Görüşümü değiştiriyorum.

1 Haziran 2023'te 5 yılın tamamlandığı kira sözleşmesi için, 1 Haziran 2023'ten itibaren geçerli olacak kira miktarının belirlenmesi için şimdiden dava açılabilir. Hatta sözleşme imzalandıktan sonra(1 Haziran 2018) bu davayı açmak bile mümkünmüş. Çünkü TBK m. 345/1 "Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin dava her zaman açılabilir." demekte. Dolayısıyla dava açabilmenin tek hukuki şartı, ortada bir sözleşmenin bulunması.

Geriye, belirlenen kiranın ne zamandan itibaren geçerli olacağı hususu kalıyor. Bunda da TBK m.345/2 "... bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ... bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar.", diyor. "... en geç 30 gün ..." dediğine göre, davayı 01.06.2018'de bile açmak mümkün. "En geç 30 gün" kuralına uyulursa, 01.06.2023'ten sonraki kira belirlenmiş olacak. Yani ister bugün açılsın, ister 01.06.2018 tarihinde açılmış olsun(TBK m.344/3 dayanağıyla açılan dava), etkisini 01.06.2023 tarihinden itibaren göstermiş olacaktır.

Yukarıdaki hatalı görüşümün nedeni, 344/3'teki "5 yıl" ifadesini hukuki şart olarak görmem olmuş. Halbuki 5 yılın dolması, dava açılması için bir şart değil, "5 yıl" nedeniyle kiranın belirlenebilmesi için bir şart. Hatta madde 345/2, ihtar hali hariç, "5 yıl dolmadan 30 gün önce davayı açmış ol" diyor. Yani davayı 5 yıl dolmadan açtırıyor.

Tabii dava çok erken açılırsa(6 ay önce ya da 2018'da mesela), tespit yapılacak tarihi beklemek gerekir. İlginç bir durum ortaya çıkar. Hatta cevap dilekçesini vermesi istenen davalı, "Nereden bileyim ne cevap vereceğimi? Daha bir sürü zaman var.", derse ne olacak? Bu durumda bir çözüm olarak hakim dosyada işlem yapmayıp, sözleşme uzama tarihinin yaklaşmasını bekleyebilir. Davanın gereksiz uzatıldığını iddia etmek de mümkün olmaz davacı için.

Olması gereken, davanın 5 yıl tamamlandıktan sonra açılmasına olanak sağlamak. Çünkü 5 yıl, 6 ay ya da 30 gün önce açılacak davada değerlendirilecek kira sözleşmesi, sayın Admin'in dediği gibi, belki de dava açıldıktan sonra sona erecek. Sözleşmenin dava sırasında sona ermesi halinde yargılama gideri davacıya da yüklenemez davalıya da. Komisyonun değişiklik gerekçesinde, "Dava yeni dönemden önce açılsın ki yeni dönemin kirasını kiracı öğrensin. Buna göre isterse sözleşmeyi sona erdirir" anlamında bir sebep sunmuş. Sanki dava 15 günde sonlanabilecekmiş gibi. Meclis lokantasında yemek yiyip, etin ucuz olduğunu düşünmek gibi bu da.