URFADA

ÇOCUK VE

HUKUK




Urfa bir şehrimiz. Resmi adı Şanlıurfa ama şan meselesi tarihi bir değeri yansıtıyor ancak. Diğer konular bir tarafa çocuk açısından baktığımızda Urfa’da şanlı bir durum yok maalesef. Tespitlerimi sizinle paylaşmaktan zevk duymuyorum ama işte Urfa şehrimizde durumlar aynen aşağıdaki gibi.



Urfa’da yoksulluk nedeniyle çok çocuklu aileler tek bir odada yaşıyorlar ve cinsel istismar çok yaygın. Olguların çoğunda cerrahi girişim gerekiyor. Hastanelere yansıyan olgularda üç yaşında çocuklar var. Çoğu koma halinde hastaneye getiriliyor. Daha evvel de yazmıştım ya; sıkı bir travma yoksa ortada zaten çocuklar hastaneye getirilmiyorlar. Üstleri örtülüyor cinsel istismarın. İstismar çoğunlukla aile içinden geliyor. İstismarcı (suçu işleyen) küçük erkek kardeş olarak anlatılsa da sağlık personelinin bundan ciddi şüpheleri var. Küçük kardeş ceza almadan nasılsa kurtuluyor ya. Yurttaş kendi işine gelen kanunları bilmek konusunda uzman bir bilince sahip de nedense hukukun üstünlüğünü tanımaktan pek bir haberdar değil Urfa’da.



Urfa’da gerek yetişkinler gerekse çocuklar arasında madde bağımlılığı yaygın. Çocuklar tiner, bali ve esrar kullanıyorlar. Emniyete intikal etmiş 82 madde bağımlısı çocuk var. Bunlar Urfa dışına tedaviye yollanabiliyorlar ancak sonuç almak pek mümkün değil. Emniyet’in bildirisine göre çocuklardan sadece 18 tanesi aktif olarak madde bağımlısı ancak diğer uzmanlar bu sayıdan daha fazla çocuğu sokakta gördüklerini yineliyorlar. Urfa’da madde bağımlılığı tedavi merkezinde sadece dört yatak var. Urfa’da çocuk psikiyatristi yok.



Urfa’da okullu çocuklar sınav kağıtlarına POLAT ismini yazıyorlar, özentiyle. Başarı oranları çok düşük ve bu durum çocukları agresif yapıyor. Çocuklar arasında şiddet pek yaygın değil çünkü çocukların sözlü atışmaları derhal aşiret savaşlarına dönüyor. Aşiretler okul basıyor.



Kız çocuklar Urfa’da çocuk anneler olarak kullanılıyorlar. Kardeşlere bakmak, ev işleri yapmak, tarlalarda çalışmak bu çocukların görevi. Annesi babası tarlada çalıştığı için bu durumda olan çocuklar var ancak çoğunlukla anne-baba çalışma isteksiz oldukları için çocuklar çalıştırılıyor. Gerçek anneler kapı kapı komşuculuk oynuyorlar ve yemekleri fırınlara yollayıp pişirttiriyorlar. Çocuk anneler çalışmakta. Bu sebeple okula yollanmayanların sayısı fazla.



Eğitim Urfa’da ciddi sorun. ‘Haydi Kızlar Okula’ kampanyası nedeniyle uzmanlar çok tarla gezmişler ama ana-babalardan “para verin çocuğu okula yollayalım” cevaplarını almışlar. Durum raporlanmış ilgililere ancak sonuç yok. Para almak için çocuğu okula bilinçli olarak yollamayan aileler yaygın. Hatta gidip sivil toplum örgütlerini tehdit ediyorlar; para vermezseniz çocuğu okuldan alırım ha... Halk Urfa’da paraya odaklanmış ama parayla ne yapacaklarını, parayı nasıl harcayacaklarını da bilmiyorlar.



Urfa’da çocukların kimlikleri yok, resmi nikahları yok. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Urfa Şubesi toplu nikahlar düzenliyor, çocuklara kimlik çıkartmakla uğraşıyor. Sağolsunlar.



Fakirler okula gitmez zihniyeti çok yaygın. Köyde okul olmasına rağmen aileler bu zihniyetle çocuklarını okula yollamıyorlar. Bir şekilde ikna edilseler ya da zorlansalar bile çocuk okula yollanmaya başladıktan kısa süre sonra okuldan yeniden alınıyor.



Fiziksel istismar; özellikle dayak çok yaygın. Urfa’da dayak yemeyen çocuk yok. Urfa’da ensest çok yaygın. Olgular sadece kız çocuklar değil erkek çocuklara yönelik istismarın da yaygın olduğunu gösteriyor. İstismar mağduru olanlar çoğunlukla öldürülüyor. Uzmanlar kız çocuklarda intiharın yaygın olduğuna dikkat çekiyorlar ama Devlet Hastanesine gelen intihar vakaları 2005 yılında sadece iki adet. Bu nasıl mümkün, düşünelim bakalım. Kimliksiz çocuklar ortadan çabuk mu kaybedilebiliyor acaba?



Maddi durumu iyi olanlar arasında da ensestin yaygın olduğundan bahsediliyor. Ensest kabul görüyor toplum vicdanında. Çocuğu okula yollamama nedenlerinden biri de ensestin saklanmaya çalışılması. Feodal yapı nedeniyle çocuğa karşı işlenen suçlardan bahsetmek kimsenin haddi olamıyor. Suçların üstü örtülü, failleri cezasız kalıyor.



Özellikle kız çocuklar nasılsa çalışmayacakları için okula yollanmıyor. Kızların çalışması ayıp, namussuzluk. Aile-içi şiddet üst safhada.



Çocuklarla ebeveynler arasında iletişim sıfır noktasında. Hayatında babası tarafından “nasılsın” diye keyfiyeti sorulmamış çocuk sayısı hiç de az değil. Bu diyalogsuzluk ensesti körüklüyor. Aile fertleri birbirlerine yabancılar.



Urfa’da çocukların hedefi yok. Amaçsızlar, yönsüzler. Böyle gelmişler, öyle gidiyorlar. Kendilerine yapılanları taklit ederek yaşayacaklar. Evden kaçan çocuk sayısında artış var. Özellikle kız çocuklar gördükleri baskı ve korku nedeniyle büyük şehirlere kaçıp fuhuş sektörüne dalıyorlar. Kızın evden kaçması namussuzluk. Bu çocuklar yakalanıp öldürülüyorlar. Devlet’in sığınma evleri bu yüzden kapatılmış. Aile, evleri ve kurumları basıyor. Hukuk lafı ortada yok. 2005’de evden kaçan 11 kız Sosyal Hizmetler’e sığınmış ama bu çocukları yurtta barındırmak mümkün olmuyor. Aileler yurdu basıveriyorlar. Polis müdahalesi yetersiz kalıyor ve jandarmadan yardım alınıyor.



Aynı yılda buluntu bebek sayısı on. Bu bebekler gayrı meşru ilişki ya da ensest neticesi doğan, bir veya iki günlükken cami avlusuna bırakılan bebekler. Bu sayının gerçekliği şüpheli çünkü böyle doğan bebekler çoğunlukla öldürülüyor.



Devlet’e karşı duruşun yaygın olduğu Urfa’da çocuk olmak çok zor. Sosyal yoksunluk üst safhada. Her olumsuzluğun sebebi maddi olmasa da çocukların ekonomik olarak sömürüldükleri aşikar. Bu sistemi sabitlemek için aileler çocuklarına aşırı baskı ve şiddet uyguluyorlar. Ebeveynler için çocuğun duygusal değeri yok, çocuğa sevgi beslemiyorlar. Buna rağmen Urfa’da sadece beş adet Sosyal Hizmet kurumu ve buralarda çalışan dokuz adet sosyal hizmet uzmanı var. Sivil toplum az ve var olanlar yetersiz.



Herkes uyuyor mu? Çocukluğumda anne annem, “uyu artık tilki bayılması yapma” derdi. Tilki bayılması modunda Şanlıurfa’yı seyretmeye devam mı edeceğiz? Urfa’da neden hukuk başarılamıyor? Bu feodal yapıyı beslemeye devam mı edeceğiz?



Kaynak Gösterimi : Tanzer GEZER, URFA’DA ÇOCUK VE HUKUK, www.0-18.org Vurursan Kırılır - 064, 2006
------------------