Sn.avceylanpala,

Öncelikle ilginiz ve verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim.

1. "Ancak satılan malın ayıbı tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz."

Bu tümce, adı geçen firmanın işletim sistemi ürünlerinde sık sık karşı karşıya kaldığımız bir duruma işaret etmektedir. Sürekli ağa bağlı çalıştığımız günümüz dünyasında, ilgili firma işletim sistemi bileşenlerini sürekli güncellemektedir. Neyi, niçin güncellediğini izleyen yoktur. Çoğu zaman bu güncellemeler bir ayıbı örtmekle ilgilidir. Aksi takdirde, satılmış olan bir ürünün hababam güncellenmesine gerek olmamalıydı. Yani, bunu 'hile ile gizlenme' tümleci çerçevesinde değerlendirmek gerekir. Çoğu zaman bu güncellemeler 'güvenlik güncellemesi' adı altında, sanki tüketiciye kıyak yapılıyormuş gibi sunulsa da, gerçek nedenin bir ilerlemeyi eklemek mi, yoksa bir ayıbı örtmek mi olduğu bilinmediği gibi, birincisinin ardında ikincisinin de beraberinde yapılıp yapılmadığı da bir muamma olarak kalmaktadır.

2. "... ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın TÜKETİCİYE TESLİM TARİHİNDEN İTİBAREN iki yıllık zamanaşımına tabidir."

Dendiğine göre, bütün zamanların hesabının teslim tarihine göre yapıldığı anlaşılmaktadır. Halbuki, önceki iletide verdiğim bağlantılardan da anlaşılacağı üzere, firma ürünün İLK HALİNİ PİYASAYA SÜRÜŞ TARİHİNİ esas almaktadır. Bunu daha açık anlatmak için örneklemekte yarar var. Diyelim ben bugün gittim XP yüklü bir bilgisayar aldım. Firmaya göre, bana karşı yükümlülükleri 2002 yılından başlamaktadır. Sözünü ettiği desteklerden kağıt üzerinde yararlanmakla yükümlü değilim. Fakat, onların bilgisayarıma ne getirip getirmeyeceği konusunda da bir fikrim olamaz. Aldığım tarihteki durumu neyse, ona göre haklarım olması gerekirken, firma 2002 yılındaki taahhütleriyle bağlı olduğunu ilan etmektedir. Alınan işletim sistemi değil 3 ay, 3 gün bile güncelleme gereği duyulmaksızın güvenli olarak çalıştırılabilir değildir. Satış koşulları arasında bulunmamakla birlikte, eğer ağa bağlıysam, en geç 2 günde bir güncelleme istemektedir. Bu durumda, aynı malı alan, ama ağa hiç bağlanmayan tüketicinin durumu ne olmaktadır? Benim güncellemeye tabi tutulduğumu öğrendiği anda malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi, veya ayıp oranında bedel indirimi, ya da ücretsiz onarım isteme haklarını kullanabilecek midir? Nasıl?

3. "Ayıplı malın neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık zamanaşımına tabidir."

Soru; güncelleme yapmayı veya yapılabilir ortam sağlamayı zorunlu kılmayan ama yapılmazsa güvenlik açığı doğabileceğini de yazılı olarak bildirmeyen firma, ağda güvenlik açığı nedeniyle tüketicinin başına gelecek işlerden dolayı 3 yıl süren sorumluluğundan nasıl kurtulacaktır? Bu da malın teslim tarihinden itibaren olduğuna göre; bugün aldığım bilgisayarın içindeki 2002 tarihli malın güvenlik açıklarından kim sorumlu olacaktır?

4. "Bu talepler zarara sebep olan malın piyasaya sürüldüğü günden başlayarak on yıl sonra ortadan kalkar."

Tümcesiyle ilgili firmanın 10 yıllık yükümlülük ilanı uyumlu gibi görünmekle birlikte; firma:

a) ilk 5 yıl ile ikinci 5 yılı farklı değerlendirmekte
b) arada yaptığı güncellemeleri hesaba katmamaktadır.

İlk soru; firma (a) yı yapabilir mi?

İkinci soru; (b) yüzünden, malın teslim tarihinin de ileriye taşındığını düşünmek gerekmez mi?

İkinci sorunun cevabı hayır ise; üçüncü soru: arada yapılan güncellemelerin kendi teslim tarihi ve buna bağlı süreleri olması gerekmez mi?

Üçüncü sorunun çözümü gerçekten çok zor; çünkü birçok güncelleme işletim sisteminin bileşenlerinin bazıları yerine yenilerinin konması biçiminde gerçekleşiyor. Yani; aslında ilk alınan ürün değiştirilmiş oluyor. Bu durumda belki de bunu 'ücretsiz onarım isteme hakkı' nın tüketiciye sorulmaksızın yerine getirilmesi olarak görmek gerekiyor. O zaman da şu sorular akla geliyor:

i. Satıcının; tüketiciye malın ayıbını açıkça bildirmeksizin, aldığı zımni bir onayla bir malı (bağıl olarak) ayıpsızıyla değiştirme hakkı var mıdır?

ii. Ücretsiz olarak ayıpsızıyla değiştirmek, satıcının o malla ilgili yükümlülüklerini yeni malın teslim tarihine göre değiştirmez mi?

Saygılarımla,