvurucu vefat eden Ahmet Yılmaz tarafından yapılan 198,35 TL harçtan oluşan yargılama giderinin mirasçıları Fadime Yılmaz ve Yaşar Yılmaz'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
H. Başvurucuların vekille temsil edildikleri dikkate alınarak 1.500,00 TL vekâlet ücretinin başvurucuların tamamına MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
İ. 2014/4448 sayılı bireysel başvuru dosyası açısından başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu tarafından yapılan 206,10 TL harçtan oluşan yargılama giderinin başvurucu üzerinde bırakılmasına,
J. 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 83. maddesi uyarınca başvurucu Nedim Mahmut Eroğlu'ndan 500,00 TL disiplin para cezasının tahsiline,
K. Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucuların Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemelerde gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal faiz uygulanmasına,
L. Kararın bir örneğinin Ondokuz Mayıs Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
9/9/2015 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Burhan ÜSTÜN
Üye
Nuri NECİPOĞLU
Üye
Hicabi DURSUN
Üye
Kadir ÖZKAYA
Üye
Rıdvan GÜLEÇ
|