Sayın Mumcu, aşağıdakine benzer yüzlerce karar var ve "endeksin uygulanması" şeklinde geçiyor tartışma. 1 nolu başlıkta geçen endenks esas alınacak anladığımız kadarıyla. İyi çalışmalar...

T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi

Esas: 2005/2506
Karar: 2005/3057
Karar Tarihi: 24.03.2005

ÖZET : O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklandığı üzere inceleme ve araştırma yapılarak, .... tarihli sözleşmenin serbest irade ile yapılmış önceki sözleşmeden ayrı şartları içeren, rayiç ve emsale uygun, hak ve nesafeti yansıtan yeni bir sözleşme olduğunun saptanması halinde % 65'in altında gerçekleşen TEFE endeksi tam olarak yansıtılmak suretiyle dava konusu dönem kira parasının tespiti gerekir.

(6570 S. K. m. 11)

Dava: Taraflar arasındaki ilk kira sözleşmesi 01.10.1984 tarihli ve iki yıl sürelidir. Sözleşme 6570 sayılı yasanın 11. maddesi gereğince uzaya gelmiştir. Daha sonra taraflar 01.01.2003 tarihinde bir yıl süreli ikinci bir sözleşme yapmışlardır.

Davacı kira parasının "hak ve nasafete" göre tespitini talep ettiğinden, kira sözleşmelerinin ayrı şartları içerip içermediğinin, dolayısıyla 01.01.2003 günlü sözleşmenin önceki sözleşmenin devamı niteliğinde olup olmadığı, buna göre de taraflar arasında serbest iradeyle dönemin rayicine, hak ve nesafete uygun ayrı bir sözleşme yapılıp yapılmadığının araştırılması gerekir. Araştırma sonucu 01.01.2003 günlü sözleşmenin ( hak ve nasafeti yansıtan yeni bir sözleşme olduğunun ) anlaşılması halinde %65'in altında gerçekleşen TEFE endeksi tam olarak yansıtılmak suretiyle dava konusu dönem kirasının tespiti, aksi halde HAK ve NASAFETE UYGUN KİRANIN TESPİTİ gerekir.

Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.2004 gününden başlayarak aylık 900.000.000 Lira olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi ile aylık kira parasının 769.800.000 Lira olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.

Karar: Davada 1.1.2004 tarihinde başlayan dönem kira parasının tespiti istenilmiş, mahkemece istem tarihi itibariyle yeni dönem kira parasının "hak ve nasafete göre" tespiti cihetine gidilmiştir.

Taraflar arasındaki ilk kira sözleşmesi 1.10.1984 tarihli ve 2 yıl sürelidir. Sözleşme 6570 sayılı yasanın 11. maddesi gereğince uzayagelmiştir.

Yine, aynı yere ilişkin 1.1.2003 başlangıç tarihli ve 1 yıl süreli ikinci kira sözleşmesi yapıldığı tarafların beyanlarından ve dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Tarafların davaya dayanak yaptıkları 1.10.1984 ve 1.1.2003 başlangıç tarihli aynı yere ilişkin kira sözleşmelerinin ayrı şartları içerip içermediği, dolayısı ile 1.1.2003 tarihli sözleşmenin önceki sözleşmenin devamı mahiyetinde olup olmadığı, buna göre de taraflar arasında, serbest iradeyle dönemin rayicine, hak ve nesafete uygun olarak ayrı bir sözleşme yapılıp yapılmadığı araştırılmadan ve de karar yerinde tartışılmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

Bundan ayrı olarak da; 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre yeni dönem kira parasının hak ve nesafet kuralına göre tespitinde öncelikle dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmeli ve davalının eski kiracı olması nedeniyle hak ve nesafete uygun kira parası hakim tarafından saptanmalıdır. Hak ve nesafete uygun kira bedelinin bilirkişi tarafından belirlenmesi yerleşik Yargıtay uygulamalarına aykırıdır.

O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklandığı üzere inceleme ve araştırma yapılarak, 1.1.2003 tarihli sözleşmenin serbest irade ile yapılmış önceki sözleşmeden ayrı şartları içeren, rayiç ve emsale uygun, hak ve nesafeti yansıtan yeni bir sözleşme olduğunun saptanması halinde % 65'in altında gerçekleşen TEFE endeksi tam olarak yansıtılmak suretiyle dava konusu dönem kira parasının tespiti gerekir. 1.1.2003 tarihli kira sözleşmesinin önceki sözleşmenin devamı olduğunun anlaşılması halinde ise; şimdiki gibi hak ve nesafete uygun kira parasına hükmedilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç: Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 24.3.2005 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************