HD 03, E: 2005/007644, K: 2005/007978, Tarih: 14.07.2005
[*]AVUKATLIK ÜCRETİ

1136 sayılı Yasanın 4667 sayılı Yasa ile değişik 164 f/son maddesi uyarınca "Dava sonunda kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti, avukata aittir denilmektedir. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu´nun "Avukatlık Sözleşmesinin Kapsamı" başlığını taşıyan 163. madde hükmüne göre, avukatlık sözleşmesinin belli bir hukuki yardım ve meblağı yahut değeri kapsaması gerekir.

1136 sayılı Kanunun 164. maddesinde tanımlanan avukatlık ücreti ise, avukatın belirli hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder. Bu nedenle taraflar arasındaki hizmet sözleşmesinde yer alan ücret miktarı Avukatlık Kanunu 164. madde ile tayin edilemez.

Taraflar arasında yapılan hizmet sözleşmesinin bu esaslar ile birlikte Borçlar Kanunu´nun 19 ve 20. madde hükümleri de dikkate alınarak yorumlanmak ve sonucuna göre karar verilmelidir.

(1136 s. AK. m. 163, 164) (818 s. BK. m. 19, 20)

Dava dilekçesinde 1.302.162.000 lira borçlu olmadığının tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.

Davacı dilekçesinde, "sözleşmeli avukat" olarak davalı Bolu İl Özel idaresinde görev yaptığını, davalı idarenin 2002 yılı içerisinde ödenen vekalet ücretinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 311 sayılı KHK-1 maddesi ile değişik 146. maddesi ile öngörülen miktarı aşamayacağını ileri sürerek iadesini istediğini belirterek borcunun bulunmadığının tespitini istemiştir.

Davalı idare davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece; 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 164 son hükmü uyarınca dava sonunda kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yükletilecek vekalet ücretinin avukata ait olacağı, aksine sözleşme yapılamayacağı, anılan hükmün vekalet ücretine sınır getiren 657 sayılı Yasaya nazaran özel yasa olduğu neden gösterilerek, dava sonunda tarifeye göre taraflara yükletilecek vekalet ücretinin tamamının avukata ait olacağı yargısına varılarak, davanın kabulüne karar verilmiştir.

1136 sayılı Avukatlık Yasasının 4667 sayılı Yasa ile değişik md. 164 f. son uyarınca "Dava sonunda kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti, avukata aittir."

Uyuşmazlık, yukarıda anılan hükmün taraflar arasındaki sözleşmeye uygulanıp, uygulanamayacağı ve aksinin sözleşme ile kararlaştırılıp kararlaştırılamayacağı noktasındadır.

Davacı ile davalı Bolu İl Özel idaresi arasında yapılan 1.1.2001 tarihli "Hizmet Sözleşmesi" ile, davacı avukat, kurumun avukatlık hizmetlerini üstlenmiş, karşılığında her ay kendisine (brüt 190.000.000) TL. ödeneceği kararlaştırılmıştır. Yine sözleşmenin 4. maddesinde "Mahkemeler ve icra Dairelerince tahakkuk ettirilecek vekalet ücretinin ayrıca ödeneceği, ancak ödenecek vekalet ücretinin yıllık tutarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 311 sayılı KHK.nın 1. maddesi ile değişik 146. maddesinde belirtilen miktarı geçemeyeceği" koşulu yer almaktadır.

1136 sayılı Avukatlık Kanununun "Avukatlık Sözleşmesinin Kapsamı" başlığını taşıyan 163. madde hükmüne göre, Avukatlık Sözleşmesinin belli bir hukuki yardım ve meblağı yahut değeri kapsaması gerekir. Taraflar arasındaki sözleşme, avukatlık hizmeti üstlenilen bir hizmet sözleşmesi olarak düzenlenmiş, avukatlık hizmetinin karşılığı olarak her ay belli bir ücret ile birlikte 657 sayılı Kanunun hükümleri ile sınırlı olmak üzere vekalet ücreti adı altında ödeme yapılacağı kararlaştırılmıştır.

1136 sayılı Avukatlık Kanunun 164. maddede tanımlanan "Avukatlık ücreti ise avukatın (belirli) hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder."O nedenle taraflar arasındaki hizmet sözleşmesinde yer alan "ücret" miktarı Avukatlık Kanunu 164. maddesi ile tayin edilemez.

1136 sayılı Kanunun 164. maddesinde yer alan "Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa belirlenecek vekalet ücreti avukata aittir." hükmü, taraflar arasındaki sözleşmeye de uygulanabileceği bir an için kabul edilmiş olsa dahi, sözleşmenin 4. maddesinde, taraflar dava sonunda tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücretinin avukata ait olacağını, ancak bu miktarın 657 sayılı Yasa ile sınırlı olarak ödenebileceğini serbest iradeleri ile kararlaştırmışlardır. Bu hükmün geçerli olup olmadığı BK. mad 19/11-20 ye göre değerlendirilmelidir.

BK. mad. 19/11-20/1 uyarınca emredici hukuk kurallarına, ahlaka (adaba) kamu düzenine yahut kişilik haklarına aykırı olmamak koşulu ile taraflar akdin muhtevasını diledikleri gibi kararlaştırabilirler.

Anılan hükmün emredici olup olmadığı ise öncelikle metnin yazılışından düzenleme amacından anlaşılır. Genel ahlak kamu düzeni, kişilik hakları, zayıfın korunması amaçlanan hükümler emredicidir. Avukatlık Kanunu mad. 164/2. fıkrasında yer alan "yüzde yirmi beşi geçmemek üzere" üçüncü fıkrada "mal ve haklardan bir kısmının aynen avukata ait olacağı hükmünü taşıyamaz" keza "Avukatlık asgari ücret tarifesi altında vekalet ücreti kararlaştırılamaz" ifadelerine rağmen mahkemece karşı tarafa yüklenecek vekalet ücretinin avukata ait olacağına ilişkin mad. 164/f. son hükmü yasaklayıcı bir anlatım içermediği gibi bu hükmün genel ahlak, kamu düzeni kişilik hakları ve zayıfın korunması haklarına ilişkin olmadığı bu nedenle düzenleyici norm olduğu kabul edilmelidir.

Bundan ayrı 164. maddenin son fıkrasında yer alan "aksi kararlaştırılmadıkça" ifadesinin 4667 sayılı Yasa ile değiştirilen metinde yer almaması bu hükmün (164. maddenin son fıkrası (ilk) cümlesinin) aksine sözleşme yapılamayacağı sonucunu doğurmaz. Böyle bir düzenleme ile hükmün yasak -buyruk- koyan emredici hukuk normu haline geldiği de kabul edilemez.

Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 14.7.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.