T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU

E. 1994/2-262
K. 1994/358
T. 18.5.1994

• YABANCI MAHKEME KARARININ İNFAZI
• TENFİZ
• BOŞANMA ( Tenfîz )

2675/m.35, 37, 38, 13

ÖZET : Tenfizi istenen, tarafların boşanmalarına ilişkin yabancı mahkeme ilamının tasdikli tam suretinin dosyaya ibrazı temin edilmeden verilen karar, eksik incelemeye dayandığından, doğru değildir.

DAVA VE KARAR: Taraflar arasındaki "tenfiz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Denizli 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce davanın reddine karar verilen 26.11.1992 gün ve 1992/334 E. 1992/1007 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekıli tarafından istenilmesi üzerine,

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 18.5.1993 gün ve 3302-5230 sayılı ilâmı:

( ... Davacı tarafından Alman Mahkemesinin 26.11.1991 tarihli 229/91 sayılı boşanma kararının tenfizi istenmiştir. Mahkeme, taraflar arasında oluşan olaylarda kusurun tamamen davacıdan olduğunu, davalının hiçbir kusurunun bulunmadığının belirlendiğini, bu halde boşanma karan verilmesinin mümkün olmadığını gerekçe gösterip tenfiz isteminin reddine karar vermiştir.

"Tenfiz istemi dilekçe ile olur" ( 2675 sayılı Kanun 35 ).

"Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir."

a ) Yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca verilen onanmış aslı ve onanmış tercümesi,

b ) İlâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca verilen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi" ( 2675 sayılı Kanun 37 ). Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dahilinde verir.

a ) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devletle Türk mahkemelerinden verilmiş ilamlann tenfizini müınkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili uygulamanın bulunması,

b ) İlamın Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konu-da verilmiş olması,

c ) Hükmün kamu düzenine açıkca aykırı bulunrnaması,

d ) 0 yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekiide çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilrnerniş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyapta hüküm verilmiş ve bu kişinin yukandaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemelerine itiraz etmemiş olması,

e ) Türklerin kişi hallerine ilişkin yabancı ilamda Türk kanunlar ihtilafı kuralları gereğince, yetkili kılınan hukukun uygulanmamış ve Türk vatandaşı olan davalının tenfize bu yönde itiraz etmemiş olması" ( 2675 sayılı Kanun 38 ).

Davalı vekili süresinde davaya cevap vermemiş ancak daha sonraki dilekçesinde, Alman mahkemesi hükmünün Türk hukukuna aykırı olduğunu ileri sürmüştür.

1- Dosya arasına konulan yabancı mahkeme ilamında yer alan gerek-çenin bir bölümünün tercümesi mahkemeye verilmemiştir. Davacıdan tam tercüme istenmeden eksik tahkikatla hüküm kurulması doğru değildir.

2- Kabule göre de;

Mahkeme red gerekçesini 2675 sayılı Kanunun hangi hükmüne dayandırdığını açıklamamıştır. Ancak yazılanlardan kararın 2675 sayılı Kanunun 38/e maddesine dayandırıldığını çıkarmak mümkündür.

Dosya arasında bulunan yabancı mahkeme ilamında Türk hukukunun uygulandığı yazılıdır. Ancak Türk hukukunun yorumunda yabancı mahke-menin Türk rnahkemelerinde istikrar bulan yorum sonucundan farklı bir sonuca varıldığı için dava red edilmiştir. Doğaldır ki Türk kanunlar ihtilafı kuralları gereğince Türklerin boşanma davalan için öngörülen ( 2675 sayılı Kanun 13 ) hukukun uygulanmadığının belirlenmesi ve bu yönde davalmın itirazda bulunması halinde tenfiz kararı verilemez. Fakat burada olduğu gibi hukukun yorumunda hata edildiği hallerde yabancı mahkemenin Türk hukukunu uygulanmadığını kabul etmek 2675 sayılı Yasa'nın amacına ay-kırı düşer. Davalı yabancı mahkemenin, hukuku yanlış yorumlamasını, o ülkede, kanun yollarına müracaatla denetletmedikçe Türk mahkemeleri önüne getiremez.

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkındaki 2675 sayılı Kanunda ( revizion ) yabancı kararın doğruluğunu ıncelerhe sistemi kabul edilmemiştir.

Kanunun yorumunda yapılan hataya dayalı yabancı mahkeme ilamı 2675 sayılı Kanunun 38/c maddesi uyarınca da red edilemez. Zira kanun AÇIKCA kamu düzenine aykırılığı bir red sebebi kabul etmiştir. Yorum hatasını kamu düzenine AÇIK aykırılık olarak kabul etmek mümkün olmaz.

Yabancı mahkemenin Türk hukukunun yorumunda hata ettiğinden söz edilerek tenfiz isteminin reddi doğru görülmemiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI:

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Dava, Türk vatandaşı olan taraflar arasında Alman mahkemesi'nce ve-rilen 26.11.1991 günlü boşanma kararının tenfizi istemine ilişkindir.

Yabancı mahkeme ve hakem kararlarının tenfizi ile ilgili düzenleme, 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkındaki kahunun II. bölümünde yer almıştır. Anılan bölüm içerisindeki tenfiz dilekçesine eklenecek belgeler başlıklı 37. maddede, açıkca tenfizi istenen yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı ve onanmış tercümesınin bulunması gereğine işaret edilmiştir. Somut olayda, tenfizi istenen ve Almanya İsar mahkemesince verilen, tarafların boşanmalarına ilişkin mahkeme ilâmınm onanlı tam şuretinin, dosyaya ibraz edılmemiş olduğu hususunda yerel mahkeme ile Özel Daire arasında bir görüş aykırılığı yoktur. Tercümesi bulunmayan mahkeme ilamına ait kısmın, ilamın mevcut bölümünden yararlanılarak yorum yoluyla değerlendirilip sonuca ulaşılması mümkün değildir. Bu durumda, öncelikle tenfiz isteminde dilekçe-ye eklenmesi gerekli zorunlu belgeler arasında bulunan ilgili yabancı ülke mahkeme ilamının onanlı tam tercümesinin getirtilmesi gerekir. Bu yön gö-zetîlmeksizin işin esasına girilmesi doğru değildir. 0 halde usul ve Yasa'ya uygun bulunmayan direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda gösterilen nedenden dolayı birinci bentten ( BOZULMASINA ), bozma sebebine göre bu aşamada sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, oyçokluğu ile karar verildi.

Karar Kazancı Bilişim Teknolojileri İçtihat Bilgi Bankasından alınmıştır. www.kazanci.com.tr