‘Kadın Gözüyle Türk Ceza Kanunu Değişikliği’

Uçan Süpürge ve NDI işbirliğiyle düzenlenen “Kadın Gözüyle Türk Ceza Kanunu Değişikliği” paneli 30 Haziran’da yapıldı.


Uçan Süpürge Haber Merkezi- Uçan Süpürge ve National Democratic Institute (NDI) işbirliği ile düzenlenen “Kadın Gözüyle Türk Ceza Kanunu Değişikliği” paneli, 30 Haziran günü, Ankara Hilton Oteli’nde, TBMM Adalet Komisyonu’nun TCK Tasarısı’na ilişkin Alt Komisyon Raporu’nun ele alındığı saatte yapıldı. TCK Kadın Çalışma Grubu’ndan Avukat Şenal Saruhan ile AKP ve CHP’den CEDAW Şampiyonu milletvekilleri ve CHP’den Ankara Milletvekili Oya Araslı’nın konuşmacı olduğu panelin kolaylaştırıcısı, Uçan Süpürge adına Nazik Işık’tı. Kadın kuruluşları ile elçiliklerden geniş bir katılımcı grubunun izlediği paneli basın da izledi.

Neden Bu Panel?
Uçan Süpürge ve NDI adına panelin açış konuşmasını yapan Nazik Işık, bu panelin neden düzenlendiğini şu vurgularla anlattı:
- Meclis’te gelinen son durum hakkında bilgilenmek,
- Milletvekilleri, yasakoyucular ve kadın örgütleri arasında bilgi ve görüş alışverişine katkıda bulunmak,
- Kadınların taleplerini bir kez daha basına, kamuoyuna ve milletvekillerine aktarmak,
- Bundan sonrası için yeni adımlar ve yeni işbirliklerine zemin oluşturmak.


Saruhan: ‘Önemli kazanımlar oldu, ama hâlâ giderilmesi gereken eksiklikler var’

Panelin ilk konuşmasını, Cumhuriyet Kadınları Derneği Genel Başkanı avukat Şenal Saruhan yaptı. Saruhan, kadın kuruluşlarının TCK Tasarısı’na ilişkin ortak görüş ve taleplerini oluşturan ve savunuculuğunu ve lobiciliğini yürüten TCK Kadın Çalışma Grubu’nun taleplerinin neler olduğunu anımsattı, Adalet Komisyonu’nun Alt Komisyonu’nda sağlanan gelişmelerden örnekler vererek, bu gelişmelere emeği geçen milletvekillerine ve kadınlara teşekkür etti.

Saruhan’ın Alt Komisyon’da sağlanmış olduğunu belirttiği önemli kazanımlara ilişkin örneklerinden bazıları şunlardı:

1) Tanımlar maddesinde yer verilmiş olan “kadın, bu ifade kızları da kapsar” ifadesinin Tasarı’dan çıkarılmış olması.
2) TCK’nin kadını birey/kişi olarak kabul eden bir anlayışa oturtulmasını sağlayan en önemli değişiklik olan, kadına karşı cinsel şiddetin “cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar” başlığı altına alınması.
3) Yasal evlilik dışında yeni doğan bebeğin öldürülmesinde ceza indiriminin Tasarı’dan çıkarılması.
4) Tasarı’da yer alan kaçırılmalarda evli-bekar ayırımının kaldırılması.
5) Kamuoyunda “tecavüzcünle evlen” olarak bilinen düzenlemenin Tasarı’dan çıkarılması.

Saruhan’ın üzerinde durduğu, tamamlanması gereken eksikliklerin ilki, namus cinayetleri idi. Bu konunun Tasarı’daki bir maddenin “gerekçe”sinde belirtildiğine dikkat çeken Saruhan, “Uzun yıllardır hukukçu olarak çalışmış olmanın verdiği güvenle söylemek isterim ki, yasaların uygulanmasına yasaların gerekçelerine bakma alışkanlığı son derece zayıftır, esas olan düzenlemelerin yasanın kendisinde yer almasıdır. Bu nedenle, bu konudaki düzenlemenin yasanın tanımlar maddesinde tanım getirilerek, 29 ve 85’inci maddelerde yer verilerek yapılması yerinde olacaktır” dedi. Saruhan, ayrıca, 15-18 yaş grubundaki gençler arasındaki cinsel ilişkilere yönelik düzenlemenin yetersiz olduğunu, bekaret kontrollerini yasakladığı ileri sürülen “genital muayene” başlıklı madde düzenlemesinin de bekaret kontrollerini yasaklamadığını vurguladı.

Araslı: ‘Alt Komisyon’daki kazanımlardan geriye gidilmemeli’

CHP Ankara Milletvekili Prof. Dr. Oya Araslı, panelde yaptığı konuşmaya, “TCK’nin Türkiye’nin modernleşme projesinin bir parçası olarak kabul edilmiş olduğunu, ancak kanunların da zamanla eskidiğini” kaydederek başladı. Araslı, Adalet Alt Komisyonu’nda Hükümet Tasarısı’ndan ileriye gidildiğine dikkate çekerek, “Adalet Komisyonu’nda kazanımlardan geriye gidilmemesinin önemli olduğunu” belirtti. Araslı’nın üzerinde durduğu, bundan sonraki aşamalarda giderilmesi gereken eksikliklerden bir kısmı şunlardı:

- Namus cinayeti kavramının kanuna girmesi, nitelikli adam öldürme;
- 10 haftalık kürtaj süresinin 12 haftaya çıkarılması;
- çocukların cinsel istismarı konusundaki yaş düzenlemelerinin Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne uyumunun sağlanması;
- Kaçırmalarda tecavüz etmeden geri gönderme halinde tecavüz suçu işlememiş olmak nedeniyle ceza indirimi uygulanmasına ilişkin hükmün Tasarı’dan çıkarılması;
- Olumlu ayrımcılığı adeta suç sayan bir ayrımcılık tanımı yerine daha sağlıklı bir ayrımcılık tanımının getirilmesi.
- Müstehcenlik düzenlemeleri;
- Genital muayene düzenlemesinin bekaret kontrolünü yasaklar hale getirilmesi.


Güler: ‘Namus cinayetlerine iki kat ceza verilmeli’

CEDAW Şampiyonlarından AKP Bingöl Milletvekili Mahfuz Güler, konuşmasında, TBMM Genel Kurulu’nda Adalet Komisyonu’ndan gelen TCK Tasarısı’ndan geriye bir gidiş olamayacağını ancak ileriye gidiş için bazı önergeler verilebileceğini vurguladı ve “namus cinayetlerine iki kat ceza verilmesi gerektiğine inandığını”, “ensestin cezasız kalmaması gerektiğini” söyledi.

Güler, “Eğitim, sağlık ve hukuk alanlarında çok önemli değişikliklerin yaşandığı bir dönemde bulunulduğu”na dikkat çekerek, “Bize düşen yapabileceklerimizin en iyisini yapmaktır. Kültürel değişim, eğitimde değişim zaman gerektiren, yavaş gerçekleşen değişikliklerdir. Her değişikliğe toplum hazır olmayabilir. Önemli olan adım adım bu değişimi gerçekleştirmektir” dedi.


Erbatur: ‘Kanunları toplumda tartışmak önemli. TCK bu açıdan bir örnek oldu’

CEDAW Şampiyonu CHP Adana Milletvekili Gaye Erbatur, sözlerine “kadınların telaş içinde olma nedenleri”ni anlatarak başladı. Erbatur sözlerini şöyle sürdürdü: “İlk olarak, TCK 78 yıl sonra değişiyor. Yani TCK değişikliği sık ve kolay bir iş değildir, yeni bir TCK için bir 78 yıl daha beklemek gerekebilir. İkincisi; Sn. Prof. Dr. Aysel Çelikel döneminde yapılan TCK Tasarısı AKP Hükümeti tarafından TBMM’ye sevk edilmemiş, önceki yani daha eski tasarıya geri dönülmüştür. Bu da kadınlarda bir güvensizlik yaratmıştır.”

“TCK Tasarısı’na ilişkin Adalet Alt Komisyonu çalışmalarında Tasarı’da çok önemli ilerlemeler sağlandığını” belirten Erbatur, “Alt Komisyon’daki herkese teşekkür borçluyuz. Çok uzun bir zaman tartıştılar, çok emek verdiler” biçiminde konuştu. Erbatur, Alt Komisyon’da yapılamayan değişikliklerden en önemlilerinin namus cinayetleri, ensestin daha geniş bir tanıma oturtulması, bekaret-genital muayene alanındaki eksiklerin giderilmesi ve “eş” tanımının getirilmesi ile yasal evlilik olmamakla birlikte evlilik benzeri birlikte yaşamaların da kapsama alınmasının sağlanması konularını kapsadığını anlattı. “TCK Tasarısı’nın TBMM internet sayfasında tartışmaya açılmak üzere yayınlanmasının ok önemli olduğunu, ancak gerekçelerin de internet sayfasında yer alması gerektiğini” anlatan Erbatur şunları söyledi: “Kanunlar toplumda tartışılmalıdır. Bugün TBMM’de bu çok az yapılmakta, yürütmeden gelen kanun tasarıları daha milletvekilleri tarafından özümsenmeden TBMM’den geçirilerek yasalaştırılmaktadır. TCK, bu açıdan bir istisna olmuştur. Bir örnek olmuştur. Aslında bu örnek olması gereken değil, var olması gerekendir. Bu nedenle, keşke kanunlar böyle tartışılarak, gerekli görüş alma süreçleri, müdahalede bulunma süreçleri yaşanarak ve gerçekten uzlaşmalar sağlanarak çıkarılsa, tüm toplumun ortaklıklarını yansıtabilse. Bu çok daha doğru bir çözüm olur.”

Yıldız: ‘Kadın kuruluşları kadınların sesini duyurmayı başardı, teşekkür borçluyuz’

Konuşmasına “TCK Tasarısı’na ilişkin çalışmalarda AKP’li kadın milletvekilleri ile CHP Grubu’nun çok benzer görüşler geliştirdiklerini, bu görüşlerin de aslında kadın kuruluşlarının ortak görüşlerine dayandığını” anlatarak başlayan AKP İzmir Milletvekili Serpil Yıldız, “Kadınların sesinin duyulduğu bir çalışma dönemi oldu. Kadın kuruluşlarına teşekkür borçluyuz” dedi.

Bekaret kontrolü konusunda kendisinin de ayrıca bir çalışmasının olduğunu vurgulayan Yıldız, Tasarı’da sağlanan gelişmeleri maddeler üzerinde durarak ve gerekçeleriyle anlattıktan sonra, töre-namus cinayetlerinin TCK Tasarısı’na eklenmesi başta olmak üzere yapılması gereken ekleme ve düzeltmeler hakkındaki görüşlerini de aktardı. CEDAW Şampiyonu Yıldız ayrıca, “TBMM Genel Kurulu’nda bulunan Belediyeler Kanunu’nda kadın ve çocuk koruma evlerine ilişkin bir ekleme yapılması yönünde bir önerge hazırlamış ve AKP Grup Başkanlığı’na sunmuş olduğunu, bunun da TBMM Genel Kurulu’nda konuşularak kabul edileceğini düşündüğünü, böylece kadın sığınma evlerinin de belediyelerin görevleri arasına eklenmiş olacağını” söyledi.


Ünsal: ‘Kadın kuruluşları uygulamadaki yanlışlıklara da müdahalede bulunacaktır’

“Adalet Komisyonu’ndaki görüşmelerin önemli olduğuna ve panel boyunca eksik kaldığı belirtilen düzenlemelerin bu aşamada Tasarıya eklenebileceğine inandığını” dile getiren AKP Adıyaman Milletvekili A. Faruk Ünsal, konuşmasında “Ceza Kanunu yapmak güç ve çok önemli bir disiplin. Toplumsal paylaşıma açıklık bu nedenle çok önem kazandı. Kadın kuruluşlarının bu süreçteki etkinliğini takdirle karşılıyoruz.” dedi.

CEDAW Şampiyonu Ünsal, “TCK değişikliği sürecinde bu kadar etkili müdahalelerde bulunan kadın kuruluşlarının hukuki uygulamanın yanlışlığına da etkin şekilde müdahalede bulunacağından emin olduğunu” vurgulayarak “Adalet Komisyonu’ndaki Tasarı’da gerekçe de yer alan ve bu nedenle yetersiz bulunduğu kaydedilen bazı düzenlemelerin uygulanmasının kadın kuruluşları tarafından sağlanacağına da güven duymak gerektiğini” anlattı. Ünsal, “panelin uzun sürdüğünü ve katılımcıların da konuşmasına imkan tanımak istediğini” belirterek, Tasarı maddeleri üzerinde durmak istemedi ve “dile getirilen görüşlere katıldığını” belirtti.


Ertürk: ‘Türkiye namus cinayetlerinin BM belgelerinde yer almasında rol oynamıştır’

Birleşmiş Milletler Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörü Prof. Dr. Yakın Ertürk, panelde yaptığı kısa konuşmada, “Türkiye’nin BM Kadın Konferansları sürecinde etkin çalışmalar yürüttüğünü, namus-töre cinayetlerinin BM belgelerinde yer almasında rol oynadığını, bugün de bu belgelerde imzası bulunan bir ülke olarak gerekenleri yapmasının beklendiğini” anımsattı.

Ertürk, konuşmasında, “Türkiye kadın kuruluşlarının BM çatısı altındaki bir çok çalışmaya etkin katılım sağladığını, bunun da gurur verici olduğunu, özellikle Cenevre’deki bazı çalışmalara daha da yoğun ilgi gösterilebileceğini, son dönemde Türkiye’nin İngiltere ile birlikte bazı yeni önerilerin gündeme gelmesini sağladığını” kaydetti.


Işık: ‘Tarihsel bir denk geliş oldu, Komisyon ve biz aynı anda toplandık’

CHP Ankara Milletvekili Prof. Dr. Oya Araslı, panelde yaptığı konuşmaya, “TCK’nin Türkiye’nin modernleşme projesinin bir parçası olarak kabul edilmiş olduğunu, ancak kanunların da zamanla eskidiğini” kaydederek başladı. Araslı, Adalet Alt Komisyonu’nda Hükümet Tasarısı’ndan ileriye gidildiğine dikkate çekerek, “Adalet Komisyonu’nda kazanımlardan geriye gidilmemesinin önemli olduğunu” belirtti. Araslı’nın üzerinde durduğu, bundan sonraki aşamalarda giderilmesi gereken eksikliklerden bir kısmı şunlardı:

Toplantının kapanış konuşmasını yapan Nazik Işık da konuşmasında şunlara değindi: “Tarihsel bir zamanda, anda toplandık; TBMM’de Adalet Komisyonu, burada da biz kadın kuruluşlarıyla CEDAW şampiyonu vekiller toplandık. Alt Komisyon’da emek veren tüm milletvekillerine teşekkür ediyoruz. Tasarıya giren yeni kavramlar da önemli kazanımlardandır. Kazanımların Komisyon’da ve Genel Kurul’da geri gitmemesi için onların Alt Komisyon kararlarının bekçisi ve takipçisi olacaklarını umuyor, bekliyoruz. Tasarı’nın tamamlanması gereken eksiklerinin de olduğu ortak görüştür. Bu eksiklere tek tek değinmeyeceğim, ancak bunların en önemlisinin namus-töre cinayetleri olduğunu vurgulayacağım. Kadınlar ölüyor, öldürülüyorlar; kadınların yaşama hakkını teslim eden bir TCK için çaba harcamak sadece kadınların görevi ve işi değildir. Tüm vekillerden bu çabayı göstermelerini bekliyoruz.”

Panelin devam etmekte olduğu saatlerde panelde de dile getirilen namus cinayetlerine ilişkin düzenlemenin Tasarı’ya ekleneceğinin Adalet Bakanı tarafından Komisyon’da yapılan konuşmalarla açıklık kazanmış olması, ilgi ve memnuniyetle karşılandı.