Sanırım “gerçekliğe” ve “açıklığa” bağlı kalmak ve nihai amaç “iyiye, doğruya, güzele” varmak olmak kaydıyla hilenin kabul edilebilirliğini öne sürebiliriz.

Kastım odur ki, “gerçekleri” saptırmadan, yani gerçeklere bağlı kalarak ve açıklığı terketmeden, yani gizliliğe sığınmadan ve kamusal yarar açısından hukuka uygunluk anlamında, iyinin, doğrunun ve güzelin hedeflendiği kanıtlanabilir ve kamu vicdanında kabul edilebilir olduktan sonra neden olmasın.

Çocukluğumuzdan beri izlediğimiz filmlerde veya okuduğumuz romanlarda veya gerçek hayatta, daima, onlar da hile yapsalar veya gereğinde cana kıysalar bile iyilık, doğruluk ve güzellik için mücadele ettiklerine inandığımız kahramanları alkışlamıyor muyuz?

Bence bu noktada önemli olan; hile yapılsa bile, hile yapıldığının üstü örtülmeden gerçeklerin ortaya konulabilmesi ve hileye başvurulmasındaki amacın ne olduğunun ve hileye niçin başvurulduğunun açıklanabilmesi de yasal anlamda meşrulaştırılarak kamu vicdanınn tatmin edilebilmesidir.

Gerçeklerin üstü örtülmesin de, varsın hukuki sonuçlara hileli yoldan da erişilebilsin. Hem, suçlu ve borçlu açısından hukuk zaten geçerli değildir ve hukuk (kurallar) sadece ona uyma arzusunda olanların önünde engel teşkil edebilir.

O halde, suçlular ve borçlular da bu şekilde biraz korkutulabilmeli ve bu dünyada tek akıllının sadece kendileri olduğunu zannetmekten vazgeçirtilebilmelidir. Borçluların ve suçluların, hile kullanmanın sadece kendilerine özgü bir ustalık olmadığını, toplumdaki diğer insanların da hile ve kumpas hazırlama kabiliyetlerinin esasen bulunduğunu ve iyilerin, enayi, ahmak veya aptal oldukları için değil, sadece iyiden, doğrudan ve güzelden hoşlandıkları ve hukukun üstünlüğüne inandıkları için kötülüğe başvurmak istemediklerini en demokratik, en açık ve hukuka en yakın yoldan anlayabilmeleri için de bu durum elbette hoş görülebilir.

Toplumun, gerçeklikten ve açıklıktan zerre kadar taviz verilmemesi kaydıyla, hukuka yardımcı hilelere izin vermesiyle, suçlular ve borçlular pabucun pahalı olduğunu daha bir güzel anlayacaklardır.

Muvazaadan farklı bir unsur olarak “hileyi şeriye” (yasalara uydurularak hile yapılması) benzeri bir uygulamanın “gerçeklik” ve “açıklık”tan asla sapılmadan, yapılan hile inkar edilmeden ve yapılan hiçbir şeyin üstü örtülüp örtbas edilmeden meşrulaştırılabilmesi halinde, sanıyorum ki toplum (kamu) bundan zarar değil yarar görecektir. Şimdilik bu kadar…