T.C
Y A R G I T A Y
Onbirinci Hukuk Dairesi

E. 1991/3729
K. 1992/10671
T. 20.11.1992


ÖZET : Davacının istemi, yangın nedeniyle zayi olan ticari defter ve belgeleri
için TTK.nun 68. maddesinin son fıkrası hükmü gereğince zayi belgesi
verilmesine ilişkindir. Davada SSK. ve Hazine hasım gösterildiğine göre
kararı temyize hakları vardır. İhtilafsız kaza yolu ile incelenen bu
davaların hasımsız olarak açılıp sonuçlandırılması gerekir.

(6762 s. TTK. m. 68/son-f.)

Taraflar arasındaki davadan dolayı, (Adana Üçüncü Asliye Hukuk Mahkemesi)nce
verilen 11.12.1990 tarih ve 595-971 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalılar
vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği
anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacılar vekili, müvekkillerine ait elektrik malzemesi dükkanının yanması
neticesi ticarö defterler, faturalar, vergiye esas belgelerin ve her türlü
belgelerin zayi olduğunu belirterek, bu belgelerin zayii olduğunun tesbitini
talep etmiştir.

Davalı SSK. vekili cevabında, kendilerine husumet düşmediğini, kaldı ki
yangında tesbiti istenilen belgelerin yanmış olduğunun da ispat edilemediğini
beyanla davanın reddini istemiştir.

Davalı Hazine vekili cevabında, dava konusu belgelerin yandığının ispat
edilemediği ve bu kayıtların işyerinde tutulduğu da kanıtlanmadığından,
davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, itfaiye zaptı, tanık beyanları, tesbit dosyası ve toplanan
delillere göre 10.8.1985 tarihinde davacılara ait işyerinde elektrik
kablolarında meydana gelen kontaktan dolayı yangın çıktığı, işyerindeki
vergiye esas olan kayıtlarla birlikte diğer kayıtların da yandığı, ceza
davasında davacıların beraat ettiği gerekçesiyle, davanın kabulüne,
davacıların işyerinde vergiye esas olan 1985 yılı ve daha önceki yıllara ait
muhasebede bulunmayan ve işyerinde bulunan kayıtların yandığının tesbitine
karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekilleri temyiz etmişlerdir.

Davacının istemi, yangın nedeniyle zayi olan ticari defter ve belgeleri için
TTK.nun 68. maddesinin son fıkrası hükmü gereğince zayi belgesi verilmesine
ilişkin olup mahkemece 1985 ve ondan önceki yıllara ait vergiye esas
kayıtların yangında zayi olduğuna karar verilmiştir. Davada SSK. ve Hazine
hasım gösterildiğine göre kararı temyize hakları vardır. Dairemizin kökleşmiş
kararlarına göre, ihtilafsız kaza yolu ile incelenen bu davaların hasımsız
olarak açılıp sonuçlandırılması gerekir. Ticarö defterler notere tasdik
ettirilmemişse bu defterler için zayi belgesi verilmesi istenemez. Davacı hiç
bir açıklama yapmadan ve hangi sebeple zayi olan belgelerin Maliye ve SSK.nun
ilgilendirdiğini bildirmeden bu iki Kurumu hasım gösterip dava açmıştır.
Mahkemece de zayi olduğu iddia edilen ticarö defter ve belgelerin nelerden
ibaret olduğu, hangi yılları kapsadığı, noterden tasdik edilip, edilmediği
araştırılmadığı gibi, zayi olduğu iddia edilen defter ve belgelerin Maliye ve
SSK.nu hangi nedenle ilgilendirdiğini davacıdan sorup öğrenmemiştir. O halde
açıklanan hususlar davacıdan sorulmak, gerekli araştırma ve inceleme
yapılmak, her iki davalı yönünden husumet cihetide gözönünde tutulmak
suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile
yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.

S o n u ç : Yukarıda açıklanan nedenlerle her iki davalı vekilinin temyiz
itirazlarının kabulü ile hükmün davalılar yararına (BOZULMASINA), 20.11.1992