T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/6354
K. 2005/10864
T. 10.10.2005
• ÖLÜM AYLIĞI ( Eşinin Ölümüyle Bağ-Kur'dan Ölüm Aylığı Alan Davacının Babasının Ölümü Üzerine SSK Tarafından Bağlanan Aylığını Almaya Devam Etmesine Yasal Bir Engel Bulunmadığı - Sonradan Çıkan Bir Yasa Hükmüyle Kazanılmış Hakların Ortadan Kaldırılamayacağı )
• BAĞ-KUR VE SSK'DAN AYNI ANDA ÖLÜM AYLIĞI ALMAK ( Kız Çocuklarının Eşinden ve Babasından/Yasal Bir Engel Bulunmadığı - Sonradan Çıkan Bir Yasa Hükmüyle Kazanılmış Hakların Ortadan Kaldırılamayacağı )
• SSK. VE BAĞ-KUR'DAN AYNI ANDA ÖLÜM AYLIĞI ALMAK ( Kız Çocuklarının Eşinden ve Babasından/Yasal Bir Engel Bulunmadığı - Sonradan Çıkan Bir Yasa Hükmüyle Kazanılmış Hakların Ortadan Kaldırılamayacağı )
• SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU KURALLARI ( Sigortalılar Aleyhine Yorum Yoluyla Genişletilemeyeceği Gibi Aleyhe Olan Kuralların Geçmişe Dönük Olarak da Uygulanamayacağı - Sonradan Çıkan Bir Yasa Hükmüyle Kazanılmış Hakların Ortadan Kaldırılamayacağı/SSK ve Bağ-Kur'dan Aynı Anda Ölüm Aylığı Almak )
506/m.68/C-VI,Geç.91
ÖZET : Davacı, kesildiği tarih itibariyle davalı Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından babasının ölümü nedeniyle ölüm aylığı bağlanmasını ve aksi yöndeki Kurum işleminin iptalini talep ve dava etmiştir. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 91. maddesine göre, 06.08.2003 tarihinden önce hak sahibi kız çocuklarına bağlanan gelir ve aylıklar, bunların evlenmeleri, Sosyal Sigortalar Kurumuna, Emekli Sandıklarına tabi çalışmaları veya kendi çalışmalarından dolayı bu kurumlardan gelir veya aylık almaları halleri dışında geri alınmaz, sözkonusu haller dışında gelir veya aylıkları kesilen veya durdurulan kız çocuklarının gelir ve aylıkları kesme veya durdurma tarihi itibariyle talep şartı aranmaksızın yeniden başlatılır. Bu Kanun hükmü karşısında, eşinin ölümüyle Bağ-Kur'dan ölüm aylığı alan davacının, babasının ölümü üzerine SSK tarafından bağlanan ölüm aylığını almaya devam etmesine yasal bir engel bulunmadığından, davacıya talep şartı aranmadan babasından dolayı davalı Kurum tarafından kesilen ölüm aylığının yeniden bağlanması gerektiğine karar verilmelidir.

DAVA : Davacı, kesildiği tarih itibariyle davalı idarece babasından dolayı ölüm aylığı bağlanmasına ve aksine olan Kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar vermiştir.

Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi:

KARAR : Dava, kocasının ölümü üzerine davacıya Bağ-Kur tarafından bağlanan ölüm aylığından sonra, babasının ölümü nedeniyle davalı Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından bağlanan ölüm aylığının kesilmemesi gerektiğinin tespiti ile aksi yöndeki Kurum işleminin iptaline ilişkindir.

Mahkeme, davacının kocasından dolayı Bağ-Kur'dan ölüm aylığı alırken; aynı zamanda Sosyal Sigortalar Kurumundan, babasının ölümü nedeniyle, ölüm aylığı alamayacağı kanaati ile davanın reddine karar vermiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, kocasının 27.11.1998 tarihinde ölümü üzerine kendisine Bağ-Kur tarafından ölüm aylığı bağlanan davacının, 27.03.1999 tarihinde babasının da ölümü üzerine; davalı Kurumca bağlanan ölüm aylığının kesilmesi sebebiyle, tekrar bağlanıp bağlanamayacağı noktasında toplanmaktadır.

Davacının babası yukarıda söylendiği gibi, 27.03.1999 tarihinde ölmüştür. Davacı 09.04.1999 tarihinde Sosyal Sigortalar Kurumuna ölüm aylığı bağlanması için başvurmuştur. Davalı Kurum, 01.04.1999 tarihinde davacıya ölüm aylığı bağlamıştır. Sosyal Sigortalar Kurumunun eşinden dolayı Bağ-Kur tarafından ölüm aylığı aldığı gerekçesiyle, davacının babasından dolayı aldığı ölüm aylığını, 2004 yılında kesmiştir. Ne var ki, 506 sayılı Kanunun 68/C-VI bendi, 29.07.2003 tarih ve 4958 sayılı Kanunun 35. maddesiyle değişikliğe uğramadan önce şu şekilde düzenlenmiştir: VI. bende göre; "sigortalının kız çocuklarına bağlanan aylıklar, Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi işlerde çalışmaya başladıkları veya evlendikleri tarihi takip eden devre başından itibaren kesilir. Aylığın kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde 1. bölümün ( C ) fıkrası hükmü saklı kalmak şartıyla bu tarihten başlanarak yeniden aylık bağlanır. Ancak, evliliğin son bulması ile kocasından da aylık almağa hak kazanan kimseye bu aylıklardan fazla olanın ödeneceği" öngörülmüştür. Davacının babasının ölümünden sonra, davacıya Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından, ölüm aylığı bağlandıktan sonraki devrede; davacının Sosyal Sigortalar Kurumuna, Emekli Sandığına tabi bir işte çalışması sözkonusu değildir. Ayrıca, evliliği de bulunmadığından 01.04.1999 tarihinde bağlanan ölüm aylığının kesilmemesi gerekir. Yine, sonradan çıkan bir yasa hükmüyle kazanılmış haklar ortadan kaldırılamaz. Öte yandan, VI. bende, 4958 sayılı Kanunun 35. maddesiyle eklenen; "çalışmaya" kelimesinden sonra gelmek üzere, "buralardan gelir veya aylık almaya" ibaresinin, mahkeme tarafından geniş yorumlanarak Bağ-Kur'ca ölüm aylığı ödenmesini, aylığın kesilme sebebi kabul edilmesi, yasaya aykırı bulunmuştur. Zira, yasanın sınırlandırdığı Sosyal Güvenlik Kurumları, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Emekli Sandığıdır. Sosyal Güvenlik Hukuku kuralları sigortalılar aleyhine yorum yoluyla genişletilemeyeceği gibi, aleyhe olan kurallar, geçmişe dönük olarak da uygulanamaz.

Kaldı ki, 02.07.2005 tarihli 5386 sayılı Kanunun geçici 91. maddesine göre; "06.08.2003 tarihinden önce hak sahibi kız çocuklarına bağlanan gelir ve aylıklar; bunların evlenmeleri, Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi çalışmaları veya kendi çalışmalarından dolayı buralardan gelir veya aylık almaları halleri hariç olmak üzere geri alınmaz" 2. fıkrada ise; "Bunlardan, yukarıda belirtilen haller haricindeki nedenlerle gelir veya aylıkları kesilen veya durdurulan kız çocuklarının gelir ve aylıkları kesme veya durdurma tarihi itibariyle talep şartı aranmaksızın yeniden başlatılır. Gelir ve aylığın kesilmesi nedeniyle diğer hak sahiplerine önceki hisselerinden fazla ödenen tutarlar, gelir ve aylığı tekrar başlatılacak hak sahibine yapılacak ödemeden mahsup edilir. Gelir veya aylığı kesilenlerden tahsil edilmiş olan tutarlar aynen iade edilir" kuralı yer almıştır. Bu kural gereği, davacıya talep şartı aranmadan babasından dolayı davalı Kurumca kesilen ölüm aylığının yeniden bağlanması gerektiği gözetilmeden, yetersiz ve yasal görülmeyen gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup karar bozulmalıdır.

O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle ( BOZULMASINA ), temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 10.10.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.

yarx