.C.

YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/3618
K. 2009/9413
T. 12.5.2009

• EVLENEN KADININ SOYADI ( Kocasının Soyadını Alacağı/Yazılı Başvuruyla Öncekini Kullanabileceği - Mahkemece Kocasının Soyadını Taşımaması Sonucu Doğuracak Şekilde Karar Verilemeyeceği )

• VATANDAŞLIKLARI FARKLI OLAN EŞLER ( Kadının Soyadı Düzeltme Talebinde Bulunduğu - Evliliğe Müşterek Mutad Mesken Hukuku Bulunmadığı Takdirde Türk Hukuku Uygulanacağı )

• YABANCI İLE EVLİLİK ( Sonucunda Vatandaşlıktan Çıkarılıp Yeniden Alınma İşlemleri Sırasında Yanlış Yazılan Soyadının Düzeltilmesi Talebi - Müşterek Mutad Mesken Hukuku Bulunmadığı Takdirde Türk Hukuku Uygulanacağı )

• SOYADININ DÜZELTİLMESİ ( Yabancı İle Evli Olan Kadın/Kocasının Soyadını Alacağı Ancak Yazılı Başvuruyla Öncekini Kullanabileceği - Mahkemece Kocasının Soyadını Taşımaması Sonucu Doğuracak Şekilde Karar Verilememesi Gereği )

• EVLİLİĞE UYGULANACAK HUKUK ( Vatandaşlıkları Farklı Olan Eşler - Müşterek Mutad Mesken Hukuku Bulunmadığı Takdirde Türk Hukuku Uygulanacağı )

• VATANDAŞLIKTAN ÇIKARILMA ( Suriye Uyruklu Şahısla Evlenmesi Üzerine/Yeniden Alınma İşlemleri Sırasında Yanlış Yazılan Soyadının Düzeltilmesi Talebi - Öncelikle Evliliğe Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi Gereği )

5718/m. 2, 13
4721/m. 187

ÖZET : Dava, Suriye uyruklu bir şahısla evlenmesi üzerine Türk vatandaşlığından çıkarılan davacının, yeniden Türk vatandaşlığına alınma işlemleri sırasında yanlış yazılan soyadının düzeltilmesine ilişkindir.Davacının evlenme nedeniyle taşımakta olduğu kocasına ait soyadının değiştirilmesine ilişkin talebinde, öncelikle evlenmenin genel hükümlerine göre uygulanacak hukukun belirlenmesi ve buna göre bir karar verilmesi gerekir. Evlenmede uygulanacak hukuk, taraflar ayrı vatandaşlıktalarsa müşterek mutad mesken hukuku, bulunmadığı takdirde Türk hukukudur. Davaya Türk Hukukunun uygulanacağı kabulüne göre ise, evlenen kadın, kocasının soyadını alır; ancak yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir. Mahkemece bu hüküm gözönünde bulundurulmaksızın, evli kadının kocasının soyadını taşımaması sonucu doğuracak şekilde karar verilemez.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Davacı Zeynep vekili tarafından Nüfus Müdürlüğüne karşı açılan davada, Suriye uyruklu bir şahısla evlenmesi üzerine Vatandaşlık Kanununun 25. maddesi uyarınca 1969 yılında Türk vatandaşlığından çıkarılan davacının, anılan Kanunun 8. maddesi gereğince 1991 yılında yeniden Türk vatandaşlığına alınma işlemleri sırasında A... olarak yanlış yazılan soyadının B... olarak düzeltilmesine karar verilmesinin istenildiği, yapılan yargılama sonucunda mahkemece davanın kabulüne karar verildiği ve hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır.

5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun "Evlilik ve genel hükümleri" kenar başlığını taşıyan 13. maddesinin üçüncü fıkrasında;"Evliliğin genel hükümleri, eşlerin müşterek milli hukukuna tabidir. Tarafların ayrı vatandaşlıkta olmaları halinde müşterek mutad mesken hukuku, bulunmadığı takdirde Türk hukuku uygulanır" hükmü yer almaktadır.

Anılan Kanunun 2. maddesinde de hakimin, Türk Kanunlar İhtilafı Kurallarını ve bu kurallara göre yetkili olan yabancı hukuku re'sen uygulaması öngörülmüştür.

Dava, davacının evlenme nedeniyle taşımakta olduğu kocasına ait soyadının değiştirilmesine ilişkindir. Mahkemece yukarıda değinilen hükümler göz önünde bulundurularak, öncelikle evlenmenin genel hükümlerine göre uygulanacak hukukun belirlenmesi ve buna göre bir karar verilmesi gerekirken, bu hususa uyulmaksızın verilen karar usul ve yasaya aykırı bulunmuştur.

Kabule göre ise; 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun "Kadının soyadı" kenar başlığını taşıyan 187. maddesinde yer alan: "Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir." Hükmü uyarınca evlenen kadın, kocasının soyadını alır. Mahkemece bu hüküm gözönünde bulundurulmaksızın, evli kadının kocasının soyadını taşımaması sonucu doğuracak şekilde karar verilmesi de usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca etkili olmamak üzere BOZULMASINA, 12.05.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Kazancı Bilişim