Sn.Katılımcılar,

Tanka, Haiku' dan önce ortaya çıkmış bir şiir türü. {5,7,5} + {7,7} = 31 hece düzeninde yazılıyor. 31 hecenin tümü tek bir tümce olacak. Müzikle ilişkisi açısından sondaki bölümün nakarat yapısında olması ve tekrarlandıkça tümceyle anlatılanı pekiştirmesi gerekiyor. Yani, sonradan Haiku adını alan ve bağımsız olarak gelişip farklılaşan ilk bölümü tamamlaması, ama ayrı olarak söylenebilir ve tekrarlanabilir olması gerekli. Ayrıca, her dilde mümkün olmuyor, ama Japonca' da her dizenin sonunda tam veya yarım ses uyumu sağlayan unsurlar zorunlu. Onun dışında, Tanka' nın içerikle de ilgili kuralları var. Doğa ve insana ait bir gözlemi, duyguların ifadesi amacıyla kullanmak gerekiyor. Hedef, gözlemin en özlü, müzikal anlatımı. Japonca' da tek düşey satırla yazılıyor, ama diğer dillerde dizeler ayrı yazılıyor.

'Kadından şair olmaz' başlığında Yelda Karataş' ın aldığı Haiku ödülü refere edilince, aklıma bir iddia üzerine yazmış olduğum tankalar geldi. Tartışma konusu, Türkçe' nin ifade gücü, esnekliği ve müzikalitesiyle ilgiliydi. O kapsamda yukarıdaki tanıma uygun olarak Türkçe' de güzel şiirler yazılabilip yazılamayacağı ortaya atıldı; yani tanım bana ait değil. Benim savım, Türkçe' de başka herhangi bir dilde yapılabilecek şeylerin daha kolay, güzel yapılabileceğiydi. Dolayısıyla yukarki tanıma uygun şiirler yazarak bunu kanıtlamaya çalıştım. Aslında bizim kendi hece düzenimizde de {5,7} kalıbı özellikle türkü ve şarkılarda sık; ama diğer unsurlar yok. Bu nedenle, çok zor olmadı dersem yalan olmaz. Her neyse, yazdıklarımı arşivden çıkarttım; güle güle okuyun; bakalım sizce de savımı yeterince destekleyebilmiş miyim?

ALIŞVERİŞ

Söyle be derviş
Nasıl ne menem bir iş
Bu alışveriş
Bunda kimin işi iş
Nasıl kotarıvermiş

DOST

Dostun azizdir
Öyle bir sevindirir
Hüznü dindirir
Ki hemencik bellidir
Seni benimsemiştir

HİDDET

Çiçek, böcekle
Verdiler ya elele
Gelirler dile
Duydukları hiddetle
Kurbağa, kertenkele

EĞRETİ

Elimizdeki
Şu pantolla ceketi
Kime vermeli
Sen kuşansan eğreti
Ben giysem debdebeli

ÇİNGENE

Gitme her yere
Olsan bile çingene
Girersin hapse
Salarım belki diye
Yanaşma bana öyle

ÖĞÜT

Dikip gözünü
İçimdeki hüzünü
Alırsa ölçü
Cehennemin müdürü
Neye yarar öğüdü

YAŞLILIK

Ah vah ötme kuş
Hayat keten pantolmuş
Elim bumburuş
Yuğurmaktan yorulmuş
Kırışsa ne olurmuş

SEVGİ

Sarılsa bana
Heyecanımı alsa
Kalbine sarsa
Benimkiyle çarpsa da
Daha hiç ayrılmasa

KOR - KU

Güneş batıyor
Gene karanlık ve zor
Gece iniyor
Korkularımızsa kor
Ruhumuzu dağlıyor

YEL

Söğüt eğilip
Dalını kurban verir
Kavak yellenip
Istırabı seslenir
Ne büyük eziyettir

SÖYLEŞİ

Köyde söyleşi
Kahvede iki kişi
Gelince çişi
Bitirmez mi miş-mişi
Unutmaz mı kardeşi

BULUT

Gitme ey bulut
Kalmadı yerde umut
Diğerini tut
Elimi damla doldurt
Yağdır yağmuru kurut

ÖMÜR

Buldun mu Sülün
Geçmişine gömdüğün
Şu an sürdüğün
Kalanı sündürdüğün
Anlamını ömrünün