Mesajı Okuyun
Old 06-03-2007, 12:55   #10
Hekimbaşı

 
Varsayılan

Sn.mehmetseyrek,

Türkçe' de eşanlamlı sözcüğün az olduğu görüşünüze tümüyle katılıyorum. Bu dilimizin yapısıyla ilgili gibi görünüyor. Kök sesler var, bunların çağrıştırdıkları eylemler ve nesneler var, bunlardan mantıksal bir sıralama yoluyla bileşkeler üretiliyor. Teorik olarak tam aynı çağrışımı yapacak iki farklı sözcük üretmek zaten mümkün olamaz. Yine de varsa, bundan kuşku duymak gerekir diye düşünmeden edemiyorum. O kadar çok yer gezmiş, o kadar çok dille etkileşime girmiş ve yabancı sözcükleri benimserken kendine uydurmakta ve bazen de değiştirmekte o kadar yetenekli bir dil ki, kaynakları bulmak da pek kolay değil. Sözcüğünü benimsediğimiz bazı diller şimdi konuşulmuyor ve yazılı halleri de yok olabilir pekala.

Dilimizin bu yeteneklerini en çok farsça ve arapça kökenli sözcüklerde gözlüyoruz. O dillerde tek kökten türemiş onlarca sözcük varken, sadece birini benimsemiş; aynı kökten başka bir sözcüğü alabilecekken, gitmiş başka kökten, hatta dilden bir sözcüğü benimsemişiz. Bu bizim beynimizdeki çağrışımların farklılığından ileri geliyor sanırım. (Bu arada, 'kafa' sözcüğünden epey kuşkuluyum.)

Ancak; benimsenmiş sözcüklerde yerine çok uygun, kolay benimsenir bir Türkçe karşılık bulamıyorsak; köken avcılığı yapmanın çok yararı olduğunu düşünmüyorum. Özellikle nesne adlarında. Kavram niteliğindeki sözcükler içinse aynı doğrultuda düşünmek hata olabilir; daha çok titizlenmek gerekebilir. Örneğin; keşke tel (tele) yerine birşey bulabilseydik de; telgraf, telefon, televizyon, teleskop vb türevlerini almak zorunda kalmasaydık diyorum. Aslında var da: uz. Ama her nedense yeterince işleyememişiz demek ki; veya geç kaldık, ondan.

Her neyse; Sn.Jeanne D'arc' ın girişimi bence çok yararlı. Sözcüklerin Türkçe olup olmadıklarından çok kullanılıp kullanılmadıklarına bakmak yeterli. Bu çaba sırasında:

1. gerçekten Türkçe olanları görme, anımsama
2. aralarındaki farkları tartışma

olanağı doğacak. Katkıda bulunanların özellikle (2) açısından yararlı olabilecek örnekleri de vermeleri durumunda yararın katmerli olacağı kuşkusuz. Sn.mutlakadalet' in gönderisi örneklemelerle dolu, ancak okunması biraz güç olmuş. Daha uygun bir yapı tasarlamalı ve sizin de belirttiğiniz üzere, bilinen farkları da vurgulamalı gibi geliyor bana.

Tabii bu konuda karar başlık sahibinin.

Saygılarımla,