Uzun zamandır dikkatimi çeken bir durum var: Herkes özellikle de genç kuşak her şeyi kısaltmaya çalışıyor. Bunu yaparken sözcüklerle, dille, kurallarla sözcüklerin özene özene büründüğü anlamları öldürürcesine kavga ediyorlar.

"Proflar", "doçlar", "Ar-Ge çalışması", olur olmaz kullanılan "TC", "KaKaTeCe" (neden Kuzey Kıbrıs demek zordur, anlayamamışımdır), "SeTeKa", "BeKa", "MeKa", "TeSeKa", "üniler" (üniversite demek istiyor arkadaşlarımız), "kamu dersi" (kamu maliyesi demek istiyor öğrencimiz), "TeHeTe" (Türk hukuk tarihi dersinden söz etmek istiyor öğrenciler), "bütler" (bütünlemeler kast ediliyor), "argörler" (araştırma görevlileri demeye çalışıyorlar)...

Bu tümce uzar gider. Bir örnekle açıklayalım: proflar deyince aradaki "esör" yani dört harften tasarruf etmiş oluyor öğrenciler. Çok mu zor profesörler demek, ağzımızdan gerekli gereksiz tonlarca sözcük çıkarken doğru dürüst bir iki cümle kurmak için sözcükleri, ülke adlarını tam söylemek neden bu kadar zor?

Kısaltmalar yazı dilinde daha anlamlıdır, mürekkepten tasarruf ettirir. Ya konuşurken? Baş ünsüz harfleri söyleyip araya Türkçenin kurallarında olmayan "a" ünlüsünü koyarak hecelemek çok mu anlamlı? Bizim dilimizde tüm sessiz harfler sesletilirken "e" ünlüsünden yararlanılır. A Be Ce Çe De E Fe Ge HA DEĞİL HE I İ Je KA DEĞİL KE Le Me... Sıkça ileri sürülen itirazı duyabiliyorum, malum örgüt adı... O örgüt adını kurallara uygun söylememek toplumsal duyarlılık sonucu oluşan bir ayrıklıktır, ama istisna kuralı bozmaz. Kuralımız bellidir. Bu kuralın açık açık ihlali amacını aşan kısaltmaların sadece bir boyutu...

Konuşurken kısaltma kullanmak yeğlenmez, anlatanın anlatım gücü düşer. İyi bir anlatım sözcükleri tam, kurum adlarını, ülke adlarını tam söylemeyi gerektirir. Kısaltmalar yazı dili içindir özellikle. Yazı dilini bir kenara bırakıp sözlü dili yazı diline taşıran da aynı kişiler, yazı dilini olur olmaz sözlü dile taşıran da aynı kişiler... Yazı dili ile sözlü dil birbirinden ayrıdır, her ikisinin "raconu" farklıdır. Sanırım öncelikle bunu vurgulamak gerekiyor.