Soruya konu olayda, müddeabih haline getirilmiş "işlemiş faiz" hakkındaki red kararını doğru bulmadığımı belirtmek istiyorum. Aşağıya eklediğim Yargıtay Hukuk Genel Kurul kararı, bu hususu özellikle belirtmektedir. Buna mukabil, kararın Danıştay'a ait olmadığı ileri sürülebilirse de İdare Hukukunda dahi aynı prensibin geçerli olmaması için bir sebeb göremiyorum.

Saygılarımla.

T.C. YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu

Esas: 2007/11-605
Karar: 2007/613
Karar Tarihi: 26.09.2007

ALACAK DAVASI - TEMERRÜT TARİHİ - FAİZ BAŞLANGIÇ TARİHİ - ISLAHLA ARTIRILAN MİKTAR - ISLAH İŞLEMİYLE MÜDDEABBİH HALİNE GETİRİLEN ASIL ALACAK VE İŞLEMİŞ FAİZ TOPLAMI

ÖZET: Bir miktar paranın tahsili istemiyle açılan alacak davalarında (davadan önce temerrüdün gerçekleşmiş olması durumunda), asıl alacağın dava tarihine kadar işlemiş olan faizinin de, miktarı belirtilmek ve harcı ödenmek suretiyle asıl alacağa eklenip, müddeabbihe dahil edilmesi mümkündür. Somut olaydaki gibi, asıl alacak tutarının sonradan yargılama sırasında ıslah yoluyla artırılması, sadece ve ancak, davadan önce temerrüdün gerçekleşmediği durumlarla sınırlı olarak, ıslah yoluyla artırılan tutara yürütülecek faizin başlangıç tarihini etkiler; borçlunun açılan davayla birlikte temerrüde düştüğü, davadan önce temerrüdün gerçekleşmediği hallerde, ıslahla artırılan tutara, ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir.

(818 S. K. m. 101) (1086 S. K. m. 83)

Dava: Taraflar arasındaki <alacak> davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Sakarya 2. Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 20.9.2005 gün ve 2005/80-1221 sayılı kararın incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 19.2.2007 gün ve 2005/14969-2007/3135 sayılı ilamı ile,

(...Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatif üyeliğinden istifa ettiği halde, ödentilerini geri alamadığını ileri sürerek, şimdilik 1.000 YTL'nin, ıslah dilekçesi ile 1.881.93 YTL daha alacağın temerrüt faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, dosya kapsamına ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davanın kısmen kabulü ile 1.136.83 YTL asıl alacağın 01.01.2002 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.

1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Bilirkişi raporunda, davacının hak ettiği çıkma payı 1.136.83 YTL olarak hesaplanmış, bunun 01.01.2002 tarihinden dava tarihine kadar işlemiş faiziyle ulaştığı, toplam meblağ bildirilmiş olup, davacı bu toplam miktarın, 01.01.2002 tarihinden itibaren faiziyle tahsilini istemiş, bu toplam meblağı harçlandırmıştır.

Mahkemece, davacının ıslah ettiği istem hakkında karar oluşturulması, vekalet ücretinin ve davanın kabul - red oranının harçlandırılan meblağ üzerinden hesaplanıp vekalet ücretine ve yargılama giderlerine buna göre hükmedilmesi gerekirken 1.136.83 YTL. asıl alacağın 01.01.2002 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmesi suretiyle raporda hesaplanan işlemiş faiz miktarının hesabının infaza bırakılması, vekalet ücretinin ve yargılama giderlerinin davanın bu kabul edilen miktarına göre hesaplanması doğru olmamış, kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir...)

gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN: Davacı vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Karar: Dava, alacak istemine ilişkindir.

Davacı A. Cemal Erkan vekili, 11.01.2005 günlü dava dilekçesinde, davalı Kooperatifin üyesi olan davacının 17.08.1999 depreminden sonra oluşan yeni durum karşısında, belirlenen yeni kararlara uyamayacağı için üyelikten ayrıldığını, kendisine o zamana kadar yatırmış olduğu aidatların en kısa sürede ödeneceği bildirilmesine rağmen davalı tarafından bu sözün yerine getirilmediğini, 14.09.2004 günlü ihtarnameyle verilen sürede de ödeme yapılmadığını ileri sürerek, davalı Kooperatif kayıtlarına göre davacının alacaklı olduğu miktarın tespitini, ilerde ıslah yolu ile artırılmak üzere şimdilik 1.000 YTL.nin 18.06.2000'den itibaren aylık %12 oranındaki faiziyle birilikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı SS Olgun Evler Konut Yapı Kooperatifi vekili, davacının da diğer üyeler gibi depremden kaynaklanan mali külfete katlanması gerekirken, kolay yolu seçerek ödediği parayı geri almak için istifa ettiğini, istifasının iyi niyet kurallarıyla bağdaşmadığını, davalıdan herhangi bir alacak talebinde bulunamayacağını, istediği miktarın da fahiş olduğunu cevaben bildirmiş ve davanın reddini istemiştir.

Yerel Mahkemece bilirkişi raporundaki hesaplama ve davacının ıslah dilekçesi nazara alınmak suretiyle verilen; davanın kısmen kabulüne, 1.136,83 TL. asıl alacağın 01.01.2002 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine dair karar, Özel Dairece yukarıdaki gerekçeyle bozulmuştur.

Davacının davalı Kooperatif üyesi iken, 30.04.2000 tarihinde kendi isteğiyle üyelikten ayrıldığı, ihtarname tebliğine rağmen, bu ayrılmadan kaynaklanan alacağının kendisine ödenmediği çekişmesizdir.

Davacı vekili, dava dilekçesinde, davalı Kooperatif kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle davacının alacaklı olduğu miktarın tesbitini, tespit edilecek miktardan, ilerde ıslah yolu ile artırılmak üzere şimdilik 1000 YTL.'nin 18.06.2000'den itibaren aylık %12 oranındaki faiziyle birilikte tahsiline karar verilmesini istemiş; yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda, 11.01.2005 dava tarihi itibariyle davacının davalıdan 1.136,83 YTL asıl alacak, 1.745,10 YTL. işlemiş yasal faiz olmak üzere toplam 2.881,93 YTL. alacağı bulunduğu belirtilmiş; davacı vekili 25.8.2005 günlü dilekçesiyle bu hesaplamayı esas alarak, davadaki talep miktarını 2.881,93 YTL. olarak ıslah etmiş; ıslah yoluyla artırdığı, asıl alacak ve işlemiş faiz toplamından oluşan tutarın harcını da ödemiştir.

Dava dilekçesinde fazlaya ilişkin hakkını saklı tutarak, şimdilik asıl alacağın 1.000 YTL.'lik bölümünün, davadan önce oluştuğunu ileri sürdüğü temerrüt tarihinden itibaren faiziyle birlikte tahsilini istemiş olan davacı vekili; anılan ıslah dilekçesini vermek ve artırdığı tutarın harcını yatırmak suretiyle; eldeki davanın açıldığı tarih itibariyle davacının davalıdan talep etme hakkına sahip olduğu asıl alacak tutarı ile asıl alacağın dava tarihine kadar işlemiş olan faizinin toplamından oluşan miktarı, eldeki davanın müddeabbihi haline getirmiştir.

Bir miktar paranın tahsili istemiyle açılan alacak davalarında (davadan önce temerrüdün gerçekleşmiş olması durumunda), asıl alacağın dava tarihine kadar işlemiş olan faizinin de, miktarı belirtilmek ve harcı ödenmek suretiyle asıl alacağa eklenip, müddeabbihe dahil edilmesi mümkündür. Somut olaydaki gibi, asıl alacak tutarının sonradan yargılama sırasında ıslah yoluyla artırılması, sadece ve ancak, davadan önce temerrüdün gerçekleşmediği durumlarla sınırlı olarak, ıslah yoluyla artırılan tutara yürütülecek faizin başlangıç tarihini etkiler; borçlunun açılan davayla birlikte temerrüde düştüğü, davadan önce temerrüdün gerçekleşmediği hallerde, ıslahla artırılan tutara, ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir. Somut olayda, Yerel Mahkeme, davadan önceki 1.1.2002 tarihini faiz başlangıcına esas almak suretiyle, temerrüdün davadan önce gerçekleştiğini kabul etmiştir. Bu durumda, davacı, gerek dava dilekçesinde talep edilen alacak kısmına ve gerekse sonradan ıslah yoluyla artırılan tutara, davadan önceki 1.1.2002 temerrüt tarihinden itibaren faiz isteyebileceğinden, yukarıda değinilen kuralın somut olayda uygulama yeri ve sonuca bir etkisi yoktur. Dolayısıyla, yargılama sırasında yapılan ıslah işlemiyle müddeabbih haline getirilen asıl alacak ve işlemiş faiz toplamının hüküm altına alınması zorunludur.

Yerel Mahkemece, gerekçesi ve sonucu itibariyle aynı yönde bulunan Özel Daire bozma ilamına uyulması gerekirken; müddeabbihe dahil edilen işlemiş faiz tutarını hüküm altına almayan önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Direnme kararı bu nedenle bozulmalıdır.
Sonuç: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 26.09.2007 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları