sayın ragıp,
kambiyo senedinin zamanaşımına uğramış olması halinde yapılan kambiyo senetlerine mahsus takibin şikayet yolu ile mi itiraz yolu ile mi iptal ettirileceği hususu teorik olarak tartışılabilir, anacak bu pratikte fazla önem taşımaz. Çünkü her iki talep aynı makama (İTM'ne ) ve aynı süre içinde (5 gün içinde) yapılacaktır. Bunun şekil noktasında şikayet mi yoksa itiraz mı sayılacağı tartışılabilir (ki aşağıda görüşümü yazacağım) ancak İTM ne beş gün içinde vereceğiniz çek veya bononun zamanaşımına uğramış olması nedeniyle takibin iptali talebiniz sizi amacınıza ulaştıracaktır ve bu teorik tartışmanın bu aşamada size bir yararı-zararı olmayacaktır.
Kambiyo senedine yönelik zamanaşımı iddianızın şikayet mi itiraz mı olması gerektiği konusundaki görüşüm :

İcra İflas Kanununda bu konudaki düzenlemeye bakıldığında bunun hem itiraz hem de şikayet olabileceği düşünülebilir:

ÖDEME EMRİ

MADDE 168 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) İcra müdürü senedin kambiyo senedi olduğunu ve vâdesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir. Bu ödeme emrine şunlar yazılır :

1. Takip talebindeki kayıtlar,

2. Borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödenmesi ihtarı,

3. Takibin müstenidi olan senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse, beş gün içinde mercie şikâyet etmesi lüzumu.

4. (Değişik: 3494 - 9.11.1988) Takip müstenidi kambiyo senedindeki imza kendisine ait olmadığı iddiasında ise bunu beş gün içinde açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi; aksi takdirde kambiyo senedindeki imzanın bu fasıl gereğince yapılacak icra takibinde kendisinden sâdır sayılacağı ve imzasını haksız yere inkâr ederse sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm edileceği ve merciden itirazının kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ihtarı.

5. (Değişik: 3222 - 6.6.1985) Borçlu olmadığı veya borcun itfa edildiği veya mehil verildiği veya alacağın zamanaşımına uğradığı veya yetki itirazını sebepleri ile birlikte beş gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirerek merciden itirazın kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ihtarı.



Kanun metninde koyu yazıyla belirttiiğim ifadeleri irdelersek öncelikle icra müdürü senedin kambiyo senedi vasfında olduğunu görmeden kambiyo ödeme emri gönderemez. Zamanaşımına uğramış çekin kambiyo senedi vasfını yitirdiğine dair yargıtay kararları vardır. (Aşağıda birini sundum) Bu takdirde zamanaşımına uğrayarak kambiyo senedi vasfını yitiren çek veya bono için kambiyo senetlerine mahsus takip yapılamayacağı ve icra müdürünün bu talebi reddetmesi gerektiği düşünülebilir. Ancak ben uygulamada bunun hep tersini gördüm, yani icra müdürleri zamanaşımını dikkate almadan kambiyo takiplerini kabul etmektedirler. (farklı uygulama yapan da olabililr, gördüğümü söylüyorum)

Yina yukarıdaki maddenin 5. bendindeki ifadede geçen "alacağın zamanaşımına uğraması" itirazını kambiyo senedine ilişkin zamanaşımı olarak kabul edersek bunun itiraz yoluyla ileri sürüleceği düşünülür. Bence buradaki zamanaşımı ifadesini senede ilişkin zamanaşımı olarak anlamak gerekir. Çünkü İTM'de asıl alacakla ilgili bir inceleme zaten yapılamaz ve asıl alacağa ilişkin zamanaşımı da ele alınamaz, o halde bu senede ilişkin zamanaşımı olmalıdır. Buradaki zamanaşımı ifadesi de böyle anlaşılmalıdır. Bu takdirde uygulamadaki mantık da ortaya çıkar. Evet senetteki zamanaşımını icra müdürü resen nazara alamayacak ve kambiyo takibini kabul edecektir. Alacaklı buna itirazda bulunursa icra tetkik mercii zamanaşımı nedeniyle takibi iptal edecektir.

Saygılarımla.