TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANAYASA MAHKEMESİ



BİRİNCİ BÖLÜM



KARAR



MEHMET ALİ AYHAN BAŞVURUSU

(Başvuru Numarası: 2013/7336)



Karar Tarihi: 18/11/2015


BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR



Başkan
:
Burhan ÜSTÜN
Üyeler
:
Serruh KALELİ


Nuri NECİPOĞLU


Hasan Tahsin GÖKCAN


Rıdvan GÜLEÇ
Raportör
:
Okan TAŞDELEN
Başvurucu
:
Mehmet Ali AYHAN


I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) verdiği ihlal kararına rağmen yargılamanın yenilenmesi talebinin kabul edilmemesinin adil yargılanma hakkını ihlal ettiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru, 19/9/2013 tarihinde Edirne Cumhuriyet Başsavcılığı vasıtasıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvurunun Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. Birinci Bölüm Üçüncü Komisyonunca 23/1/2014 tarihinde, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru dilekçesi ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve UYAP aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde ilgili olaylar özetle şöyledir:

A. Başvuruya Konu Olaylar

5. Başvurucu, İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin E.1993/251 ve K.2004/34 sayılı dosyasında anayasal düzeni cebren ortadan kaldırmaya teşebbüs suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiştir.

6. Başvurucu, belirtilen yargılamaya konu olaylara ilişkin olarak AİHM'e başvurmuştur. AİHM 3/11/2009 tarihli ve 20406/05 numaralı kararı ile gözaltında avukat yardımından faydalandırılmaması ve yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle başvurucunun adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmetmiştir.

7. Başvurucu, AİHM'in söz konusu ihlal kararına dayanarak yeniden yargılanma talebinde bulunmuştur.

8. İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin (4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 250. maddesi ile görevli) 29/9/2011 tarihli ek kararı ile başvurucunun talebi temyiz yolu açık olmak üzere reddedilmiştir.

9. Yargıtay 9. Ceza Dairesi 20/3/2013 tarihli ve E.2012/3962, K.2013/4304 sayılı ilamı ile verilen kararın bir hüküm olmadığını ve talebin esassız olması nedeniyle reddi mahiyetinde olduğunu belirterek itiraz incelemesi yapılmak üzere dosyayı iade etmiştir.

10. Başvurucunun itirazını inceleyen İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi 9/7/2013 tarihli ve 2013/333 Değişik İş sayılı kararıyla yeniden yargılama talebinin itiraz yoluna tabi olacak biçimde reddi kararını kaldırmıştır. Mahkeme, Yargıtay denetimine izin verecek bir hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle dosyayı İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesine göndermiştir.

11. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesinin kararı, duruşma günüyle birlikte başvurucuya 22/8/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.

12. Başvurucu 19/9/2013 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. Başvuru Sonrası Gelişmeler

13. Başvurunun yapılmasından sonra gerçekleşen işlemlere ilişkin başvurucu tarafından herhangi bir bilgi sunulmamış olmakla birlikte UYAP üzerinden aşağıdaki bilgilere ulaşılmıştır:

14. İtiraz üzerine verilen karar sonrasında başvurucunun yeniden yargılama talebi İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin E.2013/94 sayılı dosyasına kaydedilmiştir. Mahkeme 10/10/2013 ile 28/1/2014 tarihleri arasında üç duruşma yapmıştır.

15. Özel yetkili mahkemelerin kaldırılması üzerine İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi 7/3/2014 tarihinde dosyanın görevli Mahkemeye gönderilmesine karar vermiştir.

16. Dosya, İstanbul 19. Ağır Ceza Mahkemesine devredilmiş ve 2014/173 esas numarası almıştır. Mahkemenin 15/7/2014 tarihinde duruşma yapılmasına karar verdiği fakat dosyanın sonraki bir tarihte başka bir mahkemeye devredildiği anlaşılmaktadır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

17. Mahkemenin 18/11/2015 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 19/9/2013 tarihli ve 2013/7336 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

18. Başvurucu, AİHM'in kararına uyulmasının zorunluluk olduğunu, İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin ve Yargıtay 9. Ceza Dairesinin verdiği kararlar sonucunda adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüş ve yeniden yargılama yolunun açılmasını talep etmiştir.

B. Değerlendirme

19. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:

"... Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır."

20. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru hakkı" kenar başlıklı 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

"(2) İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir."

21. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrası ile 6216 sayılı Kanun'un 45. maddesinin (2) numaralı fıkrasında, bireysel başvuruda bulunulmadan önce ihlal iddiasının dayanağı olan işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş olan idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının tüketilmiş olması gerektiği belirtilmiştir. Temel hak ihlallerini öncelikle derece mahkemelerinin gidermekle yükümlü olması, kanun yollarının tüketilmesi koşulunu zorunlu kılar (Necati Gündüz ve Recep Gündüz, B. No: 2012/1027, 12/2/2013, §§ 19, 20).

22. Başvurucu, AİHM tarafından verilmiş ihlal kararına dayanarak yaptığı yeniden yargılama talebinin Mahkemelerce kabul edilmemesinin adil yargılanma hakkına aykırı olduğunu iddia etmektedir. Somut olayda başvurucu, İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesinin yeniden yargılama talebinin reddi kararını, itiraz üzerine kaldırmasının ardından ve İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin davayı ele almaya başlamasının öncesinde bireysel başvuruda bulunmuştur (bkz. §§ 9-13). Mahkeme, itiraz Mahkemesinin kararının ardından duruşma açmış; yetkisinin kaldırılmasının ardından ise davayı görevli Mahkemeye devretmiştir. Dolayısıyla başvurucunun yeniden yargılama talebi nihai olarak karara bağlanmış değildir.

23. Kanunda öngörülmüş yargısal başvuru yollarının tamamı tüketilmeden bireysel başvuru bireysel başvuru yapıldığı anlaşıldığından başvurunun, başvuru yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına

18/11/2015 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.


Başkan
Burhan ÜSTÜN
Üye
Serruh KALELİ
Üye
Nuri NECİPOĞLU






Üye
Hasan Tahsin GÖKCAN
Üye
Rıdvan GÜLEÇ