Sn.Katılımcılar,

Kimse kusuruma bakmasın; bunu bile tartışıyorsanız, halimiz harap diye düşünüyorum. Durumu biraz daha karıştırmak için üç beş kelam da ben edeyim. Umarım ukalalık olarak nitelendirenler olmaz.

1. Hukuk insan icadıdır. Toplumun değerleri çerçevesinde

a) kabul edilebilirler
b) belli koşullar dahilinde kabul edilebilecekler, ve o koşullar dahilinde uygulanacak kurallar
c) asla kabul edilemeyecekler

arasındaki farkları ortaya koyar ve bunlara ilişkin yaptırımları belirler.

2. Hukukun aracı olan yargının işini yapabilmesi için her eylemin yukarıdaki durumlara ilişkin değerlendirmelerinin yazılı hale getirilmesi gerekir; ki bunlara yasa diyoruz.

3. Hukuk, toplum kabullerinin yaptırımlara dönüştürülmesi sürecidir ve temel kaygısı (1) deki ayırımlardır.

4. Yargıda kullanılan nitelemeler (suç, ceza, yasak, yaptırım vb) tümüyle bağıldır.

5. Her birey her istediğini yapmakta özgürdür. Ama bunun gerçek hayattaki doğal sonuçlarına ister istemez, yasal çerçevede ortaya çıkacak sonuçlarınaysa ancak yakalanırsa ve zorla razı gelecektir.

6. Yasal çerçevede öngörülen yapay sonuçlara razı gelme ancak yargı kararları yanında kolluk güçlerinin zorlaması ve etkinliğine bağlıdır.

Ben sizinle aynı terminolojiyle konuşamıyorum; kusura bakmayın. Ama bence yukarıdaki düşünsel çerçevede tartışılacak bir durum yok. Adam öldürme dini olarak (1.c) ye girerken, hukuki olarak (1.b) ye kalıyor. Burada yasak olmuş, olmamış değil; (1.b) için hangi ölçütlerin uygulanacağı asıl tartışma konusu olmalı. Hepimiz biliyoruz ki; yasal yasaklar, her bireyin başına kolluk gücünden gelme, o bireye göre daha güçlü bir görevli dikmedikçe, sanal kalmaya mahkum.

Biliyorum; burada adam öldürmenin yasada nasıl ele alındığını veya alınması gerektiğini teknik olarak tartışmaktasınız. Ama madem konumuz felsefe; konuya burnumu sokmaya cüret ediyor ve bunun yukarıda sıraladığım temel mantığı değiştirmedikçe ne yararı olacağını anlamakta zorluk çektiğimi belirtmek istiyorum. (6) olmadıkça (1.b) deki ölçütler neye yarar? (1.b) yi belirlemiş ve (4) e göre bir ad vermişken, adam öldürmenin adını o koysanız, bu koysanız, (5) ve(6) açısından neyi değiştirir?

Özellikle belirtmek istiyorum; mesleğiniz dışındanım diye bana kızmayın. Sadece kuyuya bir taş atayım istedim. Bundan sonra da sadece izlemek niyetindeyim.

Başarı dileklerim ve saygılarımla,