RUMELİİ ŞARKİ VİLAYETİNDE 8220 AVUKAT

14 Şubat 1882 de Rumeli vilayetinde yayınlanan bir emirname ile Osmanlı Devleti’nde ilk defa Avukat ismi kullanılmış, ancak yargılamada dava vekilleri ve avukatlar bir mesleki ayrıma tabi tutulmamışlardır. Emirname sonrası yapılan düzenlemede, Avukatlık mesleği “Avukat Fenni” olarak geçmiştir. Yapılan Yasal Düzenlemenin Osmanlı Devletinde savunma mesleği alanında o ana kadar yapılan en çağdaş ve en kapsamlı düzenleme olduğu söylenebilir. Düzenlemede “ Bu Yasa, Dava Vekilleri Hakkında Rumelii Şarkiye Mahsus Kanunu Vilayette kullanılır” Denilmiştir.

Yasanın 1. Maddesinde özgün olarak şöyle denilmektedir.
“Rumelii Şarki Dahilindeki muhakematın birisi de tarafeynin menafiini muhafaza ve vikaye etmekle müteveggil olan ve avukat sıfatında bulunan kimselerin iş bu ahkamını tamamiyle infaz ve icra eylemeleri lazım gelir.”

Avukat olabilmek belli başlı aranan koşullar ;
“21 yaşında olmak,
Yüz kızartıcı yada başka bir suçtan mahkum olmamak,
Hükümette memur olarak bulunmamak,
Avukatlık Fenni için gerekli ruhsata sahip olmak,
Yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmak” şeklinde sıralanmıştır.

Emirname ile belirlenen Yasal Düzenlemede ayrıca meslek kuralları ana hatlarıyla sayılmıştır. Bu kuralların başlıcaları;
a. Avukat meslek sırrını gizli tutmaya mecburdur.
b. Evvelce bir tarafın davasını almış Avukat, diğer tarafa danışmanlık yapamaz ve savunmasını alamaz.
c. Önceleri, bir uyuşmazlıkta savcı ve yargıç olarak görev alanlar, o dava ile ilgili Avukatlık yapamazlar, tarafların savunmasını alamazlar.
d. Avukat, dosyalarını üç yıl boyunca saklamaya zorunludur.
e. Avukat bürosunu nakletmesi halinde Adliye Müdürüne haber vermeli ve bu durum Avukat Cetveline işlenmelidir.
f. Bir Avukat aleyhine ceza davası açılır ve tutuklanırsa, tutuklanan Avukat geçici olarak meslekten men edilir. Bu karar Vilayetin diğer mahkemelerine de bildirilir.
g. Mesleğe aykırı davrananlar Sancak Mahkemesi tarafından, “Uyarı, altın akçe olarak beş bin kuruşa kadar Para Cezası, bir seneden fazla olmamak üzere Meslekten Geçice Men, ve Meslekten Men cezaları ile cezalandırılırlardı.

Meslek Kurallarına aykırılık nedeniyle bir meslek kuralını ihlal eden Avukatdan tahsil edilen para cezaları hayır kurumlarına bırakılıyordu.

Başkenti Filibe olan Rumelii Şarki Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğunun 1878 tarihli imzaladığı Berlin Kongresi Kararıyla 31 Ocak 1886 tarihinde, Bulgar Yönetimine geçmiştir. Bu emirname Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde bulunan Rumelii Şarki Vilayeti’nde yaklaşık 4 yıl uygulanabilmiştir.

Av. Adil Giray Çelik (15375)
Denizli Barosu