Davanın takipsizlik nedeni ile açılmamış sayılması kararlarının derdestlik durumunun kesinleşmesine bağlı olmadığı ,3 aylık yenileme süresinin sonunda verilecek karar ile derdestliğin sona ereceği hakkındaki görüşümün dayanağı olan yargıtay kararınıaşağıda yayınlıyorum. Baki KURU'nun görüşü de aynı doğrultudadır.

T.C.
Yargıtay
3. Hukuk Dairesi

Esas No:2013/17638
Karar No:2014/1837
K. Tarihi: 10.02.2014

Y A R G I T A Y K A R A R I

Mahkemece; HMK'nun 114/1-ı maddesinde daha önceden açılmış ve görülmekte olan bir davanın bulunmaması şartı dava şartı olarak kabul edilmiş olduğundan ve süresinde bu davaya karşı derdestlik itirazında bulunulduğundan, açılan davanın HMK'nun 114/1-ı, 115/2. maddeleri gereğince dava şartı yokluğundan davanın usülden reddine karar verilmiş; hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-ı maddesinde aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte (derdest) olmaması dava şartları arasında düzenlenmiştir. Derdestlik; dava açılmasının usul hukuku bakımından ortaya çıkardığı sonuçlardan biridir. Aynı konuda, aynı taraflar arasında, aynı dava sebebine dayanarak daha önce bir dava açılmış ve bu dava görülmekte ise, aynı konunun yeni bir dava konusu yapılması mümkün değildir. Çünkü; aynı konuda iki dava açılmasında davacının korunmaya layık bir menfaati yoktur. Daha önce HUMK m.187/4'de bir ilk itiraz olarak nitelenen bu husus HMK m. 114/1-ı hükmü ile dava şartı haline getirilmiştir.

Mahkemece iş bu davanın açıldığı tarihte mezkûr kararın tebliğe verilip kesinleştirilmemesi sebebiyle derdest sayılacağı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiş ise de; davanın açılmamış sayılması kararı temyizi kabil niteliktedir. Ancak, derdestlik yönünden kararın temyiz edilmeyerek veya temyiz aşamasından geçerek kesinleşmesini aramaya gerek yoktur. Burada davaların takipsiz bırakılmasını önlemek amacı güdülmüştür. Bu itibarla, davanın taraflarca takip edilmemesi sebebiyle dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay içinde dava yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına ilişkin oluşan tüm yasal hüküm ve sonuçlar başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır. Derdestlik, dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden 3 aylık süre ile sınırlı olmalıdır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir. Ancak bu hükümler davanın açılmamış sayılmasını gerektiren şartların salt doğumu ile kendiliğinden ortadan kalkar ve derdest olmaktan çıkar zamanaşımını kesme etkisi dahi sona erer.

O halde mahkemece; davanın esasının incelenerek sonucu dairesinde hüküm tesisi cihedine gidilmesi gerekirken yazılı ve yanılgılı gerekçeler ile dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.