Değerli meslektaşlarım,

Bildiğiniz gibi 5252 Sayılı TÜRK CEZA KANUNUNUN YÜRÜRLÜK VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN' un "Lehe olan hükümlerin uygulanmasında usul" başlığını taşıyan 9/3. Maddesinde "Lehe olan hüküm, önceki ve sonraki kanunların ilgili bütün hükümleri olaya uygulanarak, ortaya çıkan sonuçların birbirleriyle karşılaştırılması suretiyle belirlenir" hükmü yeralmaktadır.

26.4.1926 tarihli ve 825 sayılı Ceza Kanununun Mevkii Mer'iyete Vaz'ına Müteallik Kanun' da ise bu şekilde bir hüküm mevcut değildi.

Eski uygulamalarda, lehe olan yasanın tespitinde eski ve yeni yasanın tüm hükümleri olaya uygulanıp, failin en lehindeki sonuç tespit edilmeye çalışılıyordu.

5252 Sayılı Yasa ile bu uygulama kalkmış oldu.

Ceza hükümlerinin zaman itibarıyla uygulanmasında esas alınan ilke, Anayasamızın 38. Maddesinde "Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez" hükmü ile düzenlenmiştir.

Aynı hüküm 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunumuzun "Zaman bakımından uygulama" başlığını taşıyan 7. maddesinde; "(1) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanunî neticeleri kendiliğinden kalkar.
(2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur" şeklinde ve yine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin "Cezaların yasallığı" başlığını taşıyan 7/1. maddesinde de benzer şekilde yer almaktadır.

Bu durumda eski yasa hükmünde ağırlaştırıcı sebepleri ile birlikte ceza öngörülen bir eylemle ilgili olarak bu ağırlaştırıcı sebepleri ortadan kaldıran yeni bir yasa kabul edilse, olaya eski yasanın uygulanması fakat ağırlaştırıcı sebebin de ortadan kalkması nedeni ile temel cezada arttırım yapılamaması halinde yeni yasanın blok halinde uygulanmasına göre daha lehte bir sonuç elde edilebiliyorsa ne olacak?

Burada "lehe olan kanun" denirken lehe hükümlerin de kasdedilmesi gerekmez mi? Mesela Türk Ceza Kanunundan bir suç tipi çıkarılsa yani ilişkili eylem suç olmaktan çıksa sadece hüküm karşılaştırması yapılarak ilgili cezai sonuçlar ortadan kaldırılmayacak mı? Hüküm değiştiren kanunlar "yeni kanun" mu sayılacak yoksa sadece esas kanunda değişiklik yapan hükmü taşıyan bir taşıyıcı kanun mu?

Konu tartışmaya değer bulunursa bir iki örnekle ayrıntıya girmek istiyorum. O yüzden şimdilik burada bırakıyorum.

Saygılarımla...