T.C.

YARGITAY

HUKUK GENEL KURULU

E. 2004/12-765

K. 2004/730

T. 22.12.2004

• ŞİKAYET ( Borçlunun Adreste Bulunmama Nedenini Bildiren Komşusunun İsim Vermekten Kaçındığına İlişkin Şerhle Muhtara Yapılan Tebligatın Usulsüz Olması - Borçlunun İcra Dairesine Başvurma Tarihinde Tebligattan Haberdar Olmuş Sayılması Gereği )

• USULSÜZ TEBLİGAT ( Borçlunun Adreste Bulunmama Nedenini Bildiren Komşusunun İsim Vermekten Kaçındığına İlişkin Şerhle Muhtara Yapılan Tebligat - Borçlunun İcra Dairesine Başvurma Tarihinde Tebligattan Haberdar Olmuş Sayılması Gereği )

• MUHATABIN ADRESTE BULUNMAMASI ( Muhatabın Adreste Bulunmama Sebebini Bildiren Komşusunun İsim Vermekten Kaçındığı Şerhiyle Muhtara Yapılan Tebligatın Usulsüz Olması )

• KOMŞUNUN İSİM VERMEKTEN KAÇINDIĞI ŞERHİYLE MUHTARA YAPILAN TEBLİGAT ( Usulsüz Olması ve Borçlunun Öğrendiğini Beyan Ettiği Tarihte Tebligattan Haberdar Olmuş Sayılması Gereği )

7201/m.21,32


ÖZET : Borçluya "Örnek 51 ödeme emri ve kira akdi fotokopisinin" tebliğine ilişkin işlemin bu kurallara uygun bulunmadığı açıktır. Zira, bu tebligattaki tebliğ şerhinde aynen: " Muhatabın adresi geçici kapalı olup, nereye Çarşıya gittiği komşusu... öğrenildi. Tebligat Kanunu 21. maddesi gereği Sümer Mahalleköy muhtarına tebliğ edilip, adresin kapısına 2. nolu örnek yapıştırılarak Komşusu haber verildi. İsim vermekten kaçınmıştır. 03.10.2003" açıklamasına yer verilmiş olup; muhtara isim, mühür ve imzasıyla teslim edilen evrak tebliğ memurunun imzası ile tevsik edilmişse de, yukarıda açıklandığı biçimde borçlunun çarşıya gittiğinin kimden soruşturularak tespit edildiği ve bu kişinin açık kimliğinin ne olduğu tebliğ mazbatasında açıklanmamıştır. Yine adı geçenin bunu onaylayan imzası da alınmamıştır. Böylece bu yönler onamsız kalmıştır. Dolayısıyla, tebliğ memurunun gerçekten muhatabın adresine gittiği ve fakat bulamadığı belgelenmemiş, yapılan işlem tebliğ memurunun soyut beyanından ibaret kalmıştır. Bu durumda, borçlu adresine çıkarılan ödeme emrinin usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş olduğunun kabulüne olanak yoktur. Eş söyleyişle, borçluya yapılan ödeme emrinin tebliği işlemi geçersiz olup, Kanunun 32. maddesinin açıklanan hükmü karşısında, borçlunun bu tebliği şikayet ve icra dosyasına başvuru tarihi olan 12.11.2003 tarihinde öğrendiğini kabul zorunludur.
İcra Hakimliğinin bu hususlara değinen direnme kararı usul ve yasaya; Hukuk Genel Kurulu'nun yerleşik kararlarına ( 29.12.1993 gün ve 1993/18-778 E.1993/876 K. Sayılı; 18.04.2001 gün ve 2001/6-386 E.-2001389 K. Sayılı kararlarında olduğu gibi ) uygun olup, onanması gerekir.
DAVA : Taraflar arasındaki "şikayet isteminden" dolayı yapılan yargılama sonunda; Adana 1. İcra Hukuk Mahkemesince şikayetin kabulüne dair verilen 16.12.2003 gün ve 2003/35-266 sayılı kararın incelenmesi karşı taraf/alacaklı vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 19.03.2004 gün ve 1625-6566 sayılı ilamı ile ;
( ...51 örnek ödeme emri tebligatı "muhatabın adresi geçici kapalı olup çarşıya gittiği komşusundan öğrenildiği, Sümer mahallesi muhtarına tebliğ edilip, 2 no 'lu evrak adresin kapısına yapıştırılıp komşuya haber verildi.
Komşu isim vermekten kaçındı" şerhi ile tebliğ edilmiş olup, yapılan bu tebligat, Tebligat Kanunu'nun 21. maddesi ve Tebligat Tüzüğü 28. maddesine uygun olduğundan bu durumda Mahkemece, şikayetin reddi gerekirken kabulü isabetsizdir... )
Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : İstek, İcra müdürlüğünün işlemini şikayete ilişkindir.
Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; Adi kiraya ait takipte borçluya "Örnek 51 ödeme emri ve kira akdi fotokopisinin" tebliği işleminin Tebligat Kanunu'nun 21. maddesi ve Tebligat Tüzüğünün 28. maddesi hükümlerine uygun yapılıp yapılmadığı, noktasındadır.
A. Sikayetçi/Borçlunun isteminin Özeti:
Şikayetçi/borçlu/kiracı vekili 12.1 1.2003 tarihli şikayet dilekçesinde;
Adana 2. icra Müdürlüğünün 2003/4762 sayılı takip dosyası üzerinden yapılan icra takibi sırasında müvekkiline APS ile çıkarılan tebligatın Tebligat Kanununun 21. maddesine aykırı ve usulsüz tebliği nedeniyle tebligatın iptaline karar verilmesini, istemiştir.
B. Karşı Taraf/Alacaklının Cevabının Özeti:
Karşı taraf/alacaklı/kiralayan vekili 12/12/2003 havale tarihli cevap dilekçesi ile; tebliğin Tebligat Kanunu 21. maddeye uygun olduğunu, davanın reddini savunmuştur.
C. İcra Mahkemesi Kararının Özeti:
İcra Mahkemesi: "Örnek 51 ihtarlı ödeme emrinin borçluya tebliğe çıkarıldığı arkasındaki açıklamaya göre tebligat kanununun 21.maddesine göre tebliğ edilmiş olduğu belirtilmiş ise de tüzüğün 28 maddesindeki araştırmaları içermediğinden şikayetin kabulü ile Davacı borçluya örnek 51 ihtarlı ödeme emrinin 12/11/2003 tarihinde tebliğ edilmiş sayılmasına.." karar vermiştir.
D. Temyiz İstemi, Bozma ve Direnme Kararlarının Özeti:
Karşı taraf/alacaklı/kiralayan vekili tebligatın usulüne uygun olduğu gerekçesiyle hükmü temyiz etmiş; Özel Daire b.u. temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İ.İ.K. 366 ve H.U.M.K.'nun 428. maddeleri uyarınca bozulmasına karar vermiştir. Bozma ilamı ve duruşma günü ayrı ayrı taraf vekillerine bizzat tebliğ olunmuş; şikayetçi/borçlu/kiracı taraf ve vekili yargılamaya gelmemiş; hazır olan karşı taraf/alacaklı vekili davayı kendilerinin takip edeceğini bildirmiş; Bozmaya karşı direnme kararı verilmesini istemiştir.
İcra Mahkemesi; " Takipte örnek 51 ihtarlı ödeme emri borçluya tebliğe çıkarılmış, 3/10/2003 tarihinde muhatabın çarşıya gittiği isim vermekten kaçınan komşusundan öğrenilmiş Mahalle muhtarına bırakılmış, kaydı ile tebliğ edilmeye çalışılmış ise de, bu tebligat Yüksek Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin daha önce Mahkememizden de geçen 2/4/2004 tarih ve 2004/3251-7981 Esas ve Karar ile 6/4/2004 Tarih ve 2004/1666-8362 Karar sayılı ilamlarında da belirtildiği üzere Tebligat yasasının 21 ve Tebligat Tüzüğünün 28 maddesine uygun değildir. Kaldı ki Yüksek Dairenin süreklilik kazanan inançları da bu yöndedir.." gerekçesiyle ilk kararında direnerek şikayetin kabulü ile örnek 51 ödeme emrini davacı borçlunun 12/11/2003 tarihinde öğrenmiş sayılmasına, karar vermiştir.
Direnme hükmünü karşı taraf/alacaklı vekili temyize getirmiştir.
E. Maddi Olay:
Adana 2.İcra Müdürlüğünün 2003/4762 sayılı dosyasında; Alacaklı/kiralayan tarafından 01.10.2003 tarihinde Borçlu/kiracı aleyhine Haciz ve tahliye istemli adi ve hasılat kiralarına ait takip talebiyle 2002-2003 dönemi bakiye kira alacağı ve ferilerinden oluşan alacağın tahsili istenmiştir. Örnek 51 ödeme emri ve kira akdi fotokopisini içeren tebligat borçlunun adresine çıkarılmıştır.
Bu tebligattaki tebliğ şerhi aynen: "Muhatabın adresi geçici kapalı olup, nereye Çarşı 'ya gittiği komşusu... öğrenildi. Tebligat Kanunu 21. maddesi gereği Sümer Mahallelköy muhtarına tebliğ edilip, adresin kapısına 2.nolu örnek yapıştırılarak komşusu haber verildi. İsim vermekten kaçınmıştır.
03.10.2003" şeklindedir. Tebliğ memuru ve muhtarın isim, mühür ve imzaları bulunmaktadır.
Takip kesinleştirilerek bankalara ve gereken yerlere haciz için yazılar yazılmıştır.
Borçlu/karşı taraf/kiracı vekili İcra Müdürlüğüne muhatap 12.11.2003 havale tarihli dilekçesi ile; müvekkilinin alacaklıya olan kira borçlarını ödediğini, hiç borcu kalmadığını, ... müvekkilinin ayrıca tebligatın usule aykırı yapılmasından dolayı itirazda bulunduğunu, bu sebeple dosyadan yeni haberdar olan müvekkilinin itirazının kabulünü talep ettiklerini, ifadeyle, borca itirazlarını bildirmiştir.
İcra Müdürlüğünce bu talepler "yapılan itiraz süresinde ve usulüne uygun olmadığından reddi ile takibin devamına" karar verilerek reddedilmiştir. Borçlu/şikayetçi vekili aynı zamanda eldeki şikayeti de yapmıştır.
F. İlgili Yasal Düzenlemeler:
a- 7201 Sayılı Tebligat Kanunu'nun İlgili Hükümleri
Muhatabın muvakkaten başka yere gitmesi:
Madde 20 - ( Değişik: 6/6/1985 - 3220/6 md. ) 13, 14, 16. 17 ve 18 inci maddelerde yazılı şahıslar, kendisine tebliğ yapılacak kimsenin muvakkaten başka yere gittiğini belirtirlerse; keyfiyet ve beyanda bulunanın hüviyeti tebliğ mazbatasına yazılarak altı beyan yapan tarafından imzalanır ve tebliğ memuru tebliğ evrakını bu kişilere verir. Bu kişiler tebliğ evrakım kabule mecburdurlar.
Kendisine tebliğ yapılacak kimsenin muvakkaten başka bir yere gittiğini belirten kimse, beyanını imzadan imtina ederse, tebliğ eden bu beyanı şerh ve imza eder. Bu durumda ve tebliğ evrakının kabulden çekinme halinde tebligat, 21 inci maddeye göre yapılır. Bu maddeye göre yapılacak tebligatlarda tebliğ tarihi, tebliğ evrakının 13, 14, 16, 17 ve 18 inci maddelerle yazılı kişilere verildiği veya ihbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarihtir.
Tebliğ imkansızlığı ve tebellüğden imtina:
Madde 21 - ( Değişik: 6/6/1985 - 3220/7 md. ) Kendisine tebligat yapılacak kimse veya yukarıdaki maddeler mucibince tebligat yapılabilecek kimselerden hiçbiri gösterilen adreste bulunmaz veya tebellüğden imtina ederse tebliğ memuru tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine veyahut zabıta amir ve memuruna imza mukabilinde teslim eder ve tesellüm edenin adresini ihtiva eden ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştırmakla beraber, adreste bulunmama halinde tebliğ olunacak şahsa keyfiyetin haber verilmesini de mümkün oldukça en yakın komşularından birine, varsa yönetici veya kapıcıya da bildirilir. 1hbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır.
19/3/2003 tarihli ve 4829 sayılı Kanunla, 20. maddedeki "hüviyeti" ibaresi, "adı ve soyadı"; "kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır" cümlesi "veya ihbarname kapıya yapıştırılmışsa bu tarihten itibaren onbeş gün sonra yapılmış sayılır."; 21. maddedeki "zabıta amir ve memuruna" ibaresi, "zabıta amir veya memurlarına"; 22. maddedeki "onbeş" ibaresi de, "onsekiz" olarak değiştirilmiş; 21. maddeye son fıkra olarak " Muhtar, ihtiyar heyeti azaları, zabıta amir ve memurları yukarıdaki fıkra uyarınca kendilerine teslim edilen evrakı kabule mecburdurlar." İbaresi eklenmiştir.
b- Tebligat Tüzüğü'nün İlgili Hükmü
Tebliğ imkansızlığı:
Madde 28 - ( Değişik Birinci Fıkra: 5.10.1987 - 87/12170 K. ) Muhatap veya muhatap adına tebliğ yapılabilecek olanlardan hiç biri gösterilen adreste bulunmazsa, tebliğ memurunun, adreste bulunmama sebebini bilmesi muhtemel komşu, yönetici, kapıcı, muhtar, ihtiyar kurulu veya meclisi üyeleri, zabıta amir ve memurlarından tahkik ederek beyanlarını tebliğ tutanağına yazıp altını imzalatması, imzadan çekinmeleri halinde bu durumu yazarak imzalaması gerekir.
( Değişik: 5.10.1987 - 87/12170 K. ) Muhatap ölmüşse veya gösterilen adresten devamlı olarak ayrılmış ve yeni adresi de tebliğ memurunca tespit edilmemişse, tebliğ evrakı, çıkaran mercie geri gönderilir.
Yeni adres tebliğ memuru tarafından tesbit edilmiş ise bu adres tebliğ mazbatasındaki mahsus yerine ve tebliğ evrakındaki adresin bulunduğu tarafa yazılır.
Bu halde;
A ) Yeni adres. tebliğ memurunun tevzi bölgesi dahilinde bulunduğu takdirde tebligat o adrese yapılır.
B ) Yeni adres, aynı PTT merkezinin diğer bir tevzi bölgesinde veya başka bir PTT merkezinin mıntıkası içinde bulunursa, tebliğ evrakı yeni adreste tebliğinin temini için tebliğ memuru tarafından bağlı olduğu merkeze iade olunur.
Tebligat evrakında yazılı tarihe kadar 12 nci maddede gösterilen müddetlerden daha az bir zaman kalmış veya yeni adres yabancı bir memlekete ait ise PTT merkezi tebliğ evrakını tebligatı çıkaran mercie geri gönderir.
Muhatap ve onun yerine tebligat yapılacak kimseler, o adreste bulundukları halde tebliğin yapılacağı sırada orada mevcut değillerse 30 uncu maddeye göre muamele yapılır.
Tebellüğden imtina:
Madde 29 - Kendisine tebliğ yapılacak kimse veya yukarı ki maddeler mucibince tebligat yapılabilecek kimseler tebellüğden imtina ederlerse 30 uncu maddeye göre muamele yapılır.
Tebliğ imkansızlığı ve tebellüğden imtina halinde yapılacak muamele: Madde 30 - 28 inci maddenin son fıkrasında ve 29 uncu maddede zikredilen ahvalde tebliğ memuru, tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti veya meclisi azasından birine veyahut zabıta amir, veya memuruna imza mukabilinde teslim eder.
( Değişik: 5.10.1987 - 87/12170 K. ) Tebliğ memuru, Tüzüğe ekli 2 numaralı örneğe uygun olarak düzenlenen ihbarnameyi, gösterilen adresteki kapıya yapıştırır. Durumu, muhataba duyurmasını mümkünse en yakın komşularından birine, varsa yönetici veya kapıcıya da bildirir.
İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır.
G. Gerekçe:
Geçici olarak adreste bulunmama halinde yapılacak işlemin ne olacağı, adresinde bulunamayan kişilere tebligatın hangi şekilde yapılacağı, yukarıya metinleri aynen alınan 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 20, 21 ve Tebligat Tüzüğü'nün 28, 30. maddelerinde açıklanmıştır.
Muhatabın adreste bulunmaması halinde tebliğ memurunun öncelikle bunun nedenini, geçici mi yoksa temelli mi ayrıldığını bilmesi muhtemel komşu, yönetici, kapıcı, muhtar, ihtiyar kurulu veya meclisi üyeleri, zabıta amir ve ( veya ) memurlarından tahkik ederek bunların beyanlarını tebliğ tutanağına yazıp altını imzalattırması, imzadan çekinmeleri halinde de bu durumu yazarak imzalaması gerekir.Yapılacak bu tespitten sonra belirlenecek duruma göre 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 21. maddesine göre tebliğ işlemleri gerçekleştirilir.
Anılan bu maddeye göre de, kendisine tebliğ yapılacak kimse gösterilen adreste bulunmaz veya tebellüğden çekinirse, tebliğ memuru tebliğ olunacak evrakı o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine ve yahut zabıta amir veya memuruna imza karşılığında teslim eder ve tesellüm edenin adresini ihtiva eden ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştırmakla beraber, tebliğ olunacak şahsa keyfiyetin .haber verilmesini de mümkün oldukça en yakın komşulardan birine bildirir. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih tebliğ tarihi sayılır.
Tebligat Tüzüğünün 28. maddesinin 1. fıkrasında da açıkça tebliğ memurunun muhatabın adreste bulunmama sebebini bilmesi muhtemel olan komşu, kapıcı gibi kimselerden veya o yerin muhtar veya ihtiyar kurulu üyelerinden ve yahut zabıta amir veya memurlarından soruşturarak, vaki olacak beyanı tebliğ mazbatasına yazıp altını imzalatması gerektiği, ifade edilmiştir. Bu yön Tebligat Kanunu'nun 23 ve Tüzüğün 33. maddelerinde de ayrıca vurgulanmıştır.
Yine, Aynı Kanunun "usulüne aykırı tebliğin hükmü" başlığını taşıyan 32. maddesinde: "Tebliğ usulüne aykırı yapılmış olsa bile, muhatabı tebliğe muttali olmuş ise muteber sayılır.Muhatabın beyan ettiği tarih, tebliğ tarihi addolunur. " hükmüne yer verilmiştir.
Borçluya "Örnek 51 ödeme emri ve kira akdi fotokopisinin" tebliğine ilişkin işlemin bu kurallara uygun bulunmadığı açıktır. Zira, bu tebligattaki tebliğ şerhinde aynen: " Muhatabın adresi geçici kapalı olup, nereye Çarşı ya gittiği komşusu... öğrenildi. Tebligat Kanunu 21. maddesi gereği Sümer Mahalleköy muhtarına tebliğ edilip, adresin kapısına 2.nolu örnek yapıştırılarak Komşusu haber verildi. İsim vermekten kaçınmıştır. 03.10.2003" açıklamasına yer verilmiş olup; muhtara isim, mühür ve imzasıyla teslim edilen evrak tebliğ memurunun imzası ile tevsik edilmişse de, yukarıda açıklandığı biçimde borçlunun çarşıya gittiğinin kimden soruşturularak tespit edildiği ve bu kişinin açık kimliğinin ne olduğu tebliğ mazbatasında açıklanmamıştır. Yine adı geçenin bunu onaylayan imzası da alınmamıştır. Böylece bu yönler onamsız kalmıştır. Dolayısıyla, tebliğ memurunun gerçekten muhatabın adresine gittiği ve fakat bulamadığı belgelenmemiş, yapılan işlem tebliğ memurunun soyut beyanından ibaret kalmıştır.
Bu durumda, borçlu adresine çıkarılan ödeme emrinin usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş olduğunun kabulüne olanak yoktur. Eş söyleyişle, borçluya yapılan ödeme emrinin tebliği işlemi geçersiz olup, Kanunun 32. maddesinin açıklanan hükmü karşısında, borçlunun bu tebliği şikayet ve icra dosyasına başvuru tarihi olan 12.11.2003 tarihinde öğrendiğini kabul zorunludur.
İcra Hakimliğinin bu hususlara değinen direnme kararı usul ve yasaya; Hukuk Genel Kurulu'nun yerleşik kararlarına ( 29.12.1993 gün ve 1993/18-778 E.1993/876 K. Sayılı; 18.04.2001 gün ve 2001/6-386 E.-2001389 K. Sayılı kararlarında olduğu gibi ) uygun olup, onanması gerekir.
SONUÇ : Karşı taraf/alacaklı vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, gerekli ilam harcı peşin alınmış olduğundan başkaca harç alınmasına mahal olmadığına, 22.12.2004 gününde oybirliği ile karar verildi. yarx