T.C. YARGITAY
10.Hukuk Dairesi

Esas: 2006/15925
Karar: 2006/15033
Karar Tarihi: 21.11.2006

ÖZET: Davacının çalıştığı birimler konusundaki çelişki yöntemince giderilmeden, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak; 506 sayılı Yasanın Ek 5. maddesinin uygulanması sonucunda hak kazandığı gün sayısının açıkça belirtilmesi gereği üzerinde durulmaksızın ve davalı Kurumun yargı harçlarından bağışık olduğu yönü göz önünde bulundurulmaksızın, yargılama giderleri içerisinde yer alan harcın da davalılardan tahsiline yönelik hüküm kurulmuş olması, hukuka aykırıdır.

(506 S. K. Ek. m. 5)

Davacı, çalıştığı iş ve işyeri itibariyle itibari hizmet süresinden yararlandırılması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilâmında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.

Hükmün, davalılar Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Davacının, davalı Tekel Genel Müdürlüğü'ne ait ambalaj fabrikası işyerinde geçen çalışması nedeniyle 506 sayılı Yasanın Ek 5/II. maddesi uyarınca itibari hizmet süresinden yararlanma gereğinin tespiti istemli davasının yargılaması sonucunda, yazılı gerekçelerle kabul kararı verilmiştir.

Basım ve gazetecilik işyerindeki çalışma koşulları nedeniyle itibari hizmet süresinden yararlanabilmek için, yasada öngörülen iki koşulun birlikte gerçekleştiğinin belirlenmesi gereklidir. Bunlardan birinci koşul, sigortalının basım ve gazetecilik işyerinde çalışmış olmasıdır. Ancak, bu koşulun araştırılıp saptanmasında; işyeri, dar anlamda muhakkak ve sadece gazete basımıyla uğraşan bir basımevi olarak düşünülmeyip, yasanın açık amacı göz önünde bulundurularak söze değil, öze üstünlük tanıyan bir yorumla sonuca varılmalıdır. İkinci koşul ise, yine, aynı maddenin II. Alt Bendinin <a-f> işaretli alt bentlerinde yazılı fiziksel dış etkenlerden birinin olayda ayrıca gerçekleşmiş bulunmasıdır.

Dava konusu olayda, bu iki şartın varlığı açısından; işyerinin kapsamı, çalışma düzeni ve koşulları ile bölümleri ve bu bölümlerin taşıdıkları özellikler, hangi bölümlerdeki çalışmalarda anılan kanunda sayılan fiziksel dış etkenlere maruz kalındığı ve buna bağlı olarak itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir işlerden olup olmadığı yönleri ayrı ayrı incelenip bireyselleştirilmeden; avukat, makine mühendisi ve adli tıp doktorundan oluşturulmuş kurul tarafından düzenlenen, ağırlıklı olarak konuya ilişkin mevzuatla, işyeri ortamında bulunan ve sigortalının sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratacak maddelere ilişkin bilgilere yer veren, işyerinin niteliği, çalışmanın itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir işyerinde geçip geçmediği konusunda ayrıntılı değerlendirme içermeyen; davacının işyeri özlük dosyasında yer alan bilgiler konusunda da değerlendirme yapılmadan, soyut düzeydeki bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulmuştur.

Mahkemece, maruz kalınan etkenlerin oluşturduğu hastalıklar alanında Uzman tıp doktoru, matbaacılık işinden anlayan kimya yüksek mühendisi ve makine yüksek mühendisi iş güvenliği uzmanlarından oluşacak üç kişilik bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak; davacı işçinin işyerinde yaptığı işin niteliği konusunda, işyerindeki incelemeden elde edilen bulgular esas alınarak, öncelikle işyerinin basımevi niteliğinde olup olmadığı belirlenmelidir. Bu ön koşulun varlığı belirlendikten sonra, çalışmanın basımevi işyerinin hangi bölümlerinde geçtiği, yapılan işin niteliği, özellikleri ve buna bağlı olarak hangi olumsuz dış etkenlere maruz kalındığı; gürültü ve ihtizaz yapıcı makine ve aletlerdeki çalışma düzeniyle, çalışmanın gerçekleştiği saatler, gürültü düzeyi ve kullanılan maddelerin, insan sağlığı için tehlike sınırı ve ölçümleme yöntemiyle davacının itibari hizmet süresinden yararlanması gereken sürenin, primi ödenmiş sigortalılık süresi esas alınarak belirlenmesi gereği gözetilmelidir.

Davacının işyeri özlük dosyasındaki bilgiler incelendiğinde ise, tespite konu dönemde, levazım şubesi, bekçilik bölümlerinde de çalışma kayıtları bulunduğu halde, bu yön üzerinde durulmaksızın, davacının tüm çalışma süresinin matbaa işyerinde geçtiği kabul edilmiştir.

Sıralanan maddi ve hukuki olgular üzerinde durulup, davacının çalıştığı birimler konusundaki çelişki yöntemince giderilmeden, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak; 506 sayılı Yasanın Ek 5. maddesinin uygulanması sonucunda hak kazandığı gün sayısının açıkça belirtilmesi gereği üzerinde durulmaksızın ve davalı Kurumun yargı harçlarından bağışık olduğu yönü göz önünde bulundurulmaksızın, yargılama giderleri içerisinde yer alan harcın da davalılardan tahsiline yönelik hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 21.11.2006 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************
www.sinerjias.com.tr