Sayın GÜLTEN,

Öncelikle değerli görüşlerinizi, sorunun formatına uygun olarak maddeler halinde paylaşma nezaketinde bulunduğunuz için teşekkür ediyorum.

Öncelikle mükelllef ile muhasebeci arasındaki hukuki ilişkinin nitelendirilmesinin doğru şekilde yapılması gerekir. Bu amaçla, taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinde, serbest muhasebeci mali müşavir mesleği mensubu tarafından, mükelleften alınan ücret karşılığında sunulan hizmetin yani elektronik ortama veri girme sürecini değerlendirilmesi yerinde olacaktır.

Elektronik ortama veri girecek meslek mensubu muhasebecinin öncelikli görevi, mükellefin beyanlarının, vergi kanunlarında öngörülmüş soyut hukuk normlarına uyarlanması (tipleştirme) yani soyut hukuk normunun somut olaya uygunluğunun tespit edilmesidir.
yapılması gereken ikinci işlem, beyanların doğruluğunun yani beyanların VUK'de öngörülmüş şekil şartlarını taşıyan mükellefin yasal defterlerinde yer alan kayıtlarla uyumlu olup olmadığının denetlenmesidir.
Üçüncü olarak yapılması gereken şey ise ve mükellefin yasal defterşnde yer alan kayıtlarını tevsik etmek üzere alınması saklanması ve beyan edilmesi zorunlu VUK'de öngörülmüş şekil şartlarını taşıyan fatura ve diğer ispat edici belgelerin varlığının ve kayıtların bu belgelerde yer alan verilerle uyumlu bulunduğunun doğrulanmasıdır.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin beyannamelerinin verilmesi sürecini çok kaba hatları ile ele alalım. Bu halde meslek mensubu muhasebeci, elektronik ortama veri girmezden önce girdiği bu verilere ilişkin bir şekli doğrulama denetimi yapmaktadır. Öncelikle kurum kazancına giren bir kazanç ve iradın bulunup doğup doğmadığı ve ardından kurum kazancına giren kazanç ve iratların yasa da öngörülen istisna ve muafiyet hallerinin kapsamına girip girmediği tespit edilmektedir. Ardından meslek mensubu muhasebeci, mükellefin beyanlarının VUK'na uygun olarak tasdik edilerek usulüne uygun şekilde tutulmuş defterlerinde yer alan kayıtlara uygun bulunup bulunmadığını denetlemektedir. Bundan sonra yapılacak iş, mükellefin yasal defterlerine kaydı yapılan hususların, VUK'na göre düzenlenmesi, alınması, saklanması ve ibrazı zorunlu tutulan ispat edici belgelere dayandırılıp dayandırılmadığını ve bu belgelerin VUK'de tanımlanmış şekil şartlarına haiz olup olmadığını denetleyecektir.
Görüldüğü üzere muhasebe meslek mensubunun elektronik ortamda verilen beyannameler ile ilgili olarak yerin egetiridği hizmet salt bir kaç rakam yazıp gönder tuşuna basmakla sınırlı değildir. Muhasebe meslek mensupları, mükelleflerin beyanlarında yer alan verilerin şekli ve sınırlı bir denetimini yapmaktadır.

Meslek mensupları elektronik ortam iş takipçisi olmayıp kamu görevci yürüten tasdik makamı işlevi görmektedirler. Bu bağlamda mükellef ile muhasebeci arasında temsil sözleşmesi bulunduğundan söz etmek sorunu kavramamız açısından yetersiz kalmaktadır.

Saygılarımla.