Bir boşanma davasında, öncelikle tarafların son 6 aydan bu yana ikamet ettikleri -işyeri kayıtları, muhtar ya da ikamete dayalı nüfus yazımındaki bilgilere göre kanıtlanabilir- yer ile davalının bulunduğu yerdeki aile mahkemesinde -aile mahkemesinin olmadığı yerlerde ise aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesinde- davanın açılması mümkündür. Davalının bulunmadığı yerde, onun savunma hakkını kısıtlayacak şekilde, davacının bulunduğu yerde dava açılması da mümkündür, ancak buna karşı dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren 10 gün içinde, yetki itirazında bulunulması gerekir. Yetki itirazınıza -ispat yönünden- ikamete veya çalışma belgesine ilişkin belge eklemeyi ihmal etmeyin. Bu 10 günlük süre, karşı dava açmanın da süresidir. Ancak, karşı dava yerine, her zaman aynı yer mahkemelerinden birisinde olmak kaydı ile açılabilecek boşanma davalarının birleştirilmesi sağlanmakla, sorun çözülebileceği için, karşı davanın süresinde açılmamış olmasının bir kaybı söz konusu olmayacaktır.
Tarafların kusur durumuna göre, kusurlu olmamak kaydı ile maddi ve manevi tazminat, yine kusurlu olanın sona erdirmiş olduğu evlilikten olan maddi ve manevi beklentilerin yok olması yönünden tazminat, evlilik birliği içinde edinmiş oldukları malların paylaşımı ve tasfiyesi, dava veya -dava konusu olması gereken konular dışındaki hususlar için ise- ilk yanıt dilekçesi ile birlikte müşterek malların tasfiyesi, taraflardan birisi çalışmıyor ve herhangi bir gelir elde etmiyor ise kendisi adına, çocuk var ise onun için tedbir nafakası ile birlikte kadın yönünden ise ziynetlerin yada şahsi ev eşyalarının aynen iadesi ya da bedeli tazminat olarak istenilebilir. Çocuk var ise, çocuk fiilen kimde ise, ona göre, görüşme yönünden tedbiren ilişki düzenlemesi de talep edilebilir. Bütün bu taleplerin bir kısmı, -örneğin çocukla ilişki, nafaka, müşterek malların tasfiyesi gibi- dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 10 içinde verilecek yanıt ile harçsız olarak talep edilebilir. Diğer istekler konusunda ise harç ödemek gerekir ve bunun için ise dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 10 içinde karşı dava niteliğinde sunulacak yanıt dilekçesi ile birlikte ya da ayrıca açılabilecek ve birleştirme talepli dava ile istenilebilir. Süre yönünden ise, boşanma davası, diğer boşanma davasına ilişkin, boşanmaya ilişkin bir karar verilmiş ise, bu kararın verilmesi aşamasına kadar, birleştirme talepli boşanma davası açılabileceği gibi, diğer talepler de bu istekle birlikte yinelenebilir. Boşanma davası reddedilir ise, yeniden koşullara göre -diğer isteklerle birlikte- her zaman boşanma davası ikame edilebilir. Ancak boşanma hükmü verildikten ve karar kesinleştikten sonra, boşanma istemi dışındaki talepler için, koşullara göre, -yukarıda miss lawyer arkadaşım 1 yıl demiş ise de- 2 yıla kadar istenilebilir olması gerekir, diye düşünüyorum. Boşanma davası kesinleştikten sonraki aşamada açılacak davanın süresi yönünden, kesin bilgi olarak, HUMK veya yargıtay kararlarındaki uygulama birliğine bakmak gerekir. Fakat, boşanmadan sonraki aşamada, eşlerden birisi, hangi tarihte olursa olsun, ciddi bir yoksulluğa düşer ise, eşlerden birisi, diğerine karşı; çocuklar da öğrencilikleri bitip, reşit oluncaya ve kız çocukları da evleninceye kadar, kendilerine yardım etmekle mükellef olan ana ve babalarına karşı her zaman için dava açabilirler. Aynı şekilde, anne babalar da, yoksulluğa düşer, herhangi bir gelirleri olmaz ise, kendilerine bakmakla yükümlü hale gelebilecek üst soylarına karşı her zaman dava açabilirler.