Tarafların talebine bağlı olmaksızın, hakim de bilirkişi incelemesi yapılmasına gerek duyabilir ve kendiliğinden bilirkişiye başvurma kararı verebilir.

Bu durumda, bilirkişi giderlerini hangi tarafın ödeyeceğine de karar vermelidir.

Taraf/taraflar, (bilirkişi incelemesine gerek görmez ve) bilirkişi giderlerini ödemeye yanaşmazlarsa, hakim, ileride haksız çıkan taraftan alınmak şartıyla Devlet Hazinesinden ödenmesine karar verebilir (HUMK.m.415).

Zorunlu olarak bilirkişi incelemesine başvurulduğu hallerde ise, bilirkişi giderlerinin Devlet Hazinesinden ödenmesine karar verilebilir.

Medeni usul hukukunun "taraflarca hazırlama ilkesi"nin uygulandığı davalarda, zorunlu olmadığı halde, hakim tarafından bilirkişi incelemesine karar verilmişse, bilirkişi giderlerinin taraflara (ve özellikle ispat yükü üzerinde olan tarafa) yüklenmesi gerekir.

Eğer taraflar bilirkişi giderlerini ödemezse, hakim bu durumda Devlet Hazinesinden ödenmesine karar veremez.

Zira, taraflarca hazırlama ilkesinin uygulandığı davalar kamu düzenini ilgilendirmezler ve bu davalarda hakkın ispatı taraf iradelerine bırakılmış olup, hakimin kendiliğinden gerçek durumu araştırmak yükümlülüğü yoktur.

8. HD., 05.10.1998, 913/9733: “Taraflarca hazırlama ilkesi, delilleri de kapsar. Kural olarak deliller taraflarca gösterilir. Hakim kendiliğinden delillere başvuramaz ve kendiliğinden topladığı delillere dayalı olarak hüküm veremez. Kural bu şekilde olmasına ve davacı taraf yukarıda açıklandığı şekilde tanık listesi vermiş bulunmasına rağmen mahkemece kendiliğinden dinlenen bilirkişi beyanlarına göre hüküm verilmiştir” (YKD., C.24, S.11, s.1637 vd.)

Haksız fiilden doğan tazminat davaları, taraflarca hazırlama ilkesinin uygulandığı davalara örnek gösterilebilir (KURU, 1990, s.1820).

Selamlar...