Bu yazımda, 15 sezon boyunca yayınlanmış Criminal Minds dizisinden bahsedeceğim. Biraz diziyi tanıtacağım, biraz da kişisel değerlendirmelerimden bahsedeceğim.


Dizide, özetle, profil çıkarma yöntemiyle seri katillerin yakalanmaları anlatılıyor. Profil çıkaranlar, FBI'ın Davranış Analiz Birimi'dir.

Her bölüme, meşhur birinden alıntıyla başlanıyor ve yine böyle bir alıntıyla bölüm bitiyor.


Profil çıkarma, hiç şüphesiz, daha önceden yakalanmış seri katillerin belirgin özelliklerinden yararlanılarak yapılıyor. Hata yapma olasılığı her zaman var. Olayların gelişimi içinde, çıkarılan profil de gözden geçiriliyor ve gerekirse yeni bir profil oluşturulabiliyor.


Konu seri katiller olunca, suçlulardaki en belirgin özellik, elbette psikopat ya da sosyopat oluşları oluyor. Bölümlerden birinde, ekip üyelerinin kendi aralarında yaptıkları bir konuşmada, psikopotların her zaman seri katil olmadıklarını; politika ve iş dünyasında da psikopatların olduğu söyleniyor. BBC'nin yayınladığı Sherlock isimli dizide, Sherlock karakteri, kendisini 'yüksek işlevli sosyopat' olarak tanımlar. Sosyopat ile psikopat arasında bazı farklar olduğu da kabul ediliyor. Psikopatlığın doğuştan, sosyopatlığın küçüklükte yaşanan bir hastalık ya da travmadan kaynaklandığı ileri sürülüyor.


Dizi boyunca yakalanan her seri katil, mutlaka idama gönderiliyor. Demek ki, akıl hastalığı olarak kabul edilmiyor psikopatlık. Bununla birlikte, katilleri idama götüren hukuki süreç izleyiciye gösterilmiyor.


Dizinin en ilginç karakterleri, bana göre Doktor Reid ve Penelope isimli FBI görevlileri. Bu iki karakter olmasa, zorlanarak izlenebilecek bir dizi. Penelope, Davranış Analiz Birimi'nde çalışsa da, doğrudan profil çıkarmayla ilgili bir görevi yok. Kendisi, hacker'lık yaparken yakalanmış ve FBI bünyesine katılmış bir görevli. Dizinin en renkli karakteri diyebiliriz. Penelope vasıtasıyla diziye mizah unsuru da giriyor. Zekice sözleriyle -ekip arkadaşlarını olmasa bile- izleyenleri güldürmeyi başarıyor...


Penelope karakterini çok sevsem de, hikâyelerin onunla ilgili bölümü bazen inandırıcılıktan uzak oluyor. Bir örnek vereyim... Diyelim ki, Davranış Analiz Birimi, bir profil çıkarttı. Bu profile uyan yüzlerce, bazen binlerce isim listelenebiliyor. Bu noktada, arama kriterlerini daraltacak bilgiler Penelope'ye ekip arkadaşlarınca aktarılıyor. Bu şekilde, liste birkaç kişiye indiriliyor ve yakalama süreci başlıyor. İşte bu liste daraltma işinde bazı tuhaflıklar olabilir. Bir bölümde, evlatlık verilen çocukların, öz çocuklardan daha az değer gördüğü ailelerin listelenmesi isteniyordu. Böyle bir veri tabanı olabileceğine ihtimal veremiyorum. Belki resmiyete dökülmüş birkaç olay veri tabanına işlenmiştir, ancak resmiyete dökülmemiş yüzlerce olay olması daha muhtemel. Bu diziyi izlerken, Amerika'da, aldığınız nefesin bile veri tabanlarına işlendiğini düşünebilirsiniz. Sanki, kayıt dışı hiçbir etkinlik, hiçbir ürün yoktur.


Veritabanı mucizelerini görmezden gelebilirseniz, profil çıkarma yöntemiyle suçluların izini sürme konusu, başlı başına ilginç bir konu...