Eylem! – İnsan Hakları Aktivizmi için Pratik bir Rehber

* Bu etkinlikler gençlerin, nerede yaşarlarsa yaşasınlar, insan haklarını savunabilecekleri ve onun için savaşabilecekleri bir şey olarak görmelerine yardım eder. Devam eden sayfalardaki etkinliklerin bir çoğunun ‘seçenekler’ kısmında birçok eylem önerisi vardır.
* Bu bölüm sizin eğitimini verdiğiniz konuyla ilgili kampanyalar yürüterek nasıl eylem organize edeceğinizle ilgili pratik öneriler sunar. Mektup yazmak, imza toplamak ve lobi yapmak gibi değişik kampanya tekniklerini açıklar.

Eylemin Gücü

Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur

Amaç: Tanınmış bir insan hakları savunucusu hakkındaki bu durum çalışması, haklarını elde etmek için başarılı bir şekilde çalışan kişiyi örnek vererek eylemin gücünü göstermeyi amaçlamaktadır.
Öğrenme noktaları:

* Bireyler ve özellikle de gruplar, insan hakları ihlallerine karşı çıkabilirler ve başarabilirler.

İhtiyacınız olan şeyler:

* Bir sonraki sayfadan Mahatma Gandi’nin hikayesi.

Zaman: Yaklaşık yarım saat
Nasıl yapmalı:

* Gandi’nin hikayesini okuyun ya da grup üyelerine okumalarını söyleyin.
* Tartışmayı başlatmak için aşağıdaki soruları kullanın. (2. Bölümdeki tartışma için öneriler bu çalışmada size yardımcı olabilir.)

Sorular:

* Gandi’yi harekete geçmeye iten neden sizce nedir?
* Hindistan halkı protestolarında şiddete başvurmadı. Sizce bunun nedeni nedir?
* Eğer protestolarında şiddet kullansalardı, örneğin İngiliz askerlerini öldürselerdi, İngilizler ne yaparlardı? Çok sayıda Hintli de ölür müydü?
* Gandi “Doğru ile Güç arasındaki savaşta dünyanın sempatisini” istedi. Eğer Hintliler İngilizlere saldırmış olsalardı dünyada bu kadar çok insan Hintlilerin yanında olur muydu? Neden?
* Bu durumda barışçıl protesto doğru seçim miydi? Farklı durumlarda da barışçıl protesto doğru mu? Örneğin, sizin ülkenizdeki olaylarda?
* Dünyada veya sizin ülkenizde yapılan barışçıl eylemlerden örnek veriniz. Bu tür eylemler başarılı oldu mu? Neden?
* Barışçıl sosyal protestoların avantajları nelerdir?

Seçenekler:

* Gruba kendi ülkenizden, haklarını elde etmek için eylem yapan kişi veya gruplardan örnekler verin. Proje olarak grup, bu kişi veya grubu araştırabilir ve bulguları hikaye yazarak, tiyatro gösterisiyle veya posterler yaparak gösterebilir.
* Grup olarak çevrenizde yaşanan acil bir sorunla ilgili nasıl bir çalışma yapabileceğinize dair bir beyin fırtınası yapın. Bunu nasıl hayata geçirebileceğinizi de düşünün.

Mahatma Gandhi’nin Hikayesi

Mahatma (Büyük Ruh) şiddet kullanmamaya yeni bir anlam kazandırdı. Şiddet yoluyla elde edilen şeyin hiçbir kıymeti olmadığını söylemiştir.

1869’da Hindistan Gujarat’ta doğan Mohandas Karamchand Gandhi Güney Afrika’da avukatlık yapmadan önce İngiltere’de hukuk okudu. Irk ayrımcılığını ilk kez burada gördü. Derisi beyaz olmayanların avukat olması, trende birinci mevkide seyahat etmesi gibi bazı şeyleri yapmaktan alıkoyan yasalar vardı. Gandhi, Güney Afrika’da birçok siyah insanın çok yoksul olduğunu ve beyazlar tarafından kötü muamele gördüklerini fark etti. Protestolar organize etti ve haksızlığa karşı savaştığı için hapishaneye girdi.

Gandhi bir protestocu olduğu ilk andan itibaren derin dini inanışları tarafından yönlendirildi. Şiddetin her zaman yanlış olduğuna inandı.

Gandhi 1915’te Hindistan’a döndü. Hint halkı da çok yoksuldu. İngilizler Hintlileri çok sert bir biçimde yönetiyordu, ödeyemeyecekleri vergileri alıyorlardı, Hintlilerin ülkelerini yönetmelerine izin vermiyorlardı, sanayinin gelişmesine olanak vermiyorlardı ve insanları kontrol altında tutmak için güç kullanıyorlardı.

1930’da Gandhi tuz vergisini protesto etmeye başladı; İngilizler bunu pek önemsemedi. O zamanlar tuz okyanustan toplanıyor, işleniyor ve ondan para kazanan İngiliz hükümeti tarafından satılıyordu. Gandhi tuzun Hindistan’a ait olduğunu ve bu yasaya karşı geleceğini söyledi.

Önce İngiliz Devletini temsil eden genel valiyle bu konuyla ilgili görüşmek istedi. Genel vali bunu önemsemeyerek reddetti. Ondan sonra 12 mart 1930’da, 60 yaşındayken, taraftarlarıyla birlikte tuz yapmak için evinden 322 kilometre uzaktaki okyanusa yürümeye başladı. 24 gün boyunca Hintliler ve ve tüm dünya bu yürüyüşü izledi. Çok büyük ilgi vardı. 6 Nisan’da kendini izleyen binlerce kişinin gözleri önünde Gandhi denize yürüdü ve bir avuç dolusu tuz aldı. Bu meydan okuma ulusa işaretti. Hindistan’ın tüm sahillerinde herkes yasadışı olarak tuz yapmaya başladı. “Haklının Güce karşı savaşında dünyanın anlayışlı olmasını istiyorum” diye yazdı. Bir ay sonra Gandhi tutuklandı ve on binlerce kişi hapishaneye atıldı.

Gandhi ve Hintliler yıllarca protestolarına devam ettiler, ta ki İngilizler ülkeyi terk edene kadar. Yürümeye, işbirliği yapmamaya ve kendilerini hapsetmelerine itiraz etmeyerek İngiliz kaynaklarını sonuna dek zorlamaya devam ettiler. Sonunda Hindistan başardı: 1947’de İngiltere yönetimden vazgeçti ve Hindistan bağımsızlığını kazandı.
Eylem Rol-oyunları

Etkinlik 14-18 yaş grubu için uygundur

Amaç: Bu rol-oyunu gençleri gerçek koşullarda haklarını kullanmaları için cesaretlendirmeyi amaçlar.
Öğrenme noktaları:

* Günlük hayatın her alanında insan hakları ihlalleri olmaktadır ve herkes buna karşı çıkabilir.

İhtiyacınız olan şeyler:

* İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi basitleştirilmiş versiyonu (her 4 veya 5 öğrenciye bir tane yeterli – elle çoğaltılmış olabilir)
* Bölüm 2’de rol-oyunu hakkındaki öneriler
* Bir sonraki sayfadan rol-oyunları

Zaman: 1 saat 30 dakika
Nasıl yapmalı:

* 3 veya 4 kişilik küçük gruplara ayrılın. Gruba 1. rol-oyununu okuyun. Bu durumla ilgili olan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi maddelerini saptamalarını isteyin. Aşağıda olabilecek cevapları göreceksiniz fakat bu liste ayrıntılı değildir. Bunun için 5 veya 10 dakika verin.
* Aynı yöntemi 2 ve 3. Rol-oyunları için tekrarlayın
* Rol-oyunu 1’de en ilgili maddeler
o madde 2,
o 6 ve
o 7 ve
o madde 13
* Rol-oyunu 2’de en ilgili maddeler
o madde 20,
o madde 23
* Rol-oyunu 3’de en ilgili maddeler
o madde 19 ve
o 20,
o madde 24
* Şimdi yeniden 3 gruba ayrılın ve her gruba bir rol-oyununu verin. Her gruba kendi hazırladıkları sonlarla kendi rol-oyununu yapmalarını söyleyin. Her rolü kimin oynayacağına ve sonunda ne olacağına kendileri karar verecekler.
* Her küçük gruba sırayla tüm gruba kendi rol-oyunlarını oynamalarını söyleyin. Her rol-oyunundan sonra oyunculara ne hissettiklerini sorun ve sonra da katılımcılara başka türlü nasıl bir son olabileceğini sorun. Oyundaki kişilerin haklarının ihlal edilmesini önleyebilecek neler yapabileceklerini düşünmelerini isteyin.

Seçenek:

* Eğer grup küçükse veya zaman yeterli değilse birkaç kişi tek bir rol-oyununu bütün grup için yapabilir.

Rol-oyunları:

* Bir: İda, komşu ülkeden birisiyle evlenmiş olan kızını ziyaret etmek için sınırı geçerek diğer ülkeye gitmek ister. Gümrük memurları onu içeriye bırakmaz. Ülkelerindeki otel ücretini ödeyemeyecek kadar yoksul olduğunu söylerler.
* İki: İvan araba yıkama şirketinde çalışan bir temizlikçi. Kışın elleri buzlardan dolayı acıyor. Patronu eldivenler pahalı olduğu için alamayacağını söyler. İvan da parası yetmeyeceği için eldivenleri kendi alamaz. Sendikadan kendisine yardım etmesini isteri. Patronu bunu öğrenince İvan’ı işten çıkarır.
* Üç: Şehirdeki son park da araba parkı olmak üzeredir. Mahalleden 10 kişi parkta hoş vakit geçirecekleri ve çocukların oynayacağı bir yere ihtiyaçları olduğunu söyleyerek parkta barışçıl bir gösteri düzenlerler. Polis gelerek gösteri yapmalarına izin verilmeyeceğini ve evlerine gitmeleri gerektiğini söyler. Göstericiler yere otururlar ve yerlerinden kıpırdamazlar. Polis onları güç kullanarak dağıtır, bu sırada göstericilerden bazıları yaralanır.

Kampanya ve Eğitim
Nedir ve nasıl yapılmalı?

* Kampanya yürütmek, belirlenen hedefe ulaşmak için özel bir eylem planı hazırlamaya odaklanmaktır. Stratejik kampanya teknikleri mektup yazma, lobi yapma, gösteri yapma ve kamuoyunu bilgilendirmeyi kapsayabilir. İnsan hakları eğitiminin eylem unsuru çok önemlidir. Kampanya yürütmek, grup üyelerinin insan hakları için harekete geçmelerini sağlar.

Nasıl yapmalı:

* Gülü ve zayıf olduğunuz yönleri ve işinizin kalitesini artıracak veya düşürecek dış koşulların ne olduğuna karar vererek başlayın. Medyanın ya da özel ilgi gruplarının desteğinden yararlanmak isteyebilirsiniz. Eğer varsa, bu unsurlarla nasıl baş edeceğinizi düşünün.
* Hangi sorun veya meseleyle ilgileneceğinize karar verin. Aşağıdaki soruları dikkate alın:
o Hedef ülkedeki insan haklarının durumu nedir? Hapsedilmiş kişilere işkence ve kötü muamele veya kayıplar yaygın mı?
o Asıl amacınız nedir? Ne elde etmek istiyorsunuz?
o İlgilendiğiniz insan hakları sorununun sorumlusu kim?
o İlgilendiğiniz insan hakları sorunundan kim dolaylı olarak sorumlu tutulabilir? Politikacılar mı, polis ya da hapishane görevlileri mi?
o Sorumlu olan bu kişileri kim etkileyebilir? Doktorlar, politikacılar, dini kurumlar, gazeteciler, vs. Kampanyanıza destek verilmesi için daha fazla hangi bilgilere ihtiyacınız var? Çalışmanızın desteklenmesi için üzerinde çalıştığınız konu ve bununla ilgili diğer insan hakları meseleleriyle ilgili ilgiyi arttırabilmek için neler yapabilirsiniz?
* Lobi yapma, imza toplama, eğitici kampanyalar gibi belli bir kampanya tarzını seçin.
* Eylem planı yapın! Ne yapmanız gerektiğine, kimin yapacağına, ne kadar paraya ihtiyacınız olduğunu belirleyin.
* Planınızı hayata geçirin! Başarınızı garantilemek için periyodik olarak durum değerlendirmesi yapın ve gerekirse planlarınızda değişikliğe gidin.

Hatırla!

İnsanlara, kampanya yürüttükleri insan hakları konusunda her zaman bilgi verin.
Mektup yazma
Nedir ve neden yapılmalı?

* Mektup yazma, kişileri insan hakları ihlallerini sona erdirmeleri için etkilemek amacıyla birçok mektup yazma ve gönderme işlemidir. Mektup yazma kampanyalarının avantajları şunlardır:
o Organize etmesi kolaydır.
o Hükümetleri etkilemek için düşük maliyetli bir yoldur.
o Bürokratik sistemlerin işleyiş yollarından yararlanır

Nasıl yapmalı?

* Hedef kitlenizi belirleyin, örneğin hükümet görevlileri, askeri komutanlar, gazete editörleri, elçilikler, insan hakları örgütleri ve hükümet dışı organizasyonlar ve hatta üzerinde çalışma yapılan mahkumların aileleri
* Grup olarak kampanyanın amacını ve mektupta hangi bilgilerin yer alacağını belirleyin. İnsanlara, sorunun ne olduğunu anlamaları için hangi bilgileri vermeniz gerekiyor? Bunu nasıl sunmalısınız?
* Kişisel mektuplar yazmayı seçebileceğiniz gibi herkesin üzerinde ufak değişiklikler yapabileceği standart mektuplar yazmayı da seçebilirsiniz. Standart mektupların dezavantajı, ilk mektubun etkisi önemli olsa da, kişisel dille yazılmış az sayıda mektupla sağlayacağınız etkiye ulaşabilmek için çok daha fazla standart mektup göndermek gerekebilir.
* Kalabalık bir yerde masa açarak, buraya hazır mektuplar, kartpostallar ve pullu zarflar koyarak diğer insanların desteğini alabilirsiniz. Kampanyanıza katılanlara zarf üstüne adreslerini yazmalarını hatırlatın. Posta masrafları için bağış da isteyebilirsiniz.

Dilekçe
Nedir ve neden yapmalı?

* Dilekçe bir grup tarafından yazılan kısa ve basit bir açıklamadır. Halk, hükümet görevlileri veya bir bakana iletilecek olan dilekçeyi imzalamaları yönünde teşvik edilir. Dilekçe, halkın belli bir konuyla ilgili desteklerini göstermelerinin basit ve hızlı bir yoludur. Ne kadar çok isim toplarsanız, dilekçenin yaratacağı etki o kadar büyük olur.

Nasıl yapılır?

* Amacınızı ve kime göndereceğinizi belirleyin.
* Amacınızı açıklayan KISA ve BASİT BİR açıklama hazırlayın. Hazırladığınız yazı uzun olursa, yoldan geçen birisinin onu okuma ve imzalama ihtimali düşer. Dilekçenin her sayfasında aşağıdakiler olmalıdır.
o Kurumunuzun irtibat bilgileri
o Açıklama
o İsim, adres ve imzalar için boşluk
o Ek açıklamalar için bir sütun
* Dilekçenizi çok kişinin imzalaması için nerede masa açacağınıza karar verin.
* Dilekçeyi nasıl ileteceğinize karar verin, örneğin ya hükümet görevlisiyle özel bir görüşme ile veya posta yoluyla
* İmza kampanyanızı yaparken ve dilekçenizi ileteceğiniz zaman medyayı davet edin. Böylece dilekçenin etkisi artacaktır. Ayrıca, bu yöntemle kamuoyunun ilgisini insan haklarına da çekmiş olursunuz.
* Dilekçenizin şekli değişik olabilir, örneğin, uzun bir rulo, hatta bir pankart bile olabilir. yaratıcı olun!

Seçenekler

* Dilekçenizi bir bakanın ilgisini konuya çekmek için kullanabilirsiniz.
* Halka açık bir toplantı düzenleyebilir ve konuyu bilen birisini konuşmacı olarak davet edebilirsiniz. Bu kamuoyunun konudan haberdar olmasını ve kampanyanıza desteğin artmasını sağlar.

Lobi yapma
Nasıl yapmalı?

* Meclisin önünde barışçıl bir protesto gösterisi düzenleyebilirsiniz.
* Başarılı lobicilik iyi odaklanmanın, grubun veya kuruluşun güvenilirliğinin, iyi tanımlanmış hedeflerin, güvenilir bilgilerin, hedef gruplara erişim, profesyonellik ve hepsinden de daha önemli zamanlamayla gerçekleşir. Başarılı lobicilik zaman alır, onun için ilk girişimlerinizden sonuç alamazsanız ümidiniz kırılmasın – sabırlı ve ısrarlı olun ve başarı sizin olacaktır.

BÖLÜM DÖRT: İNSAN HAKLARI BELGELERİ

İÇİNDEKİLER:

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi basitleştirilmiş versiyonu
Çocuk Hakları Sözleşmesi Basitleştirilmiş versiyonu
Çocuk Hakları Sözleşmesi Hak Özetleri

Belgelerin özetlerini kağıtlara yazarak sınıfın duvarlarına astık –her etkinliğin temelinde gerçekten de onlar var.

Hırvatistan okul ziyaretçisi
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

İnsanlık ailesinin tüm üyelerinin niteliğindeki onurun ve eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu,

İnsan haklarını göz ardı ederek hor görmenin insanlık vicdanını yaralayan barbarca eylemlerle sonuçlandığını ve insanlığın söz ve inanç özgürlüğü ile korku ve yokluktan arınma özgürlüğünden yararlanacağı bir dünyanın herkesin en yüksek beklentisi olduğunun ilan edilmiş bulunduğunu,

İnsanın zorbalık ve baskıya karşı son bir yol olarak ayaklanmaya başvurmak zorunda bırakılmaması için, insan haklarının hukuk düzeni ile korunması gerektiğini,

Uluslar arasında dostça ilişkiler geliştirmeyi özendirmenin temel olduğunu,

Birleşmiş Milletler halklarının Birleşmiş Milletler Andlaşması´nda temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerine, erkeklerle kadınların hak eşitliğine olan inancını yeniden belirttiğini ve daha geniş bir özgürlük içinde toplumsal gelişme ve daha iyi bir yaşam düzeyi sağlamaya karar vermiş olduğunu,

Üye devletlerin Birleşmiş Milletler’le işbirliği içinde, insan haklarının, temel özgürlüklerin evrensel olarak saygı görüp gözetilmesini sağlamayı yükümlendiklerini,

Bu hak ve özgürlükler konusunda ortak bir anlayış oluşturmanın, bu yükümlülüğün tam olarak gerçekleşmesi için büyük önem taşıdığını göz önüne alarak,

Genel Kurul,

Toplumun her bireyi ve her organının bu bildirgeyi sürekli göz önünde bulundurarak eğitim ve öğretim yoluyla bu hak ve özgürlüklere saygıyı geliştirmeye ve ulusal ve uluslararası geliştirici önlemlerle gerek üye devlet halkları gerekse bu devletlerin yargı yetkisi içindeki ülkelerin halkları arasında bu hak ve özgürlüklerin evrensel ve etkin biçimde tanınıp gözetilmesini sağlamaya çaba göstermeleri amacıyla tüm halklar ve uluslar için bir ortak başarı ölçüsü olarak bu İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi´ ni ilan eder.

Madde 1

Her insan özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğar. Akıl ve vicdanla donatılmış olup birbirine karşı kardeşlik anlayışıyla davranır.

Madde 2

Herkes; ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka bir görüş, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğuş ya da benzeri başka bir statü gibi herhangi bir ayrım gözetilmeksizin bu bildirgede öne sürülen tüm hak ve özgürlüklere sahiptir.

Ayrıca ister bağımsız olsun ister vesayet altında ya da kendi kendini yönetmeyen bir ülke olsun, ister başka bir egemenlik sınırlaması altında bulunsun, bir kimsenin uyruğunda bulunduğu ülke ya da alanın siyasal , hukuksal ya da uluslararası statüsüne dayanılarak hiçbir ayrım gözetilemez.

Madde 3

Herkesin yaşama ve kişi özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır.

Madde 4

Kimse, kölelik ya da kulluk altında tutulamaz; kölelik ve köle ticareti her türüyle yasaktır.

Madde 5

Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da aşağılayıcı davranış ya da ceza uygulanamaz.

Madde 6

Herkesin nerede olursa olsun yasa önünde kişi olarak tanınma hakkı vardır.

Madde 7

Herkes yasa önünde eşittir ve herkesin ayrım gözetilmeksizin yasa tarafından eşit korunmaya hakkı vardır. Herkes, bu bildirgeye aykırı herhangi bir ayrımcılığa ve ayrımcılık kışkırtıcılığına karşı eşit korunma hakkına sahiptir.

Madde 8

Herkesin anayasa ya da yasa ile tanınmış temel haklarını çiğneyen eylemlere karşı yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargı yoluna başvurma hakkı vardır.

Madde 9

Hiçkimse, keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve sürgün edilemez.

Madde 10

Herkesin, hak ve yükümlülükleri belirlenirken ve kendisine herhangi bir suç yüklenirken tam bir eşitlikle bağımsız ve yansız bir mahkeme tarafından hakça ve açık yargılanmaya hakkı vardır.

Madde 11

1. Kendisine suç yüklenen herkesin savunması için gerekli olan tüm güvencelerin tanındığı açık bir yargılanma yoluyla yasaya göre suçluluğu kanıtlanana değin suçsuz sayılma hakkı vardır.

2. Hiç kimse işlendiği sırada ulusal ya da uluslararası hukuka göre bir suç oluşturmayan herhangi bir eylem ya da kusurdan dolayı suçlu sayılamaz. Kimseye suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.

Madde 12

Kimsenin özel yaşamı, ailesi, konutu ya da haberleşmesine keyfi olarak karışılamaz, şeref ve adına saldırılamaz. Herkesin, bu gibi karışma ve saldırılara karşı yasa tarafından korunma hakkı vardır.

Madde 13

1. Herkesin bir devletin sınırları içinde yer değiştirme ve oturma özgürlüğüne hakkı vardır.

2. Herkes, kendi ülkesi de dahil, herhangi bir ülkeden ayrılma ve ülkesine dönme hakkına sahiptir.

Madde 14

1. Herkesin, zulüm altında başka ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır.

2. Gerçekten siyasal nitelik taşımayan suçlardan ya da Birleşmiş Milletlerin amaç ve ilkelerine aykırı eylemlerden doğan kovuşturma durumunda bu haktan yararlanılamaz.

Madde 15

1. Herkesin bir uyrukluğa hakkı vardır.

2. Kimse keyfi olarak uyrukluktan yoksun bırakılamaz. Kimsenin uyrukluğunu değiştirme hakkı yadsınamaz.

Madde 16

1. Yetişkin erkeklerle kadınların, ırk, uyrukluk ya da din bakımından herhangi bir sınırlama yapılmaksızın evlenme ve aile kurmaya hakkı vardır. Evlenirken evlilik sırasında ve evliliğin bozulmasına ilişkin hakları eşittir.

2. Evlilik, ancak istekli eşlerin özgür ve tam oluruyla yapılır.

3. Aile, toplumun doğal ve temel birimidir ve toplum ve devlet tarafından korunur.

Madde 17

1. Herkesin, tek başına ya da başkaları ile birlikte, mülkiyet hakkı vardır.

2. Kimse keyfi olarak mülkiyetinden yoksun bırakılamaz.

Madde 18

Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, din ya da inancını değiştirme özgürlüğünü ve din ya da inancını, tek başına ya da topluca ve açık ya da özel olarak öğretme, uygulama, ibadet ve gözetim yoluyla açıklama özgürlüğünü içerir.

Madde 19

Herkesin görüş ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, karışmasız görüş edinme ve hangi yoldan ve hangi ülkede olursa olsun bilgi ve düşünceleri arama, alma ve yayma özgürlüğünü içerir.

Madde 20

1.Herkes, barışçı toplanma, dernek kurma hakkına sahiptir.

2.Hiç kimse, bir derneğe girmeye zorlanamaz.

Madde 21

1.Herkes, doğrudan ya da özgürce seçilmiş temsilciler aracılığıyla ülkesinin yönetimine katılma hakkına sahiptir.

2.Herkesin, ülkesindeki kamu hizmetlerine eşit girme hakkı vardır.

3.Halkın istemi, yönetim otoritesinin temelidir. Bu istem, genel ve eşit, gizli ve özgür oya dayalı dönemsel ve gerçek seçimlerle belirtilir.

Madde 22

Herkesin bir toplum üyesi olarak, toplumsal güvenliğe hakkı vardır. Ulusal çabalarla ve uluslararası işbirliği yoluyla ve her devletin örgüt ve kaynaklarına göre herkes onur ve kişiliğinin özgür gelişmesinin ayrılmaz bir ögesi olarak ekonomik, toplumsal ve kültürel haklarının gerçekleşmesi hakkına sahiptir.

Madde 23

1. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır.

2. Herkesin herhangi bir ayrım gözetilmeksizin eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır.

3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gereğinde başka toplumsal korunma yollarıyla desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır.

4. Herkesin çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.

Madde 24

Herkesin, iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve ücretli dönemsel tatiller dahil, dinlenme ve boş zamana hakkı vardır.

Madde 25

1. Herkesin, kendisi ve ailesinin sağlık ve gönenci için beslenme, giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır. Herkes; işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ve kendi denetiminin dışındaki koşullardan doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkına sahiptir.

2. Analar ve çocukların özel bakım ve yardım hakları vardır. Tüm çocuklar, evlilik içi ya da evlilik dışı doğmuş olmalarına bakılmaksızın aynı toplumsal korumadan yararlanır.

Madde 26

1. Herkes, eğitim hakkına sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim aşamasında parasızdır. İlköğretim zorunludur. Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır. Yüksek öğrenim yeteneğe göre herkese eşit olarak sağlanır.

2. Eğitim, insan kişiliğini tam geliştirmeye ve insan haklarına ve temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. Eğitim, tüm uluslar, ırklar ve dinsel gruplar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışı koruma yolundaki etkinliklerini daha da geliştirmelidir.

3. Ana- Babalar, çocuklarına verilecek eğitimi seçmede öncelikli hak sahibidir.

Madde 27

1. Herkes, topluluğun kültürel yaşamına özgürce katılma, sanattan yararlanma ve bilimsel gelişmeye katılarak yararlarını paylaşma hakkına sahiptir.

2. Herkesin yaratıcısı olduğu bilim, yazım ve sanat ürünlerinden doğan manevi ve maddi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır.

Madde 28

Herkesin bu Bildirge´ de ileri sürülen hak ve özgürlüklerin tam olarak gerçekleşeceği bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır.

Madde 29

1. Herkesin, kişiliğinin özgürce ve tam gelişmesine olanak veren topluluğa karşı ödevleri vardır.

2. Herkes, hak ve özgürlüklerini kullanırken, ancak başkalarının hak ve özgürlüklerinin tanınması ve bunlara saygı gösterilmesinin sağlanması ve demokratik bir toplumda genel ahlak ve kamu düzeni ile genel gönenç gereklerinin karşılanması amacıyla yasa ile belirlenmiş sınırlamalara bağlı olabilir.

3. Bu hak ve özgürlükler, hiçbir koşulda Birleşmiş Milletler’in amaç ve ilkelerine aykırı olarak kullanılamaz.

Madde 30

Bu bildirgenin hiçbir hükmü, herhangi bir devlet, grup ya da kişiye burada ileri sürülen hak ve özgürlüklerden herhangi birinin yok edilmesini amaçlayan herhangi bir etkinlikte ve eylemde bulunma hakkını verir biçimde yorumlanamaz.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Basitleştirilmiş Versiyonu
Önsözün Özeti

Genel kurul insanlık ailesinin tüm üyelerinde bulunan onuru ve onların eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu, insan haklarının hukuk düzeyinde korunması gerektiğini, uluslar arasında dostça ilişkiler geliştirmeyi özendirmenin temel bir zorunluluk olduğunu, Birleşmiş Milletler haklarının temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerine, erkeklerle kadınların eşitliğine olan inançlarını bir kere daha belirttiklerini ve sosyal gelişmeyi sağlamaya, daha iyi yaşam düzeyi oluşturmaya karar vermiş olduğunu ve ortak bir anlayış oluşturmanın önemini göz önüne alır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Özeti

1. Bütün insanlar özgürdür ve hepimize eşit davranılmalıdır.
2. Herkes ırk, renk, cinsiyet, dil, din, gibi ayrımlar gözetmeksizin eşittir
3. Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır.
4. Ne bir kimsenin seni kölelik veya kulluk altında bulundurma hakkı, ne de senin bir başkasını kölelik veya kulluk altında bulundurma hakkın vardır
5. Hiç kimsenin sana işkence yapma ve incitme hakkı yoktur.
6. Herkesin hukuk önünde eşit muamele görme hakkı vardır.
7. Herkes yasa önünde eşittir ve ayrım gözetilmeksizin herkese eşit uygulanmalıdır.
8. Herkesin, hakları çiğnendiği zaman yasal yardım istemeye hakkı vardır.
9. Hiç kimsenin seni haksız yere hapsetmeye ve ülkenden sürgün etmeye hakkı yoktur.
10. Herkesin adil bir mahkemede halka açık biçimde yargılanma hakkı vardır.
11. Suçu ispatlanmadıkça herkes suçsuzdur.
12. Birisi tarafından zarar verirse, herkesin yardım isteme hakkı vardır fakat iyi bir nedeni olmadan kimse evinize giremez, mektuplarını açamaz veya sizi veya ailenizi rahatsız edemez.
13. Herkesin istediği gibi seyahat etme hakkı vardır.
14. Herkesin zulüm altındaysa ve zulüm tehlikesi altındaysa başka ülkelere sığınma ve korunma isteme hakkı vardır
15. Herkesin bir yurttaşlığa hakkı vardır. Eğer isterseniz, hiç kimse sizin başka bir ülke vatandaşı olmanızı engelleyemez.
16. Herkesin evlenme ve aile sahibi olma hakkı vardır.
17. Herkesin mal ve mülk edinme hakkı vardır.
18. Herkesin kendi dinini uygulama ve ibadet etme ve isterse dinini değiştirme hakkı vardır
19. Herkesin düşündüğünü söyleme, bilgi alıp vermeye hakkı vardır
20. Herkesin barışçıl bir biçimde, şiddet kullanmadan gösterilere katılma ve derneğe üye olma hakkı vardır
21. Herkesin ülke yönetimine katılma ve ülke yönetimini seçme hakkı vardır.
22. Herkesin sosyal güvenliğe ve becerilerini geliştirmek için olanaklara hakkı vardır.
23. Herkesin adil ücretlerle güvenli ortamlarda çalışma ve bir sendikaya üye olma hakları vardır
24. Herkesin dinlenme ve tatil yapma hakkı vardır.
25. Herkesin yeterli yaşam standardı ve hasta oldukları zaman tıbbi yardım alma hakkı vardır.
26. Herkesin okula gitme hakkı vardır.
27. Herkesin toplumun kültürel yaşamına katılma hakkı vardır.
28. Herkes bu Bildirgede öngörülen hak ve özgürlüklerin gerçekleşeceği bir toplumsal düzene saygı göstermelidir.
29. Herkes başkalarının, toplumun, kamunun haklarına saygı göstermelidir
30. Kimsenin bu bildirgede bildirilen haklardan herhangi birisini geri alma hakkı yoktur.